مروری بر مجاهدت‌های نیروی دریایی

در این نوشتار به قسمتی از ارزش­‌های انقلابی کارکنان نیروی دریائی در طول پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس اشاره شود.

رشادت‌های نیروی دریایی در دوران نهضت اسلامی

در سال 1357 و همگام با انقلاب اسلامی ملت ایران، آحاد کارکنان نیروی دریائی بنا به استعداد و محل حضور خود، نقش قابل توجهی ایفاء کردند. شهیدان یوسف میرزائی، ابوالفضل شمالی و مهران نخجوان­پور طالبی، سه نفر از دانشجویان دانشگاه افسری بودند که در حمایت از مردم و انقلاب اسلامی و در راستای مقابله با رژیم طاغوت در 22 بهمن ماه 1357، مورد اصابت گلوله قرار گرفته و به درجه رفیع شهادت نائل آمدند. همچنین، مهناوی یکم امراله محمودی در آبادان، مهناوی دوم عزت‌­الله پرسائی در بندر دیر و مهناوی دوم کرامت صادقی در برازجان، در حمایت از انقلاب اسلامی به شهادت رسیده و کارمند همایون اسکندری‌فرد در تاریخ 11/10/1357 و ناواستواریکم علیرضا مهدوی در تاریخ 22/11/1357 نیز که در میان جمعیت تظاهر کننده علیه رژیم پهلوی حضور داشتند، مورد اصابت گلوله قرار گرفته و به درجه جانبازی نائل شدند.

مجاهدت‌های نیروی دریایی در دوران دفاع مقدس

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، رشادت­‌ها و ایثارگری­‌های کارکنان نیروی دریائی ادامه یافت و در حمایت از انقلاب اسلامی، در تمامی حوزه­‌ها و مناطق حساس و عملیاتی کشور شرکت کردند. شهادت مهناوی یکم خسرو عسگرزاده شیرازی در خرمشهر، مهناوی دوم تکاور دریائی جمشید پرندآور در سردشت، ناو استوار علی ایمن در خرمشهر، ناوسروان تکاور دریائی احمد مهرابی در بانه، ناوبان‌دوم عبدالرحیم رستمی بلمیری در خرمشهر از جمله مصادیق این امر است.

الف) مقابله با تجزیه‌طلبان در خرداد 1358

در خرداد ۱۳۵۸، آشوب ضدانقلاب در خرمشهر به اوج رسید. نیروهای جبهه خلق عرب، شهر را به اشغال خود درآورده و ساختمان شهرداری و برخی اماکن دولتی دیگر را اشغال کردند و مسلحانه در شهر مانور می‌دادند. اما در این زمان، حضور یک گروهان از تکاوران نیروی دریائی که از بوشهر آمده بودند با همراهی برادران سپاه در خرمشهر، باعث شد تا گروه جدایی‌طلب جبهه خلق عرب نتوانند به اهداف شوم خود در به آشوب کشاندن استان خوزستان و تجزیه این استان اقدام کنند. این گروهان تکاور 90 نفری به فرماندهی ناوبان عیسی حسینی‌بای، ناوبان محمدعلی صفا، ناوبان سلیمان محبوبی از بوشهر به خرمشهر گسیل می‌­شوند تا با خرابکارها مقابله کند. تکاورها مقدار زیادی از بمب‌ها و مین‌های کارگذاری شده را خنثی کرده و با کمک مردم بومی، اقدام به شناسایی و دستگیری خرابکارها می­‌کنند.

ب) رشادت‌های نیروی دریایی در مقابله با متجاوزان بعثی

نیروی دریائی در طول جنگ تحمیلی و بر مبنای مسئولیت واگذاری، مأموریت بکارگیری یگان‌های شناور، پروازی و تفنگدار خود، به­ منظور پاسداری از کیان جمهوری اسلامی ایران، حدود، حقوق و منافع ملی، شامل جزایر، حوزه‌های نفتی، سکوها و ایستگاه‌های دریائی در خلیج فارس و دریای عمان را عهده‌دار بوده و با کسب اطلاعات مستمر و مداوم نسبت به تأمین خطوط مواصلاتی دریائی به مقصد بنادر خودی و قطع خطوط مواصلاتی دشمن و حفظ امنیت آبراه‌های بین‌المللی اقدام می‌کرد.

با شروع جنگ تحمیلی، تکاوران نیروی دریائی از ابتدای درگیری‌های پاسگاهی در خرمشهر و آبادان و شلمچه تا حمله سازمان یافته صدامیان، فداکاری‌های بسیار از خود نشان داده و جایی که هنوز نیرویی در خرمشهر سازمان نیافته بود، مقابل حمله بعثی‌ها پایداری کرده و با تقدیم شهدا و مجروحین بسیار، روند پیشروی دشمن بعثی را سد و یا کند کرده بودند.

در زیر به مهم‌ترین اقدامات و عملیات انجام شده توسط دلاوران نیروی دریایی در دوران دفاع مقدس اشاره می‌شود.

1-تصرف سكوهاي البكر و العميه و انهدام نيروي دريايي دشمن در عمليات مرواريد

عمليات دريايي غرور آفرين مرواريد در هفتم آذرماه 1359 توسط دريادلان جان بركف نيروي دريايي در شمال خليج فارس و عليه نيروي دريايي دشمن بعثی انجام گرفت، در اين عمليات ضربات سنگين و جبران ناپذيري بر پيكره دشمن وارد شد.

قبل از عمليات براساس طرحي از پيش تهيه شده به ­طور روزانه و مستمر منطقه شمال خليج فارس توسط بالگردهاي نداجا مورد گشت و بررسي در دو نوبت صبح و بعدازظهر قرار مي­‌گرفت، ناوچه‌­هاي موشك انداز نيروي دريايي نيز مأموريت داشتند تا با حضور در اين منطقه علاوه بر مراقبت از سكوهاي نفتي ايران، در صورت حضور یگان‌هاي دريايي دشمن نسبت به انهدام آنها اقدام نمايند.

در دو ماه نخست جنگ نبردهاي پراكنده­اي ميان یگان­‌هاي دريايي ايران و دشمن به وقوع پيوست كه با پيروزي ناوچه­‌هاي موشك انداز نيروي دريايي و انهدام و يا فرار واحدهاي دشمن خاتمه يافت. در نتيجة اين نبردها یگان­‌هاي دريايي دشمن از رويارويي با ناوچه‌هاي موشك انداز از نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران پرهيز کرده و به مخفي‌گاه خود در ام القصر، خزيده بودند.

در آبان سال 1359 با اجراي دو عمليات موفقيت آمیز اشكان و شهيد صفري عليه سكوهاي البكر و العميه كه پايانه‌­هاي بزرگ نفتي دشمن براي صدور نفت آن كشور مي­‌باشند، تأسيسات سكوهاي مذكور منهدم شدند و به اين ترتيب، دشمن از امكان صدور نفت از طريق اين سكوها محروم و از نظر اقتصادي در تنگنا قرار گرفت. نيروي دريايي به منظور خارج ساختن یگان­‌هاي دشمن از پناهگاه و انهدام آنها اقدام به طراحي عمليات مرواريد کرد.

در اين طرح عملياتي برنامه ريزي شده بود كه يك تيم عمليات ویژه توسط بالگردهاي نداجا بر روي سكوي البكر پياده شده و آن را تصرف نمايد. پيش بيني می­‌گردید که حمله دلاوران نيروي دريايي به اين سكوها براي بار سوم پس از عمليات اشكان و شهيد صفري و آن هم در كمتر از يك ماه، براي ارتش بعث قابل تحمل نباشد. لذا، براي مقابله با آن دست به انجام اقدام­‌های عجولانه زده و یگان­‌هاي هوايي و دريايي خود را به صحنه بفرستند.

تيم عمليات ويژه شامل فرمانده تيم، افسراطلاعات، افسر مخابرات و 4 نفر از تكاوران نيروي دريايي در بعدازظهر مورخه 6/9/59 توسط بالگرد بر روي سكوي البكر پياده شده و بلافاصله با نيروهاي بعثی مستقر بر روي سكو، درگير می‌­شوند. چند نفر از نيروهاي دشمن بر روي سكو به اسارت تيم عمليات ويژه درآمدند. بقيه نفرات دشمن با جنگ و گريز به قسمت شمالي سكو گريخته و در طول شب از آنجا توسط يك فروند شناور فرار كرده، به اسكله العميه رفتند.

پس از تسخير اسكله توسط تيم عمليات ويژه، ناوچه پيكان در كنار سكوي البكر مستقر می­‌گردد و اسرا به روي ناوچه منتقل می­‌گردند. دو فروند ناوچه موشك انداز دشمن كه در حال خروج از خور عبدالله بودند، بر صفحه رادار ناوچه پيكان مشاهده می­‌گردند، به همین دلیل، ناوچه پيكان از سكو جدا و براي انهدام آنها به طرف شناورهاي دشمن حركت نموده و اولين ناوچه دشمن را با شليك پياپي توپ 76 ميليمتري خود درگير و منهدم می­‌نماید. سپس به سوي ناوچه دوم تغيير مسير می‌­دهد اما، ناوچه بعثی كه شاهد انهدام ناوچه اول بوده بلافاصله بازگشته و با سرعت زياد از منطقه خارج و به­ داخل خور عبدالله باز می­‌گردد.

بعد از شروع درگیری ناوچه پيكان با یگان­‌هاي دشمن، همانگونه كه از قبل هم پيش‌بيني می‌­شد بعثی­‌ها، یگان‌هاي خود را يكي پس از ديگري براي مقابله با ناوچه پيكان بيرون مي‌­فرستد. اما، هماهنگي بين نيروهاي دريايي و هوايي ارتش ج.ا.ا. موجب گرديد كه تعداد زيادي از هواپيماهاي جنگنده و یگان‌­هاي شناور دشمن در اين عمليات منهدم شوند.

در ظهر روز هفتم آذرماه و پس از اعلام خاتمه عمليات، بر اساس گشت هوايي انجام شده بر فراز منطقه نبرد، منطقه خالي از یگان‌­هاي دشمن اعلام شد و ناوچه پيكان عازم بازگشت به پايگاه خود گرديد و پس از طي چند مايل، يك فروند ناوچه دشمن كه در زير سكوي العميه مخفي شده بود از مخفيگاه خود خارج و سه فروند موشك پياپي به طرف ناوچه پيكان شليك می‌­نماید که به آن اصابت نموده و موجب غرق شدن ناوچه و به شهادت رسيدن تعدادي از كاركنان ايثارگر و حماسه آفرين آن می‌­گردد.

بر اساس نتيجه حاصله از اين عمليات، بخش اعظمی از توان دريايي ارتش بعثی در حدی منهدم می­‌شود که عملأ نیروی دریائی آن کشور مضمحل منظور و محسوب شود، تعداد زيادي از هواپيماهاي دشمن ساقط گردیده و سيادت دريايي ج.ا.ا. در خليج فارس تا پايان جنگ تثبیت و استمرار یابد.

2- رشادت‌های دلاوران نیروی دریایی در دوران محاصره آبادان

مهمترین هدف صدام حسین از آغاز جنگ با ایران، لغو معاهدة مرزی ۱۹۷۵ و تسلط کامل بر اروندرود بود. برای تحقق این موضوع، رژیم بعث نیاز داشت تا شهرهای خرمشهر و آبادان را به تصرف درآورده و بر آبادان مسلط شود تا دسترسی ایران به اروندرود را غیرممکن سازد. بنابراین یکی از محورهای اصلی حمله ارتش عراق به خوزستان حرکت از محور شلمچه و پیشروی در ساحل ایرانی اروندرود بود تا بتواند بین رودخانه‌های بهمنشیر و اروند به‌طور کامل مستقر شود.

در 18 مهر 59، ارتش متجاوز بعثی با عبور از روی رود کارون و احداث دو پل شناور در منطقه مارد و سلمانیه نیروهای خود را برای تسخیر آبادان به شرق کارون اعزام کرد و در این تاریخ با قطع جاده ارتباطی آبادان به اهواز مسافرین و مردمی را که از آبادان در حال خارج شدن بودند، به اسارت خود در آورد. فردای آن روز هم اقدام به قطع جاده ارتباطی آبادان به ماهشهر کرد و با عبور از این جاده و رسیدن به شمال آبادان و ساحل شمالی بهمنشیر که یکی از دو رودخانه‌ای است که آبادان را محصور می‌کند، موفق شد تا این شهر را محاصره کند. در این محاصره مردم برای خروج از شهر دچار مشکلات زیادی شدند اما تعداد زیادی از مردم نیز برای مقاومت در مقابل دشمن در شهر ماندند تا دشمن موفق به تسخیر شهر نشود.

صدام، در ۱۹ مهر ماه در حالی که نیروهای عراقی همچنان تلاش می‌کردند تا به خرمشهر وارد شوند، به لشکر ۳ زرهی مأموریت داد خرمشهر و آبادان را محاصره کند تا امکان اشغال این دو شهر با هم فراهم شود. بدین منظور این لشکر با نصب یک پل پی ام پی بر روی رودخانه کارون در منطقه مارد واقع در ۱۲ کیلومتری آبادان، با تیپ ۶ زرهی سازمانی و تیپ ۲۶ زرهی لشکر ۵ و عناصری از تیپ ۳۳ نیروی مخصوص، ظرف یک شب از رودخانه کارون عبور کرد. ارتش بعث پل دیگری را هم روی رودخانة کارون در سلمانیه واقع در ۲۰ کیلومتری آبادان نصب کرد. با عبور از رودخانة کارون، ارتش عراق بخشی از جادة آبادان ـ اهواز و نیز حدود ده کیلومتر از جاده آبادان ـ ماهشهر را به تصرف خود در آورد.

در روز چهارم آبان که خرمشهر به اشغال ارتش عراق درآمد، گردان ۱۵۳ از تیپ۲ قوچان در قالب یک گروه رزمی که دارای یک گردان پیاده و یک گروهان تانک و یک آتشبار توپخانه بود از طریق ماهشهر وارد آبادان شد. ارتش عراق از روز هشتم و در شب نهم آبان ماه ـ هم زمان با تک در منطقة غرب دزفول ـ عبور از پل احداثی بر روی رودخانه بهمنشیر در منطقة ذوالفقاری در شمال آبادان را آغاز کرد تا بتواند شهر آبادان را دور بزند. نظامیان عراقی از رودخانه بهمنشیر عبور کردند و ساکنین روستاهای این محور را اسیر کردند و با خود بردند. صبح زود فردای آن روز، پل عراق بر روی بهمنشیر هدف بالگردهای کبری قرار گرفت. ولی علی­رغم مقاومت‌های فراوان رزمندگان، ارتش عراق توانست کوی ذوالفقاری را به تصرف خود درآورد. با این اقدام، شهر آبادان در دهم آبان ماه ۱۳۵۹ به محاصره نسبتاً کامل ارتش عراق در آمد.

در مجموع، تنها ظرف 40 روز پس از آغاز رسمی جنگ، تمام راه‌های زمينی منتهی به آبادان قطع شده و این شهر در محاصره ۲۷۰ درجه‌­ای واقع گردیده بود و تنها مسیر باقیمانده برای ورود به آبادان با هدف اعزام نیرو، تجهیزات، امدادهای پزشکی و کمک رسانی به مردم آبادان و در یک کلام، جلوگیری از سقوط این شهر، از طريق هوا و دريا بود. و این تحت شرایطی بود که نيروهای ايرانی و مردم مستقر در این شهر، از آن تاریخ به مدت 12 ماه مستمر، مداوم زير گلوله باران سنگين توپخانه عراق قرار داشتند.

در این مقطع زمانی و با توجه به شرایط حادث شده، یگان‌های عملیاتی هوادریا که شامل اسکادران‌های بال ثابت - بال ‏گردان و هواناوها بودند با انجام چند صد سورتی مأموریت و تحت شرایطی که به­ طور مستمر زیر آتش دشمن قرار داشتند، نسبت به انتقال مردم و رزمندگان از آبادان به ماهشهر و بالعکس اقدام می­‌نمودند. همچنین، تمامی نیرو، سلاح، تجهیزات و امکانات لجستیکی لازم برای انجام ادامه مأموریت رزمندگان که در نهایت منجر به انجام عملیات شکوهمند ثامن الائمه(ع) و شکست حصر آبادان گردید، را به این شهر منتقل می­‌کردند. در دوران محاصرة آبادان تعداد ۱۰ عملیات مختلف در اطراف شهر برای دور کردن قوای ارتش عراق از آبادان صورت گرفت که تمامی این عملیا‌‌ت ­ها و موفقیت‌هائی که حاصل گردید، مرهون حمایت و پشتیبانی آمادی نیروی دریائی از رزمندگان و مردم آبادان بود.

3- شرکت در عملیات­‌های مشترک نیروی زمینی

نداجا علی‌رغم مأموریت‌های بسیار سنگین خود در دریا، جزایر و سکوها و در طول 2500 کیلومتر مرز آبی، همگام با نیروی زمینی ارتش ج.ا.ا، در مواردی که امکان همکاری میسر بود، در عملیات نظامی نیز شرکت می‌کرد و از آن جمله عملیات غرورآفرین ثامن‌الائمه(ع)، بیت‌المقدس، خیبر، بدر و والفجر8 است.

در عملیات ثامن الائمه(ع)، ناو گروه هواناو با بهره‌گیری از چهار فروند هواناو سنگین و در طول شب به طور متوسط با 12 ساعت پرواز روزانه، قادر گردیدند محموله‌های مختلف نظامی، شامل مهمات، جنگ افزار، خودرو، مواد غذایی، دارویی و غیره را از تنها راه دریائی و زير آتش دشمن به رزمندگان دلاور رسانده و با 165 سورتی پرواز و بیش از 900 ساعت تردد مداوم و جابجایی وسایل، مقدمات حمله نیروهای خودی به دشمن را فراهم کند.

در عملیات بیت‌المقدس هم بیش از 15000 رزمندگان اسلام در منطقه سرپل پس از تأمین گذرگاه‌های محلی، ترابری شدند. پشتیبانی تدارکاتی و حمل اسرا نیز به عهده این سازمان رزمی بود و در خلال آن همکاری در استقرار پل‌ها، بیرون کشیدن خودروها و تجهیزات و نیز اجساد مطهر شهدا صورت می‌گرفت.

4- اسکورت ناوگان تجاری

در طول مدت جنگ تحميلي، حدود 10 هزار فروند شناور تجاری به بنادر خودی در غرب نصف النهار 53 درجه تردد نمودند که در مجموع تنها 259 فروند صدمه دیده و این در حالی بوده که معبر وصولی بندر امام در نزدیکی مرز عراق قرار داشته و اگر اقدامات تاکتیکی نداجا نبود، مطمئناً شرایط بسیار متفاوت بود و اثرات بسیار سوء زیر بنایی در کشور و شرایط جنگ تحمیلی باقی می‌گذاشت. مخصوصاً اگر به این مطلب توجه شود که بیش از 95% واردات ما از طریق دریا و قسمت تقریباً اعظم آن از طریق بندر امام(ره)، صورت می‌گرفت.

به جز امور تاکتیکی، اقدامات زیر نیز در هنگام اسکورت کاروان­‌ها صورت می‌پذیرفته است:

- تجمع کاروان و توجیه فرماندهان کشتی‌ها.

- استقرار سلاح‌های پدافندی در روی کشتی‌ها و دستگاه‌های مخابراتی.

- اجرای تأمین سطحی با بهره‌گیری از شناورهای رزمی.

- اجرای تأمین هوایی با بهره‌گیری از بالگردهای نداجا و نزاجا.

- اجرای عملیات فریب. (هدف کاذب، مخابرات جعلی و جنگ الکترونیکی)

- بمباران ساحلی منطقه دشمن از ساحل خودی و از دریا در زمان اسکورت.

- پیش‌بینی یگان‌های اطفاء حریق و تجسس و نجات که در همین ارتباط به 259 فروند کشتی صدمه دیده خدمات لازم ارائه شد.

عملیات‌های اسکورت کاروان که از اولین روزهای دفاع مقدس آغاز شد، تا پایان جنگ ادامه داشت و از اهمیت ویژه‌ای برای اقتصاد جنگ و کشور برخوردار بود. در نتیجه نداجا از کلیه امکانات و یکان‌های خود برای موفقیت این عملیات‌ها استفاده می‌نمود و در مقابل بعثیان نیز با تمام توان در صدد عقیم ساختن و شکست عملیات مذکور بود.

از آنجایی که بخشی از مأموریت اصلی هر نیروی دریائی در زمان جنگ، باز نگهداشتن معابر وصولی خودی است لذا، با توجه به محدود‏یت‌ها در پهلودهی کشتی‌های تجاری به اسکله‌ها و بنادر خودی، نیروی دریائی با استفاده ‏از کلیه مقدورات خود برنامه تحرک، تأمین امنیت، راهنمایی و هدایت شناورها را به بنادر کشور در دستور کار خود قرار داد و در طول جنگ تحمیلی در مجموع هزاران کشتی تجاری و نفتکش را در قالب کاروان اسکورت کرد و نزدیک به 300 میلیون تن انواع کالا و مایحتاج کشور به ­وسیله ‌این شناورها به بنادر خودی وارد و به داخل کشور انتقال یافتند. منطقه این عملیات‌ها نيز شامل کل خليج فارس بود.

5- گشت و شناسایی و برقراری سیادت دریائی

هدف از عملیات گشت و شناسایی، دریانوردی در کل منطقه خلیج فارس و دریای عمان و اعمال حاکمیت ج.ا.ا بر دریا در جهت حفظ منافع خودی و اعمال قانون کنتراباند (ممانعت از ارسال تجهیزات و کالا به مقصد عراق) بوده و در این راه شناسایی کلیه شناورهای عبوری و توقیف و تفتیش کلیه شناورهای مشکوک و آمادگی برای هرگونه درگیری عملیاتی با نیروهای دشمن در صورت حضور در دریا پیش‌بینی گردیده بود. در این راستا تعداد 5000 کشتی تجاری و نفتکش مورد شناسایی قرار گرفتند و تعداد 20 فروند آنها توقیف گردیدند.

6- رشادت تفنگداران دریائی در دوران دفاع مقدس

با تشدید تحرکات و تجاوز ارتش بعث در نقاط مرزی، گروهان­های تکاور دریائی با اجرای عملیات گشت زنی در مرز شلمچه، فعالیت نیروهای دشمن را تحت مراقبت قرار دادند. در تاریخ 31/6/1359 نیروهای رژیم بعث متشکل از لشکر 3 زرهی و تیپ 33 نیروی مخصوص که با یگان­‌های توپخانه و مهندسی نیز پشتیبانی می‌­شدند، به ­منظور تصرف خرمشهر و آبادان هجوم گسترده­‌ای را در محور شلمچه – خرمشهر آغاز کردند. هم­زمان با تجاوز دشمن، گردان یکم تکاوران دریائی بوشهر به خرمشهر اعزام و در بامداد یکم مهر 1359 در آن شهر مستقر گردیده و بلافاصله به مقابله با دشمن می پردازند.

در 21 مهر نیز یک گردان تکاور دریائی از کارکنان مرکز آموزش تکاوران دریائی منجیل، به منطقه وارد و در حالی که تانک‌­های دشمن در سه راهی اهواز به آبادان مستقر بوده‌­اند، وارد آبادان می‌­گردند. این یگان با در اختیار گرفتن عناصر پشتیبانی آتش گردان یکم تکاوران بوشهر، پدافند از خرمشهر را برعهده می­‌گیرد. از این تاریخ شدت درگیری با دشمن به حدی می­‌رسد که یکی از افسران عراقی پس از اسارت می­‌گوید: «ما مدافعین خرمشهر را یک تیپ تکاور دریائی تقویت شده با پشتیبانی یگان‌­های زرهی تصور می‌­کردیم.»

پس از محاصره نزدیک خرمشهر، در اثر تشدید حملات دشمن که از حجم سنگین آتش توپخانه و سایر جنگ افزارها نیز برخوردار بود در بين مدافعین خرمشهر، یگان کوچکی از نیروهای تکاور دریائی نيز در كنار ساير نيروها قرار داشته و توانستند مدت 34 روز در برابر تجاوز دشمن مقاومت نموده تا دشمن بعثی برغم برخورداری از توان رزمی برتر، تلفات و ضایعات سنگینی را متحمل گرديده و نتواند طبق طرح پیش بینی شده یعنی اشغال 3 روزه خرمشهر و آبادان به سرعت و به سهولت به اهداف خود دست یابد.

با وجود اینکه لشکر 3 زرهی با عبور از رودخانه کارون تا نزدیکی جاده ماهشهر – آبادان پیشروی کرد اما، ادامه پیشروی به طرف آبادان با پدافند یگان های اعزامی از نیروی دریائی در ایستگاه 7 و اسکله 12 آبادان متوقف مي­‌گردد. ضمن آنكه در همین مدت، بالگردها و هواناوهای نداجا به علت قطع جاده ماهشهر – آبادان پشتیبانی مداوم نیروهای مستقر در آبادان را برعهده داشتند.