پایگاه مركز اسناد انقلاب اسلامی-محمد جعفربگلو؛ روز یكشنبه 22 شهریورماه 1360، حضرت آیتالله خامنهای، امام جمعه تهران، نماینده مجلس شورای اسلامی و نماینده امام خمینی(ره) در شورای عالی دفاع درحالی برای انتخابات ریاست جمهوری سوم نامنویسی كردند كه دو رئیسجمهور قبلی موفق به اتمام دوره خود نشده بودند؛ یكی (بنیصدر) با رای عدم كفایت سیاسی از سوی مجلس مواجه شده و در پوشش زنانه از كشور گریخته بود و دیگری (شهید محمدعلی رجایی) با بمبگذاری عامل سازمان منافقین، مظلومانه به شهادت رسیده بود؛ برای اولین بار بود كه یك روحانی، كاندیدای ریاست جمهوری میشد. علاوه بر ایشان سه نفر دیگر نیز كاندیدای انتخابات شدند كه عبارت بودند از: "علیاكبر پرورش" نماینده وقت اصفهان در مجلس شورای اسلامی، "سیدرضا زوارهای" معاون پیشین وزارت كشور و "حسن غفوریفرد" وزیر نیروی دولت دوم. *** استقبال مردم از كاندیداتوری آیتالله خامنهای *** سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری در شرایطی در روز دهم مهرماه 1360 برگزار شد كه فضای سیاسی كشور با گذشت بیش از سه ماه از عزل "ابوالحسن بنیصدر"، اولین رئیسجمهور ایران و شهادت "محمدعلی رجایی" دومین رئیسجمهور ایران به حالت عادی بازنگشته بود. علاوه بر این، تداوم جنگ تحمیلی نیز مزید بر علت شده بود تا اوضاع سیاسی ایران در آستانه انتخابات دور سوم ریاستجمهوری متشنجتر از دو دوره قبل به نظر بیاید. علاوه بر این، جریانهای معاند با نظام مقدس جمهوری اسلامی نیز به دنبال آن بودند تا با شیوههای مختلف مردم را از شركت در انتخابات بازدارند. در این بین سازمان منافقین میكوشید تا با ایجاد فضای رعب و وحشت، مانع از حضور مردم در پای صندوقهای رای شود. ترور شهید "هاشمینژاد" در آستانه انتخابات و نیز عملیاتهای تروریستی منافقین در نقاط مختلف كشور نمونهای از این دست اقدامات بود. در چنین شرایطی "امام خمینی(ره)" به اهداف منافقین پی برده و در پیامی خطاب به ملت ایران فرمودند: «این شرارتها برای آن است كه شما را از رفتن پای صندوقها بترسانند.»[1] با روشنگریهای حضرت امام(ره) و آگاهی مردم، توطئههای دشمنان نقش بر آب شد اما یك عامل سومی نیز در این بین وجود داشت كه باعث كشیده شدن مردم به سمت صندوقهای رای میشد و آن كاندیداتوری شخصیتی چون "آیتالله خامنهای" بود. این عوامل باعث شد تا میزان مشاركت در این دوره نسبت به دو دوره گذشته بسیار بیشتر شود، به طوری كه روزنامه "جمهوری اسلامی" فردای روز انتخابات درباره حضور مردم پای صندوقهای رای نوشت: «استقبال طبقات مختلف مردم همیشه در صحنه تهران از انتخابات به حدی بود كه پس از گشایش حوزهها یعنی از ساعت 7 بامداد، صفهای طولانی مردم مشتاق برای شركت در انتخابات تشكیل شد. مردم حقجوی و انقلابی تهران در حالی كه دستهدسته برای شركت در مراسم بزرگداشت عالم مجاهد "شهید هاشمینژاد" و چهار سردار رشید اسلام، "شهید فلاحی"، "شهید نامجو"، "شهید فكوری" و برادر "شهید كلاهدوز" عازم دانشگاه تهران بودند، در جلوی درب دانشگاه برای شركت در انتخابات صفهای طولانی تشكیل داده و در حالی كه طول این صفها به بیش از 500 متر میرسید با نظم و آرامش خاصی رای خود را به صندوق انداختند. یك مقام در فرمانداری تهران در ساعت 7 و 45 دقیقه بامداد دیروز در یك تماس تلفنی گفت كه مدت اخذ آرا طبق تصمیمات اتخاذ شده قبلی بایستی در 10 ساعت به پایان برسد ولی احتمال دارد به علت استقبال بیش از حد مردم این مدت افزایش یابد...»[2] آمار آرای مردم به تفكیك استانها نشان میدهد كه در انتخابات 10 مهر 60 نسبت به دو دوره قبل، درصد مشاركت در استانهای كشور به طور چشمگیری افزایش یافته است. به عنوان مثال درصد مشاركت در تهران 12 درصد، در آذربایجان شرقی 14 درصد، در هرمزگان 11 درصد و در سیستان و بلوچستان 16 درصد نسبت به دوره دوم انتخابات ریاست جمهوری رشد داشت.[3] براساس آماری كه "محمدحسین سرورالدین" معاون سیاسی وقت وزارت كشور در روز 13 مهر 60 ارائه داد ، در تهران حضرت آیتالله خامنهای از مجموع 2286333 رای، 2079951 رای یعنی 90 درصد كل آراء را به خود اختصاص داد. به منظور پی بردن به میزان استقبال مردم از سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری، آمار مشاركت در كل كشور در این دوره را با دو دوره قبل مقایسه میكنیم: دوره اول: - تاریخ برگزاری: 5 بهمن 1358- رئیسجمهور منتخب: ابوالحسن بنی صدر با 10 میلیون و 753 هزار و 752 رای (75 درصد آراء)- درصد مشاركت: 67 درصد دوره دوم:- تاریخ برگزاری: 2 مرداد 1360- رئیسجمهور منتخب: محمدعلی رجایی با 12 میلیون و 770 هزار و 50 رای (87 درصد آراء)- درصد مشاركت: 64 درصد دوره سوم:- تاریخ برگزاری: 10 مهر 1360- رئیسجمهور منتخب: حضرت آیتالله خامنهای با 16008579 رای (95 درصد آراء)- درصد مشاركت: 74.2 درصد نمودار زیر درصد مشاركت در سه دوره ریاست جمهوری و درصد آرای رئیسجمهور منتخب در این سه دوره را نشان میدهد. نمودار میلهای درصد مشاركت و درصد آرای رئیسجمهور منتخب در سه دوره اول ریاستجمهوری پیش از اینكه حضرت آیتالله خامنهای در انتخابات ثبت نام كنند، مردم خواستار حضور ایشان در این انتخابات بودند؛ بهطوری كه خود ایشان نیز، "خواست مردم" را یكی از انگیزههای خود برای شركت در انتخابات ریاست جمهوری عنوان كرده و فرمودند: «وقتی از حادثه ترور دو ماه پیش جان سالم به در بردم احساس كردم كه خدای بزرگ مرا برای انجام رسالتهای سنگین خود حفظ كرده است؛ همان وقت آرزو كردم كه باقیمانده این عمر بازیافته را در میدانهای دشوار و سخت خرج كنم. دیگر اینكه خواست مردم بود كه با شعارهایشان این خدمتگزار را برای خدمت فراخواندند و علاوه بر این زبدگان و كارگردانان كشور نیز اصرار ورزیدند و من در خود این توانایی را یافتم.»[4] این صحبتهای حضرت آیتالله خامنهای بازگو كننده اقبال عمومی به كاندیداتوری ایشان است. *** حمایت گروهها و سازمانهای مختلف از آیتالله خامنهای*** به دنبال اعلام كاندیداتوری آیتالله خامنهای برای انتخابات ریاست جمهوری و سپس تائید آن از سوی شورای نگهبان، سازمانها، انجمنها و گروههای خط امام به طور یكپارچه از كاندیداتوری ایشان حمایت كردند. حمایت یكپارچه خط امام از كاندیداتوری حضرت آیت الله خامنه ای- روزنامه جمهوری اسلامی- 1 مهر 1360 از این بین میتوان به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، روحانیت مبارز، مجاهدین انقلاب اسلامی، حزب جمهوری اسلامی، سازمان فجر اسلام، انجمن اسلامی معلمان، جامعه انجمنهای اسلامی بازاریان، انجمنهای اسلامی نیروی هوایی و ... اشاره كرد.[5] *** واكنش شخصیتهای سیاسی و نظامی به كاندیداتوری آیتالله خامنهای *** شخصیتهای سیاسی و نظامی نیز در واكنش به كاندیداتوری حضرت آیتالله خامنهای در انتخابات ریاست جمهوری سوم به حمایت از ایشان پرداخته و "سید علی خامنهای" را بهترین گزینه برای ریاست جمهوری ایران دانستند. هرچند در اینجا مجال پرداختن به اظهارات همه شخصیتها نیست اما در این قسمت به حمایت برخی از آنان از كاندیداتوری حضرت آیتالله خامنهای میپردازیم. "هاشمی رفسنجانی" رئیس وقت مجلس٬ حضرت آیتالله خامنهای را شایستهترین فرد برای ریاستجمهوری دانست و گفت: «من آقای خامنهای را انتخاب میكنم برای اینكه ایشان را شایستهترین میدانم... جامعه را خیلی خوب میشناسد، خطوط جامعه را خیلی خوب میشناسد... در رابطه با كشورهای خارجی و شخصیتهای خارجی، پای اعتبار جمهوری اسلامی حرف میزند.»[6] "علی صیاد شیرازی" هم در استقبال از كاندیداتوری حضرت آیتالله خامنهای گفت: «من به آقای خامنهای رای میدهم برای اینكه ایشان بهترین بیان كننده درس رزم و مبارزه از دیدگاه مكتب مقدس اسلام است؛ ایشان با بینش مكتبی سیاسی، ولایتی، قدرت مقابله با تمامی مشكلات و موانع انقلاب اسلامی را خواهد داشت. ایشان با قدرت شناخت انسانهای خادم و خائن در به كار بردن نیروهای مكتبی و لایق به جای نیروهای غیرمكتبی و نالایق نقش موثری ایفا خواهند كرد. ایشان هم از صحنه جنگ و تركیب مقدس جبهه سپاه اسلام، ارتشی، پاسدار و نیروهای بسیج و سایر رزمندگان اسلام آگاهی دارند و هم بر بافت تكامل یافته نظام جمهوری اسلامی واقفند. آیتالله خامنهای در طول مبارزاتش علیه طاغوت قبل از انقلاب، زندانهایش، تبعیدهایش، شكنجههایش ثبات خود را در عشق عمیقش به اسلام ثابت كرده است و او مرد محراب است و هم در طول تاریخ كوتاه انقلاب با پذیرش مسئولیتهای سنگین اجتماعی و سیاسی ثابت كرده است كه مقلد صادق و نمونه برای امام امت و خدمتگزاری فداكار و ایثارگر برای اسلام و لایق و كاردان برای پذیرش بار گران مسئولیتهای انقلاب اسلامی ایران است.»[7] "حجتالاسلام عبدالكریم هاشمینژاد" كه در 7 مهرماه 1360 یعنی سه روز قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری توسط منافقین ترور شد، چندی پیش از شهادتش، درمورد شایستگی آیتالله خامنهای گفت: «امام درباره آقای خامنهای فرمودند "من آقای خامنهای را بزرگ كردهام" پس من به كسی رای میدهم كه امام شایستگی علمی و عملی او را گواهی دادهاند.»[8] "سید اسدالله لاجوردی"، دادستان وقت انقلاب اسلامی نیز در حمایت از آیتالله خامنهای گفت: «من قطعا به آقای خامنهای رای خواهم داد؛ ایشان فردی است مكتبی و فردی است كه اسلام را به درستی شناخته است. فردی است كه میتواند انقلاب اسلامی ما را صادر كند... ایشان یكی ازبهترین شاگردان مكتب امام صادق(ع) و رهروان حضرت امام خمینی است... آقای خامنهای میتواند مصداق اكمل كسی باشد كه سیاست "نه شرقی نه غربی" را پیاده كند و باز از ویژگیهای ایشان این است كه آدمی است قاطع و سازشناپذیر... مقام و موقعیت هیچگاه نتوانسته تاكنون كوچكترین تغییری در رویه ایشان به وجود بیاورد.»[9] "آیتالله دستغیب"، امام جمعه شیراز نیز با تاكید بر اصلح بودن حضرت آیتالله خامنهای در حمایت از ایشان گفت: «بنده اگر حیاتی باشد حتما رای خواهم داد بلاشك به حجتالاسلام آقای سیدعلی خامنهای؛ ایشان از چهرههای مباركی است كه گمان نمیكنم سابقه درخشان مبارزاتی ایشان برای كسی نهفته باشد... از تمام شرایط مقام ریاست جمهوری كه در قانون اساسی ذكر شده به حمدالله در ایشان مجتمع است.»[10] "سید رضا زوارهای" كه خود یكی از كاندیداهای ریاست جمهوری بود نیز به شایستگی رقیب انتخاباتی خود اعتراف كرده و اعلام میكند كه «بهعنوان یك مسلمان، از جهات كلی "حجتالاسلام خامنهای" را نسبت به خود اصلح دانسته و ایشان را برای احراز مسئولیت ریاست جمهوری اولی میدانم. برادرمان خامنهای، انسانی محقق، اسلامشناس، مدیر و مدبر است و شایستگی خود را در قبال مسئولیتهایشان در امور مختلف پس از انقلاب به اثبات رسانیدهاند.» "غفوریفرد" یكی دیگر از نامزدهای ریاست جمهوری نیز آیتالله خامنهای را شایستهترین فرد دانست و گفت: «ما همه به حجتالاسلام خامنهای رای خواهیم داد.»[11] آنچه در فوق آمد نشانگر اقبال عمومی به كاندیداتوری حضرت آیتالله خامنهای بود و نشان میداد كه مردم ایران كاملا به شایستگی ایشان آگاهی داشته و مطمئن بودند كه مدیریت حضرت آیتالله خامنهای در كنار امام(ره) میتواند در آن شرایط دشوار كشور را هدایت كند. آرای سومین رئیس جمهور ركورد انتخابات قبلی را شكست- كیهان- 12 مهر 1360 روز دوشنبه 13 مهرماه، سه روز پس از آغاز رایگیری و در پی شمارش آرا، نتایج قطعی انتخابات سومین دوره ریاست جمهوری اعلام شد كه براساس آن، از مجموع 16 میلیون و 847 هزار و 717 رای ماخوذه، "آیتالله سیدعلی خامنهای" با كسب 16 میلیون و 8 هزار و 579 رای، یعنی معادل 95 درصد كل آراء به عنوان سومین رئیسجمهور ایران انتخاب شدند. پی نوشت ها:1- روزنامه اطلاعات، 8 مهر 1360.2- روزنامه جمهوری اسلامی، 11 مهرماه 1360.3- داوود رضی، بررسی تطبیقی عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان مشاركت مردم در انتخابات شش دوره ریاست جمهوری پس از پیروزی انقلاب، فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا، ش 37 و 38.4- روزنامه اطلاعات، 7 مهر 1360.5- روزنامه جمهوری اسلامی، 1 مهر 1360.6- روزنامه جمهوری اسلامی، 2 مهر 1360.7- روزنامه جمهوری اسلامی، 5 مهر 1360.8- روزنامه كیهان، 7 مهر 1360.9- روزنامه جمهوری اسلامی، 8 مهر 1360.10- روزنامه جمهوری اسلامی، 5 مهر 1360.11- روزنامه كیهان، 30 شهریور 1360.