گزارش ساواک از کمکهای روحانیون به زلزلهزدگان طبس
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ در پی وقوع زلزله طبس در 25 شهریور 1357، تعداد کثیری از مردم آن منطقه در زیر آوار ماندند و تعداد زیادی نیز بیخانمان شدند.
چند روز قبل از این واقعه، رژیم شاه مردم تهران را در میدان ژاله به خون کشیده بود. با وقوع زمین لرزه طبس، درحالی که دولت در انفعال به سر میبرد، امام خمینی از روحانیون خواستند تا به کمک مردم زلزله زده بشتابند. ایشان با صدور اعلامیهای فرمودند: «اکنون که برادران ما در کشتار سراسر ایران و مناطق زلزلهزده بیخانمان و بیسرپرست شدهاند، اکنون که شهر از گِل ساخته شدۀ طبس بر سر برادران ما خراب شده است، اکنون که مجروحین تظاهرات سراسری ایران از بیدارویی و بیغذایی در رنجند، بر برادران ایمانی لازم است هر چه بیشتر به سرپرستی بازماندگان و تهیۀ وسایل آسایش برای آنان بشتابند، و به جار و جنجال دولت اکتفا نکنند...».
به روایت حجتالاسلام شریفی گرگانی، «وقتی زلزله طبس اتفاق افتاد با وجود رسوایی هفده شهریور، دستگاه رژیم هیچ کمکی به مردم زلزله زده نکرد...» از این رو روحانیون وارد عمل شدند.
ساواک در گزارشی با موضوع «کمک روحانیون به مردم زلزله زده» نوشت: «روز 27 /6 /47 آیتالله بحرالعلوم رشتی به مشهد وارد و به منزل آیتالله میلانی رفته با وی ملاقات و اظهار مینماید من مبلغ 80 هزار تومان کمک مردم رشت را با خود آوردهام و مبلغ 320 هزار تومان دیگر هم جمعآوری شده که در محل موجود است به نزد شما آمدهام که با نظر شما اقدامی برای صرف این پولها به عمل آوریم که مفید به حال مردم آسیب دیده باشد آیتالله میلانی اظهار مینماید : من هم مبالغی از مردم به منظور کمک به زلزله زدگان جمع آوری کردهام آیتالله شریعتمداری نیز پیغام داده است که مبلغ 300 الی 400 هزار تومان به منظور کمک به زلزله زدگان جمع آوری کرده همچنین آیتالله گلپایگانی در همین حدود مبلغی جمع آوری کردهاند که از من صلاحدید نموده تا به چه طریقی به مصرف کمک به آسیب دیدگان برسانند من منتظر هستم آقای پیرنیا استاندار خراسان بیایند تا با نظر ایشان این وجوهات را صرف کمک به اشخاص زلزله زده برسانیم در نظر دارم با آقای پیرنیا مشورت کرده اگر ایشان صلاح بدانند شهرها و آبادیهای بزرگ مانند کاخک و فردوس را دولت بسازد و دهات کوچک را به ما واگذار نمایند تا با پول جمع آوری شده بسازیم.
حسینیه ارشاد مقیم تهران مبلغ 300 هزار تومان با خود آورده و به نزد آقای شریعتی مزینانی که سخنگوی حسینیه مزبور در مرکز است رفته و از وی خواستهاند که طریق خرج وجوهات جمعآوری شده را به آنان بگوید.
شریعتی مزینانی جریان را به آیتالله میلانی میگوید آیتالله میلانی اظهار مینماید من منتظر ورود استاندار به مشهد هستم و نظر خود را نیز در زمینه احداث آبادیهای خراب شده وسیله زلزله بیان مینماید شریعتی مزینانی اظهار مینماید حسینیه ارشاد هم در حال حاضر مبلغ 300 هزار تومان با خود آوردهاند و اگر قرار بر این شد که شما دهات مخروبه به واسطه زلزله را آباد کنید اقدام نمائید که یکی از دهات آسیب دیده در منطقه زلزله زده را به حسینیه ارشاد واگذار تا آنها هم پول جمع آوری شده را بدین طریق خرج نمایند.
نماینده حسینیه ارشاد اظهار نموده است اگر قرار باشد چنین اقدامی به عهده ما واگذار گردد هر چه خرج ساختمان دهات واگذاری جهت آباد کردن بشود علاوه بر مبلغ 300 هزار تومان موجود کمک از تهران وسیله حسینیه مزبور خواهد رسید.
نظریه منبع خبر: تصمیم آیتالله میلانی در مورد شور و مشورت با آقای استاندار در مورد ساختمان دهات آسیب دیده مورد قبول افرادی که با وی مشورت نمودهاند واقع و در حال حاضر به انتظار ورود آقای استاندار هستند.»
در گزارشی دیگر چنین میخوانیم: «در شب چهارشنبه 13 /6 /47 در مسجد جامع میگون مجلس ختمی به منظور واقعه زلزله خراسان و جمع آوری اعانه برپا گردید و در این مجلس مبالغی پول و مقداری اثاثیه منزل جمع آوری شد که مبلغ ده هزار ریال وسیله آقای جلال طاهرشمسی پیشنماز برای آیتالله گلپایگانی به قم ارسال شد که زیر نظر ایشان جهت زلزله زدگان به خراسان حواله شود و قرار شد بقیه وجوه جمعآوری شده و همچنین البسه و اثاثیه موجود بعداً به قم ارسال گردد تا آقای گلپایگانی آنها را نیز به خراسان بفرستد.»
در گزارش دیگری آمده بود: «متعاقب تماسهای تلفنی که از روز 27 /6 /57 (2537 شاهنشاهی)، به منظور نحوه کمک به زلزله زدگان شهر طبس با منزل آیتالله سیدکاظم شریعتمداری گرفته شده، آیتالله شریعتمداری با صدور اعلامیهای از مردم خواسته است که کمکهای خود را به حسابهای جاری شماره 4000 بانک صادرات و 5000 بانک سپه و 5999 بانک ملی شعبه قم واریز نماید.»