سید ضیاءالدین طباطبایی
سید ضیاءالدین، فرزند سید علی یزدی، در 1270 در شیراز به دنیا آمد. در دوران كودكی همراه پدر به تبریز رفت و تحصیلات مقدماتی را درآن شهر فراگرفت و زبانهای فرانسه و روسی را در مدرسه ثریای آن شهرآموخت. در 1284 به شیراز بازگشت و مدرسه آلیانس فرانسه را در آنجا بنیان نهاد. در انقلاب مشروطه به مشروطه خواهان پیوست و در ماجرای مهاجرت به قم و تحصن در آستانه حضرت عبدالعظیم شركت كرد. به‌علت پیوستن به كمیته‌ی((جهانگیر)) تحت تعقیب قرار گرفت و به سفارت اتریش پناه برد و سپس به تبعید از كشور محكوم شد، با صدور فرمان عفو بعد از فتح تهران، مورد عفو قرار گرفت و به فاتحان تهران پیوست و سركردگی گروهی از مجاهدان را برعهده گرفت. پس از خلع محمد علی شاه ازقدرت، روزنامه‌شرق را منتشركرد.
پس از مدتی به دلیل مطالب روزنامه اش محاكمه و به پنج سال حبس محكوم شد، ولی با حمایت مجاهدین، عفو و اجبارا از ایران خارج شد و سه سال در اروپا بود. سپس به ایران بازگشت و روزنامه تندرو رعد را منتشر كرد. وی از مدافعان سرسخت قرارداد 1919 بود و در دوره نخست وزیر وثوق الدوله از طرف وی جهت عقد معاهداتی به روسیه سفر كرد. دربازگشت،در طرح كودتای بریتانیایی 1299 شركت كرد و روز چهارم اسفند1299 به ریاست الوزرایی رسید، اما تحت فشار عناصر آزادی خواه و درباراز یك سو و تحریكات رضاخان، از سوی دیگر در 4 خرداد در 1300 مجبور به استعفا ش و به خارج تبعید شد.
مدتی در سوئیس ماندو سپس به فلسطین رفت. پس از سقوط رضاشاه،به كشور بازگشت و در 1322 از طرف یزد به نمایندگی مجلس شورای ملّی برگزیده شد. در آن سال‌ها دست به تأسیس احزاب «وطن» و «اراده‌ی ملّی» زد و تلاش زیادی برای رسیدن به نخست وزیری كرد كه ناكام ماند، لذا ازصحنه سیاسی كنار كشید. وی دراواخرعمر، مورد توجه و مشاوره محمدرضاشاه بود تا اینكه در 1348 در هشتادسالگی در تهران درگذشت.
