نگاهی به مجاهدت‌های زنان دزفول در دوران نهضت اسلامی
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ با اينكه رژيم پهلوي شعار حمایت از حقوق زنان سرمی‌داد، اما هرگز موفق نشد حمایت این قشر را جلب کند، بلکه برعکس، زنان نیز در کنار مردان، در مبارزات ضد رژیم حضوری فعال داشتند. آنان با وجود تمام ناامني‌هاي اجتماعي و سياسي و محروميت‌هاي انساني، وظيفه اساسي خود را در امر خانواده، تعليم و تربيت فرزندان، سوادآموزي و علم و ادب و عرفان، حتي سياست، به نحو احسن انجام دادند.
زنان انقلابي دزفول نیز به صورت مستقيم و غيرمستقيم در این مسیر ايفاي نقش کردند. آنها به‌صورت مستقيم در اموري از جمله رونويسي و تکثير و توزيع اعلاميه، نوار و کتاب، شرکت در کلاس‌هاي عقيدتي و معارف اسلامي و حضور در جلسات و محافل مذهبي و سياسي در منازل و يا حسينيه‌ها و مساجد مشارکت داشتند و در نقش غيرمستقيم خود، که از نقش اول کم اهميت‌تر نيست، به تربيت فرزنداني آگاه و معتقد، ترغيب شوهر، برادر و فرزندان به حضور در مبارزه پرداختند.
خانم نسرين مقدسيان در‌اين مورد مي‌گويد: «بنده به همراه ساير خواهران مبارز با استفاده از سرمايه‌هاي اندک که با صرفه‌جويي در خريد لباس خود، پس‌انداز کرده بوديم، نوار تهيه کرده و سخنراني‌هاي انقلابيون را تکثير و با اعلاميه‌ها توزيع مي‌کرديم. در حسينيه پيرنظر نيز جلسات خواهران را برگزار مي‌کرديم. اين جلسات در هفته يک مرتبه بعدازظهرها تشکيل مي‌شد. برنامه جلسه با قرائت قرآن و تفسير شروع و با سخنراني و افشاگري يکي از خواهران انقلابي به پايان مي‌رسيد. در مواقع خطر نيز اين جلسات به‌صورت مخفيانه در منازل يكي از خواهران برگزار مي‌شد. از ديگر فعاليت‌هاي خواهران مبارز، برنامه‌ريزي و انتظامات صفوف خواهران در تظاهرات بود».
در دزفول به صورت غير‌رسمي، شاخه‌اي به نام شاخه خواهران تشكيل شده بود و خواهران جلسات مخصوص خودشان را در زمينه فعاليت‌هاي انقلابي برگزار مي‌كردند و اموري را كه گروه منصورون به آنها واگذار مي‌كرد انجام مي‌دادند. از جمله اين كارها كه خيلي اهميت داشت، توزيع اعلاميه با استفاده از پوشش چادر بود.
محل اصلي اجتماع خواهران مبارز دزفولی در دوران نهضت اسلامی، فاطميه (كَل شاه نجف) پشت مسجد جامع بود كه اغلب سخنراني‌ها آنجا صورت گرفته و تظاهرات خواهران از آن محل آغاز مي‌شد. حضور پرشور زنان در تظاهرات و راهپيمايي‌هاي دزفول، بيانگر مشاركت فعال آنها در انقلاب اسلامي است.
در آموزش‌وپرورش دزفول نيز خواهران فرهنگي زيادي بودند كه علاوه بر فعاليت‌هاي انقلابي در مدارس براي آگاه‌نمودن دانش‌آموزان دختر، در اماكن عمومي و محافل خواهران نيز حاضر مي‌شدند و در جذب خواهران نقش فعالي داشتند.
از ديگر فعالان انقلاب در دزفول خانم هما عطاريان بود كه در كنار خواهران صفري كمك زيادي به انقلاب کرد و در پخش اعلاميه و كشاندن خواهران به صف انقلابيون تأثيرگذار بود. افراد ديگري از خانم‌هاي مبارز بودند که به‌صورت فردي فعاليت مي‌كردند و زنان را به مبارزه عليه رژيم ستم‌شاهي مي‌خواندند. از جمله اين افراد خانم عذرا گلچين همسر محمدعلي سوزنگر بود. وي در جلسات خانگي که برگزار مي‌کرد با بيان مطالبي در خصوص اهميت حکومت اسلامي به رهبري امام خميني(ره) زنان محل را به مبارزه و شرکت در تظاهرات ترغيب و تشويق مي‌كرد.
از فعاليت‌هاي عمده زنان در تظاهرات، حضور آنها دوشادوش مردان در روز ششم مهرماه 1357 که مراسم چهلم شهداي فاجعه سينما رکس آبادان در مسجد بازار برپا گرديد بود. در‌اين روز پس از اتمام مراسم، تظاهرات گسترده‌اي آغاز شد و آنچه در اين تظاهرات چشمگير بود، حضور حدود چهار هزار نفر از زنان محجبه و انقلابي، پابه‌پاي مردان بود که بعد از اتمام تظاهرات، زنان نيز در پشت سر مردان در خيابان سي‌متري جلوي نيروهاي نظامي و انتظامي مسلح، در صفوف نماز جماعت حاضر شده و نماز را به پا داشتند. اين جريان در تظاهرات بعدي نيز بارها تکرار شد؛ از جمله در جريان شهادت و تشييع جنازه شهيد رضا ازک در دي ماه 1357 که زنان نيز حضور بسيار گسترده‌اي داشته و با مشت‌هاي گره‌کرده و سردادن شعار مرگ بر شاه، انزجار خودشان را از کشتن جوانان شهر توسط مأموران مسلح رژيم اعلام کردند.
آقاي غلامعلي رجائي در مورد شجاعت زنان در تظاهرات تصريح مي‌كند:«در يکي از روزها، تانک‌ها تظاهرکنندگان را که در حال متفرق‌شدن بودند، تعقيب مي‌کردند. من سراسيمه در حرکت بودم که ناگهان ديدم يک خانم محجبه جوان، دستش را زير چانه‌اش گذاشته و جلوي يکي از تانک‌ها نشسته، تانک هم در فاصله يک متري وي توقف کرده بود».
به طور کلي بايد گفت زنان در انقلاب ايران سهم بسزايي داشتند، زيرا علاوه بر اينکه خودشان در راهپيمايي‌ها شرکت مي‌جستند، خانواده را نيز به اين کار تشويق مي‌كردند. با وجود اينکه زنان بيش از مردان در نظام طاغوت زير سلطه و ستم بودند، آگاهانه قدم برداشتند و اصالت و فطرت پاک خودشان را نشان دادند و از هرگونه فداکاري و گذشت و ايثار دريغ نکردند که تاريخ شاهد خوبي بر اين فعاليت‌ها خواهد بود.
منبع: کتاب انقلاب اسلامی در دزفول؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
