ارتش

درباره ارتباط ارتش و قدرت سیاسی و جایگاه آن در دوره پهلوی اول و دوم مقالات مختلفی به رشته تحریر درآمده‌اند. اما کمتر توجهی به عکس‌ها به عنوان سند صورت گرفته است. در این تصاویر چند نکته قابل توجه وجود دارد. یک مورد از این نکات را می توان با اشاره به لباس نظامیان عنوان کرد. بیشتر نظامیان داخل تصاویر نیروهای سرباز در ارتش هستند و نه فرماندهان رده بالا، سربازانی که از دل این مردم وارد نیروی ارتش شده بودند و پیوند و نزدیکی بیشتر با بدنه جامعه انقلابی داشتند.  نکته دوم در این عکس‌ها، زاویه‌ها و نگاه عکاسان است که به طور مشخصی در تلاش هستند تا همراه شدن نیروهای ارتش را با مردم نشان دهند و به این طریق یا درصدد تشکر از آن‌ها یا در پی تعریف از آن‌ها به عنوان نوعی قهرمان بودند.

به جایی رسید که طرح [کودتا] حاضر شد. حاضر شدن طرح همان و شورش نیروی هوایی همان. یعنی قبل از این‌که این طرح زمینه‌ای پیدا کند که دیگر بنشینیم با آقای نخست‌وزیر راجع به اجرای طرح و … شورش نیروی هوایی شد. شورش نیروی هوایی را یک دو روز اول ربیعی به سادگی گرفت، بعد توسعه که پیدا کرد در دفتر نخست‌وزیر جلسه تشکیل شد. این‌جا معلوم شد که مسئله بزرگ‌تر از آن است... تمام بالای پشت‌بام‌ها همه مسلح ریختند.

على‌نژاد در حاليکه اشک مى‌ريخت ادامه داد روز بعد که مصادف بود با عيد غدير، درگيرى شديدتر شد، حسينى همچنان اسلحه‌ى شما را در دست داشت و با رشادت در برابر نيروهاى بعثى ايستاده بود و فرياد مى‌زد: در روز عيد غدير به دنيا آمده‌ام اگر لازم باشد در همين روز هم از دنيا مى‌روم.

آرام آرام چهلم​‌های انقلابی که راه افتاد آیت‌الله خادمی هم فعال‌​تر شد تا آنکه ماجرای تحصن در خانه ایشان شکل گرفت. تحصن قبل از رمضان شروع شد و به کشتار 5 رمضان منتهی شد. وقتی تحصن در آنجا شروع شد ما تصورمان این بود که ممکن است مردم خیلی هماهنگ نباشند ولی بعد که رفتیم، دیدیم که نه انصافاً خیلی با آغوش باز پذیرفتند.

بر اساس اسناد لانه جاسوسی امریکا، محمدرضا پهلوی توسط مستشاران نظامی امریکایی ارتش را در جهت منافع امریکا طرح‌ریزی کرده و متناسب با خواست امریکایی‌ها سیستم‌های اطلاعاتی وسیع در آن پیاده کرده بود. از سوی دیگر نیز مستشاران امریکایی مستقیما ارتش را زیر نظر و کنترل خود در آورده بودند؛ امریکا در حقیقت ارتشی ساخته بود که به جای دفاع از منافع ملت ایران و به جای دفاع از استقلال ایران٬ می‌خواست برای دفاع از منافع او در منطقه باشد و در مقابل مردم عمل می‌کرد. در حقیقت ارتش ایران در زمان پهلوی دوم جزئی از نیروی نظامی امریکا بود که مجهز به آخرین جنگ‌افزارهای امریکایی مثل هواپیماهای F14 و F15 و اسلحه‌های امریکایی بود که حتی بعضی از آنها تنها در ارتش امریکا یافت می‌شد. آموزش و استقرار سیستم‌های اطلاعاتی وسیع در ارتش صرفا در جهت منافع مستقیم امریکا بوده است.