یکی از عجایب تاریخ تشیع در اولین همایش وحدت حوزه و دانشگاه اتفاق افتاد. نیمی از دانشجویانی که در فیضیه حضور داشتند دختر بودند. این اتفاق از نوادر تاریخ به حساب می‌آید. درب فیضیه از سمت حرم را به خانم‌ها اختصاص داده بودیم. پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ شهادت آیت‌الله دکتر محمد مفتح در 27 آذر 1358 به عنوان روز وحدت حوزه و دانشگاه نام گرفت.
وحدت حوزه و دانشگاه یکی از ابداعات نهضت امام خمینی و از آرمان‌های رهبران انقلاب اسلامی بود. این مسئله تا جایی برای این دو نهاد علمی مهجور مانده بود که امام خمینی در سال 1350 و در نامه‌ای به آیت‌الله گرامی تأسف خود از جدایی روحانیت و دانشگاهیان را طی سطوری بیان می‌کند: «اینجانب با زحمات طاقت فرسا می‌خواستم سوء ظن موجود در طبقات مختلفه سیّما[1] تحصیل‌کرده و دانشگاهی را نسبت به علمای دین مرتفع کنم یا تخفیف دهم؛ لکن خود آقایان راضی نیستند یا بعض آنها وَ اللهُ مِن وَرائِهِم مُحیطٌ[2]»
اما علی‌رغم بی‌توجهی اغلب حوزویان و دانشگاهیان به تقریب فکری و عملی، بزرگانی همچون آیت‌الله مطهری و دکتر مفتح از پیشگامان این عرصه و زمینه‌ساز تألیف قلوب حوزه و دانشگاه بودند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی این موضوع به یکی از دغدغه‌های اصلی انقلابیون تبدیل شد و با شهادت شهید مفتح جامه عمل به خود پوشید. حجت‌الاسلام سید عباس نبوی در بخشی از خاطرات خود درباره اولین همایش وحدت حوزه و دانشگاه می‌گوید: «تصمیم گرفتیم در بخش دانشجویی کارگروهی درست کنیم. حسین رحیمی هم دبیر کارگروه شد. آنچه که مربوط به ستاد انقلاب فرهنگی و تشکیلات مربوط به آن بود و در کنار آن مطالب وحدت حوزه و دانشگاه را در کار گروه بررسی کردیم. تقسیم کار کردیم. دوستان به من گفتند که بخش عملیاتی، انقلابی و سیاسی و اجتماعی وحدت حوزه و دانشگاه برای تو باشد.
بخش علمی و واقعی ماجرا که باید در آن یک کار درست انجام شود در اختیار آقای حسین رحیمی باشد. بچه‌ها هم مشخص کنند که در کدام بخش می‌خواهند همکاری کنند. افرادی مثل صادق واعظ‌زاده، وحید احمدی، علی مغاری، ابوالفضل موسوی رفتند همکاری با آقای حسین رحیمی را شروع کردند.
*** اولین همایش وحدت حوزه و دانشگاه ***
در فاصله دو هفته من طرح انقلابی خود را آماده کردم... گفتم ما می‌خواهیم اولین همایش وحدت حوزه و دانشگاه را شروع کنیم. تصمیم گرفتیم پیشنهاد را به قم ببریم و با علما صحبت کنیم که اول در قم یا تهران همایش را برگزار کنیم. تا این حرف مطرح شد. آقای سید منیرالدین حسینی استقبال کردند. آقای یثربی و شرعی نیز استقبال کردند و گفتند بیایید در جلسه مدرسین گزارش دهید. ما گزارش را دادیم و گفتیم که به دو گروه تقسیم شدیم بخش علمی دارند با اعضای ستاد کار می‌کنند که ما زیاد با آن بخش کاری نداریم. اما بخش انقلابی باید زود کارهای خود را شروع کند.
مدرسین از این پیشنهاد استقبال کردند و گفتند که خیلی عالی است و ما هم همکاری و حمایت می‌کنیم. شما برنامه را بریزید و شروع به کار کنید. مرحوم آقای مشکینی هم خطاب به من گفت شما در این برنامه‌ای که انجام می‌دهید اصلا نماینده همه ما هستید. ما همانجا گفتیم که یک صحبت‌هایی هم انجام داده‌ایم تا دولت هم کمک‌هایی به ما بکند.
... ما فراخوان زدیم و پنج هزار دانشجو را ثبت‌نام کردیم تا به مدت سه روز به قم بیایند و در همایش وحدت حوزه و دانشگاه شرکت کنند. مدرسین هم گفتند که ما هم پنج هزار طلبه می‌آوریم و خودمان نیز در جلسات شرکت می‌کنیم. جامعه اسلامی دانشگاهیان هم اعلام کردند که ما هم در همایش شرکت می‌کنیم. خبر مراسم در مطبوعات منتشر شد. زمان برگزاری مراسم روزهای پایانی خرداد بود که با سالگرد دکتر شریعتی مصادف شده بود. بر سر همین تقارن تاریخی یکسری داستا‌ن‌ها بوجود آمد و گفتند که این‌ها می‌خواهند برای شریعتی مراسم بگیرند. اغلب آقایان مدرسین نیز مخالف دکتر بودند.
*** ماجرای حضور دختران دانشجو در فیضیه قم ***
... آمدیم در داخل ساختمان امروزی دارالشفای حرم حضرت معصومه(س) که آن زمان یک مدرسه قدیمی بود ستاد را مستقر کردیم. فیضیه را هم مرکز اصلی قرار دادیم. حدود پنج هزار دانشجو در این مراسم شرکت کردند. از گروه ما آقای حسین رحیمی صحبت کرد. آقای هاشم آغاجری صحبت کرد. از طرف مدرسین آقای سید منیرالدین حسینی سخنرانی کرد. صحبت‌ها هم اکثر حول مباحث همگرایی بین این دو نهاد بود.
خاطرم هست بعد از جلسه اولی که برگزار شد آقای خامنه‌ای از سمت شیخان وارد حرم شدند و گفتند اینجا چه خبر است؟ مسئولین برگزاری مراسم چه کسانی هستند؟ خلاصه حدود دو ساعتی با حضرت آقا در یکی از حجره‌ها صحبت کردیم و ماجرا را برای ایشان تعریف کردیم. ایشان هم گفتند عجب کار بزرگ و خوبی انجام دادید.
هنوز در باورم نمی‌گنجد که چطور ما این مراسم را برگزار کردیم. یکی از عجایب تاریخ تشیع در آن همایش اتفاق افتاد. نیمی از دانشجویانی که در فیضیه حضور داشتند دختر بودند. این اتفاق از نوادر تاریخ به حساب می‌آید. درب فیضیه از سمت حرم را به خانم‌ها اختصاص داده بودیم.
آقایان علما کاملا در برنامه‌‌ها حضور داشتند. آقایان مشکینی، راستی، احمدی میانجی از سرشناسان علمای حاضر در همایش بودند. در طول مراسم از آقای مشکینی، لنکرانی و چند نفر دیگر برای سخنرانی استفاده کردیم. بعد از نماز مغرب و عشا تا آخر شب نیز حلقه‌های 200 تا 300 نفره تشکیل می‌شد و در نقاط مختلف فیضیه اساتید برای حضار صحبت می‌کردند.
*** همایش وحدت حوزه و دانشگاه در اولین روز جنگ ***
بعد از اینکه همایش اول برگزار شد قرار شد که مراسم بعدی سه ماه بعد در تهران برگزار شود. مراسم در روزهای پایانی شهریور در محوطه چمن دانشگاه تهران برگزار شد. این مراسم بیشتر در اختیار دانشگاهیان بود. خوابگاه امیرآباد را هم برای استراحت طلاب و علما و سایر میهمانان در نظر گرفته بودیم. به دلیل اینکه مراسم در تابستان برگزار می‌شد مشکلی از بابت جای خواب نداشتیم عده‌ای حتی در محوطه فضای باز دانشگاه استراحت می‌کردند.
ساعت 4 روز دوم مراسم بود که اعلام کردند هواپیماهای عراقی به فرودگاه مهرآباد حمله کردند. همانجا در مراسم اعلام کردند که حضار پناه بگیرند. جمعیت بین درختان و دانشکده‌ها پخش شده بودند. بعد از این آقایان را به خوابگاه امیرآباد بردیم و روز سوم مراسم هم برگزار نشد.»[3]
پی‌نوشت:
1.خصوصاً
2.سوره بروج، آیه۲۰:«و خدا از همه سو بر آنها احاطه دارد.»
3.گفتگوی سید عباس نبوی با irdc.ir
