پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ مرحوم حجت الاسلام حاج شیخ روح‌الله حسینیان از جمله روحانیون مبارزی است که در نهضت امام خمینی علیه رژیم پهلوی فعالیت می‌کرد، علاوه بر این بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و برای تحقق آرمان‌های انقلاب فعالیت‌های سیاسی خود را ادامه داد. وی سرانجام بعد از عمری زندگی مبارازتی در شهریور 1399 (همزمان با ماه محرم) دار فانی را وداع گفت.
به بهانه سالگرد رحلت حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ روح الله حسینیان، زندگینامه ایشان بازخوانی می شود.
تولد
حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حسینیان در ۱۴ اسفند 1334 در شیراز متولد شد. خانواده حسينيان اصالتا اهل یکی از روستاهای اصفهان به‌نام تال‌خونچه هستند که در دوره حیات جد پدری روح‌الله حسینیان، به یکی از روستاهای استان فارس به نام صغاد، در یازده کیلومتری آباده مهاجرت کردند. او تا پنج سالگی در شیراز زندگی کرد. وی چهار خواهر و چهار برادر داشت. یکی از برادران او به‌نام محمدعلی در سال 1360 در عملیات بستان به شهادت رسید.
تحصیلات
حجت‌الاسلام حسينيان پس از گذراندن دوره دبیرستان، تحت تاثیر آيت‌الله ملک‌زاده تصمیم به تحصیل دین گرفت. از این‌رو در سال 1349 وارد حوزه علمیه قم شد. او از سوی آیت‌الله ملک‌زاده به مدرسه آیت‌الله گلپایگانی معرفی شد و در آن مدرسه مقدمات و اصول عقاید را فراگرفته و یک سال بعد به مدرسه حقانی رفت. در مدرسه حقانی به مدت ۱۰ سال ( ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۹) از محضر مراجع و استادانی چون آیات جنتی، صانعی، ستوده، احمدی یزدی، مصباح یزدی، میرزاجواد تبریزی، فاضل هرندی، فاضل لنکرانی و امین شیرازی بهره جست و کفایه را نزد آیت‌الله احمدی میانجی آموخت.
مبارزات سیاسی علیه رژیم پهلوی
دی ماه ۱۳۵۳ آغاز فعالیت های سیاسی روح‌الله حسینیان علیه رژیم شاهنشاهی بود. 7 دی 53 بعد از شهادت آیت‌الله حسین غفاری، حسینیان از شرکت کنندگان در مراسم تشییع او بود.
آبان 56 پس از وفات مشکوک آیت‌الله سیدمصطفی خمینی، روح‌الله حسینیان به همراه جمعی از طلاب در مراسم هفتم او در مسجد ارک شرکت کرد. در مراسم چهلم حاج آقا مصطفی در قم هم حسینیان حامل پرچمی بود که طلاب مدرسه حقانی روی آن نوشته بودند: «ما خواهان حکومت اسلامی هستیم.»
بعد از این مراسم در درگیری با بعضی از نیروهای ساواک، حسینیان به شدت مجروح شد. به دنبال این ماجرا او در 19دی دستگیر و به شهربانی قم انتقال داده شد و تا اردیبهشت ۵۷ در بازداشت بود. اما این موضوع موجب نشد تا او از ادامه مبارزه بازماند؛ لذا در محرم 57 طی سفر تبلغی به سیستان و بلوچستان، مبارزه را پی گرفت.
همزمان با اوج‌گیری انقلاب، حسینیان در تحصن روحانیون در دانشگاه تهران حضوری فعال داشت و در ستاد استقبال از امام خمینی نقش‌آفرینی کرد.
مسئوليت‌ها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در پی انتصاب شهید قدوسی به دادستانی کل انقلاب اسلامی، روح‌الله حسینیان در اسفند 58 با حکم آن شهید به عنوان سرپرست روابط عمومی دادستانی انقلاب منصوب و بعد از مدتی به عنوان مسئول امور شهرستان‌ها انتخاب شد. در خرداد 61 با حکم آیت‌الله موسوی تبریزی، حسینیان به قائم‌مقامی دادستانی مشهد منصوب شد و دو سال بعد، در اردیبهشت 63 با حکم حجت‌الاسلام فلاحیان، به عنوان مسئول ستاد مبارزه با مواد مخدر تهران منصوب گردید. حسینیان در اسفند همان سال با حکم آیت‌الله صانعی، به نمایندگی دادستانی در دادسرای انقلاب اسلامی تهران (اوین) منصوب و همزمان جانشین دادستان تهران در وزارت اطلاعات شد.
معاونت سیاسی دادسرای انقلاب اسلامی تهران، دادستانی انقلاب سیستان و بلوچستان، نماینده دادستان انقلاب اسلامی در وزارت خارجه، معاونت قضائی دادستان ویژه روحانیت، معاونت دادستان نظامی تهران، سرپرستی دادسرای ویژه امور صنفی، سرپرستی دادسرای ویژه روحانیت مرکز (تهران)، قائم‌مقامی دادستان ویژه روحانیت و ... از دیگر مسئولیت‌های مرحوم حسینیان بود.
حجت‌الاسلام حسینیان در دهه هفتاد نیز مسئولیت‌هایی چون معاونت پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی، قائم‌مقام معاونت امور فرهنگی بعثه مقام معظم رهبری، عضویت شورای برنامه‌ریزی فرهنگی انتشارات امیرکبیر، عضویت در هیات نظارت بر مطبوعات و عضویت در هیات منصفه مطبوعات دادگاه ویژه روحانیت و ... را عهده‌دار شد. مرحوم حسینیان از سال 1374 به عنوان رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی انجام وظیفه کرد. او همچنین طی سال‌های 87 تا 95 به عنوان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی حضور داشت.
آثار علمی و پژوهشی
کارنامه پربار حجت‌الاسلام حسینیان در حوزه های مختلفِ قضایی، امنینی، اجرایی و قانون‌گذاری سبب نشد تا او به امر پژوهش و تحقیق بی‌توجه باشد. آثار بسیاری از او به یادگار مانده است که برخی از آن آثار عبارتند از: دوره پنج جلدی انقلاب اسلامی (زمینه‌ها ـ چگونگی و چرایی)؛ دوره پنج جلدی تاریخ سیاسی تشیع؛ درآمدی بر انقلاب اسلامی ایران؛ بازخوانی نهضت ملی ایران؛ تنبیه‌الامه و تنزیه‌المله (مقدمه، تصحیح، ویراستاری، شرح و تعلیق)؛ در مسلخ عشق؛ نقش فدائیان اسلام در تاریخ معاصر ایران؛ تجربه مشروطیت؛ یک دوره پنج جلدی اسلام‌شناسی با عناوین: شناخت وحی و نبوت؛ امامت و مرجعیت؛ شناخت خدا؛ شناخت زندگي پس از مرگ و شناخت قرآن (در دست انتشار)؛ دو جلد تفسیر قرآن. همچنین کتاب‌های دیگری با این عناوین توسط آن مرحوم تالیف شده است: فاطمه زهرا سلام‌الله علیها (فرشته زمینی)؛ ستاره صبح انقلاب (آیت‌الله مصطفی خمینی)؛ مبانی اندیشه سیاسی امام خمینی (جهان‌بینی و ایدئولوژی)؛ دکتر علی شریعتی؛ ماجراهای هاشم آغاجری؛ نظریه فتنه؛ حریم عفاف؛ غنا و موسیقی در فقه اسلامی و ...
درگذشت
حجت‌الاسلام والمسلین روح‌الله حسینیان که به علت بیماری قلبی در بیمارستان خاتم الانبیاء(ص) بستری بود، سحرگاه سه‌شنبه ۴ شهریور ۱۳۹۹، چهره در نقاب خاک کشید. مراسم تشییع پیکر او صبح چهارشنبه در آستان مقدس امامزاده صالح(ع) تجریش برگزار و پیکر او برای مراسم تدفین به آستان مقدس شاه عبدالعظیم‌حسنی(ع) منتقل شد تا روح و جسمش در شبستان امام خمینی(ره) آرام گیرد.
در پی درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حسینیان، رهبر معظم انقلاب اسلامی پيام تسليتی صادر کردند. در این پیام آمده بود: «درگذشت روحانی مبارز و انقلابی جناب حجت‌الاسلام آقای حاج شیخ روح‌الله حسینیان رحمت‌الله‌علیه را به خاندان مکرم و بازماندگان و دوستان و همکاران ایشان تسلیت عرض می‌کنم. مقاومت و خستگی‌ناپذیری و صراحت این روحانی مجاهد در مواضع بحق انقلابی، برجسته و نمایان بود. رحمت و رضوان الهی بر او باد.»
روحش شاد و یادش زنده باد ...
