رادیو بیبیسی با چه هدفی اخبار انقلاب اسلامی را پوشش میداد؟
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ یکی از مخاطبان سوال خود را در بخش «شما بپرسید» این طور مطرح کرده است: در بحبوحه پیروزی انقلاب نقش رهبری امام خمینی غیر قابل انکار بود، اما رسانهای همچون رادیو بیبیسی به چه دلیل باید اخبار انقلاب اسلامی را پخش کند؟ مگر نمیداند اینکار روند قدرت گرفتن انقلاب را تسهیل میکند؟ آیا این اقدام در روند شکلگیری اعتراضات موثر نبود؟
مسعود رضایی، محقق و پژوهشگر تاریخ انقلاب اسلامی در گفتوگو با پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی در پاسخ به این سوال گفت: خبرگزاری و رسانههای مهم بینالمللی بخاطر حفظ اعتبار و جایگاه خود در عرصه افکار عمومی، همواره در مواجهه با هر اتفاق و واقعه مهمی که در حال جریان است، اخبار آن را پخش میکنند. چرا که اگر در قبال یک واقعه – که افکار عمومی از آن مطلع است - سکوت کنند و خبررسانی نکنند، جایگاه و اعتبار خود را در بین مخاطبانشان از دست میدهند.
وی با بیان اینکه هدف بیبیسی از پخش اخبار انقلاب اسلامی هرگز کمک به انقلاب مردم ایران نبود یادآور شد: بیبیسی در آن زمان نه برای کمک به انقلاب اسلامی، بلکه با هدف اعتباربخشی به خود این کار را انجام داد. اما نکته مهم در این زمینه آن است که آنها در همان حال که اخبار مربوط را پخش میکردند، تلاش داشتند تا خط فکری و سیاسی خودشان را در آن مسائل دخالت دهند و به نوعی به افکار عمومی هم خط بدهند.
این تاریخنگار تصریح کرد: بیبیسی در آن برهه تاریخی این کار را انجام میداد. یعنی درحالی که اخبار را پخش میکرد میکوشید در کنار رهبری حضرت امام، دیگران را هم به همان نحو مطرح کند. به عنوان مثال از جمله کارهایی که بیبیسی انجام میداد این بود که به جبهه ملی خیلی بها و بال و پر میداد و سعی میکرد آن را در ردیف رهبری نهضت قرار دهد تا به نوعی رهبری حضرت امام را تحت الشعاع قرار دهد. بیبیسی چه زمانی میتواند این کار را انجام دهد؟ زمانی که اخبار مربوط به انقلاب را پخش کند و باعث شود مردم ایران به آن رسانه رجوع کنند. سپس وقتی مردم به آن رجوع کردند، آنوقت میتواند برای جهت دادن به افکار عمومی دست به کار شود.
رضایی در پاسخ به این سوال که آیا اقدام رادیو بیبیسی در پخش اخبار مربوط به انقلاب، تاثیری در روند انقلاب اسلامی داشت یا خیر متذکر شد: کاری که بیبیسی انجام میداد هرگز در شکلگیری، روند و کمک به پیروزی انقلاب اسلامی نقش موثری نداشت. چرا که خود حضرت امام و شبکه وسیعی که در اطراف ایشان وجود داشت و تعداد بیشماری که در ایران در کار پخش و نشر بیانات، سخنرانیها و اعلامیههای امام بود کار را پیش میبرد.
این نویسنده و محقق تاریخ اضافه کرد: کاری که بیبیسی در انتشار و پوشش اخبار انقلاب اسلامی انجام میداد از روی ناچاری بود. چرا که چارهای جز این نداشت. چون دستاندرکاران آن رسانه، برای جذب و همراه کردن مخاطب، چارهای جز پرداختن به اخبار انقلاب نداشتند. لذا هرگز هدف آنها کمک به جریان انقلاب نبود، هدف آنها تامین منافع خودشان بود و به این خاطر بود که این کارها را انجام میدادند.
وی تاکید کرد: خطوط و شبکههای اطلاعرسانی نهضت اسلامی و امام خمینی به قدری قوی و متشکل بود که نیازی به کمکها و اقدامات بیبیسی نداشت. کما اینکه حتی اطلاعیههای امام در روستاها و مناطقی که هیچگونه دسترسی به رادیو و وسایل ارتباطی نداشتند هم توزیع میشد و این کاری بود که رسانهای مانند بیبیسی هرگز قدرت و توان آن را نداشت.
این مورخ در پایان تصریح کرد: باید این را در نظر داشته باشیم که رسانهای مثل بیبیسی هیچگاه محض رضای خدا کاری انجام نمیدهد. آن رسانه در راستای تامین منافع دولت انگلیس قدم برمیدارد. هدف بیبیسی در دوران انقلاب هم این بود که جهتگیریهای خاص خود را بر انقلاب ما قالب کند و در این راستا افکار خاص را بر انقلاب تحمیل کند اما دستاندرکاران و سرمایهگذاران آن شبکه، هرگز نتوانستند این اهداف را جامه عمل بپوشانند.