خروش دانشگاه
۷

خروش دانشگاه

از زمانی که میرزا تقی‌خان امیرکبیر، کلنگ ساخت دارالفنون را بر زمین زد و رضاشاه پهلوی، دانشگاه تهران را تأسیس کرد، تا ۱۶ آذر ۱۳۳۲ که مهدی شریعت رضوی، احمد قندچی و مصطفی بزرگ‌نیا در دانشکده‌ی فنی در خون خویش غلتیدند، تا روزی که دانشگاه به کانون اندیشه‌ی مبارزه علیه رژیم پهلوی بدل گردید، دانشگاه همواره یکی از بازیگران اصلی صحنه‌ی سیاست و اجتماع در تاریخ معاصر ما بوده است. پس از کودتای ۲۸ مرداد، دانشگاه به یکی از کانون‌های مبارزه تبدیل شد و به‌خصوص در دهه‌‌ی پنجاه عرصه‌ای برای منازعات و گفت‌وگوهای سیاسی و ایدئولوژیک فراهم آورد؛ اما حکومت پهلوی، همچون هر حکومت تمامیت‌خواه دیگری، از هر ندای مخالفی می‌ترسید و تمام تلاش خویش را مصروف خاموش‌کردن این صداها در دانشگاه کرد. در این پرونده مروری سندی خواهیم داشت بر آن‌چه که حکومت پهلوی با دانشگاه کرد و در پاسخ به این سؤال برخواهیم آمد که دانشگاه در نگاه پهلوی چه جایگاهی داشت؟

نظر ساواک درباره استخدام اساتید دانشکده ارتباطات: از نظر سیاسی بمصلحت نمیباشد
به بهانه هفته ارتباطات و روابط عمومی

نظر ساواک درباره استخدام اساتید دانشکده ارتباطات: از نظر سیاسی بمصلحت نمیباشد

اهمیت آموزش روزنامه‌نگاری و ارتباطات، اهمیت انتخاب استادان این رشته را نیز در بر می‌گرفت به طوری که بر اساس اسناد، ساواک نظارت دقیقی بر گزینش استادان این دانشکده دارد. سندهایی که در ادامه به آن اشاره می‌شود مربوط به نامه‌نگاری‌های ساواک برای تایید و رد صلاحیت اشتغال به کار دو تن از استادان این دانشکده است.
رئیس ساواک: با کوچکترین خلافی اخراج می‌شوید
پرونده اسنادی روز دانشجو

رئیس ساواک: با کوچکترین خلافی اخراج می‌شوید

در این جلسه، با وجود مخالفت نخست‌وزیر و روسای دانشگاه‌ها، رئیس ساواک اصرار بر اخراج اساتید و دانشجویان دارد و حتی اهمیتی برای مساله کمبود استاد و نیروی متخصص قائل نیست و دانشجویان را نیز تهدید می‌کند که با کوچکترین خلافی اخراج خواهند شد و دست آخر این حرف نصیری است که به کرسی می‌نشیند و تعداد زیادی از اساتید و دانشجویان مخالف و منتقد اخراج و بازداشت می‌شوند.
حفظ امنیت رژیم پهلوی در سرویس‌های بهداشتی دانشگاه
پرونده اسنادی روز دانشجو

حفظ امنیت رژیم پهلوی در سرویس‌های بهداشتی دانشگاه

ماموران رژیم چنان فعالیت‌های دانشجویان و حتی شعارنویسی آنان در سرویس‌های بهداشتی به لرزه می‌افتادند که مخبرانی در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های متعدد داشتند و به سرعت آن‌ها را رصد و بلافاصله اقدام به پاک کردن شعار می‌کردند.
دستگیری 190 دانشجوی دانشگاه‌های تهران
پرونده اسنادی روز دانشجو

دستگیری 190 دانشجوی دانشگاه‌های تهران

گزارش ساواک از فعالیت 911 دانشجوی دانشگاه‌های تهران و دستگیری 190 نفر از آنان موجود است، این گزارش به تاریخ 14 تیر 51 دلایل دستگیری این دانشجویان را که عامل تحریک دانشجویان دیگر بوده‌اند، بخشنامه سال گذشته عنوان کرده است.
نارضایتی‌های دانشگاه، اقتصادی است نه سیاسی
پرونده اسنادی روز دانشجو

نارضایتی‌های دانشگاه، اقتصادی است نه سیاسی

گزارشی از ساواک به تاریخ 19 اسفند 51 با طبقه‌بندی «خیلی محرمانه» موجود است که مامورین ساواک اذعان می‌دارند که اعتراضات دانشگاه‌ها، نه به خاطر مسائل سیاسی، که اغلب آن‌ها اقتصادی و تحت تاثیر گرانی‌های سرسام‌آور است.
ساواک:مرکزیت مخالفین هنوز هم در دانشگاه است!
پرونده اسنادی روز دانشجو

ساواک:مرکزیت مخالفین هنوز هم در دانشگاه است!

گزارشات متعددی از ساواک درباره ناآرامی‌های دانشگاه تهران در بهمن و اسفند 51 مشاهده می‌شود. براساس این اسناد، دانشجویان دانشگاه تهران و دانشگاه ملی [شهید بهشتی فعلی] در جریان جشن‌های 6 بهمن به مناسبت انقلاب شاه و مردم، اعتصاب کرده و در امتحانات پایان ترم شرکت نکرده‌اند و از همین رو تعداد زیادی از دانشجویان دستگیر و محروم از تحصیل شده‌اند. به گواه اسناد، مراکز ساواک در کلیه دانشگاه‌ها فعالیت داشته‌اند.
از سیمین دانشور تا مرتضی ممیز
انتشار برای نخستین‌بار؛ دستور ساواک برای اخراج اساتید دانشگاه تهران

از سیمین دانشور تا مرتضی ممیز

در نامه‌ای به تاریخ 27 مهر ماه 1350، مدیرکل اداره سوم ساواک، فهرستی 47 نفره از اساتید به نام دانشگاه تهران را جهت تصفیه به ریاست ساواک ارسال می‌دارد، این فهرست، طیف‌های متنوع سیاسی را در بر می‌گیرد و حتی شامل حال افرادی می‌شود که برخی از آنان حتی فعالیت سیاسی هم نداشتند.