اعتراض آیتالله بروجردی به شیوهی عزاداری سیدالشهدا در قم/ سردستهی هیئات قم: در دههی محرم مقلد آیتالله بروجردی نیستیم
پایگاه اطلاعرسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ بحث مقابله با رسومی که باعث وهن دین و شیعه میشود، از دیرباز در ایران وجود داشته است. یکی از مهمترین آنها، مراسم مربوط به عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) است که مراجع عظام همواره تأکید داشتند مردم در دههی محرم از انجام کارهایی که موجب وهن شود، دوری کنند. البته همواره مقاومتهایی با این درخواست میشده که در کتاب خاطرات آیتالله محمد یزدی به یکی از آنها اشاره شده است.
آیتالله یزدی در کتاب خاطراتش که مرکز اسناد انقلابی به چاپ رسانده، خاطرهای را از تذکر آیتالله بروجردی به سردستههای گروههای عزاداری دربارهی رعایت برخی نکات روایت میکند که در ادامه میخوانید:
«بنده در ايام اقامت در قم، به ياد دارم كه همه ساله در ايام عاشورا، دستهاى در قم به حركت در مىآمد كه به شكل تجسمى حادثه كربلا را از اسارت تا انتها به نمايش در مىآوردند. در اين نمايش خيابانى كه مركب از قافله اسرا به همراه اسب و شتر و ديگر عناصر نمايش بود، صحنههاى بديع و تماشايى خلق مىشد و طبلها و دُهُلها با برپا كردن سر و صداى بسيار، در شهر ولوله مىافكندند. بنده هم كه در مدرسهی فيضيه حجره داشتم براى تماشا بيرون مىرفتم و انصافآ هم صحنهها تماشايى بود. دستجات و گروهها، مسير خيابانها را طى مىكردند و وارد صحن مطهر مىشدند و سپس بيرون مىرفتند. به قدرى اين برنامه ابهت داشت كه حتى افراد از شهرستانها براى تماشا به قم مىآمدند.
يک سال مرحوم آيتالله بروجردى در روز تاسوعا، سردستههاى قم را دعوت كردند تا به آنها رهنمود دهند. بنده سردستههاى قم را مىشناختم و به عنوان مثال مىدانستم كه دستهی چهارمردان يا دستهی باغ پنبه از چه كسى فرمان مىبرند. به هر حال سردستهها در منزل آقاى بروجردى اجتماع مىكنند.
اين قضيه را مرحوم آقاى سيفزاده كه خودش در آن جمع بود، براى من نقل مىكرد و از ديگران هم بارها شنيدهام كه مرحوم آقاى بروجردى در آن جمع شروع به سخن كردند و فرمودند: «شيوهی شما در عزادارى سيدالشهدا صحيح نيست. اين كه مردان لباس زنان را بپوشند و به شكل اسرا در آيند و شبيهخوانى كنند، يا طبل و دهلها به كار بيفتد، مورد رضايت سيدالشهدا نيست و به يک معنا معصيت است. عزادارى در حد معمول و معقول همچون سينهزنى و زنجيرزنى بلااشكال است، اما فراتراز آن، مناسب شئون امام حسين نيست.»
جلسهی مزبور به درازا كشيد و بعد از آن سردستهها از اتاق آقاى بروجردى بيرون آمدند و در قسمت هشتى خانه ، فردى كه در ميان سردستهها از همه بزرگتر بود گفت: ما از آیت الله بروجردی تقليد مىكنيم؛ اما در دههی محرم ديگر مقلد ايشان نيستيم چون امام حسين را نمىتوان رها كرد، بنابراين ما برنامهها و سنتهايمان را تعطيل نمىكنيم.»
در ميان آن جمع تنها يک نفر حاضر مىشود كه در دههی محرم مقلد آقاى بروجردى باشد و فرداى آن روز، دستهاش را در كمال سادگى بيرون مىآورد.
اين ماجرا نشان مىدهد كه وقتى يک رسم و عادت با خون و گوشت فرد يا جامعه عجين شد، ديگر مشكل بتوان آن را حتى به مدد حكم شرعى و فتواى مرجع تقليد تغيير داد. البته شرايط زمان و مكان هم در سطح فهم و فكر مردم مؤثر است. خوشبختانه در عصر حاضر، در صد ولايتپذيری مردم بالا رفته است؛ از همين رو شاهد بوديم و بوديد كه چند سال پيش رهبر معظم انقلاب، حضرت آيتالله خامنهاى، طى يک سخنرانى فرمودند: «براى حفظ آبرو و احترام اسلام بايد رفتارهايى همچون قمهزنى تعطيل شود» و در همان سال اين برنامه متوقف شد و تنها افراد انگشتشمارى به طور مخفيانه و محرمانه، به قمهزنى پرداختند كه به طور حتم همانها هم به تدريج توجيه مىشوند و از اين كار دست برمىدارند.
آیت الله محمد یزدی از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵، دبیر جامعهی مدرسین حوزهی علمیه قم بود که سابقهی عضویت در شورای نگهبان را داشت. همچنین از سال ۶۸ تا ۷۸ رییس قوهی قضاییه بود و از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ نیز رئیس مجلس خبرگان رهبری بود.