آئین بزرگداشت آیت‌الله روح‌الله کمالوند برگزار شد
به گزارش روابط عمومی مرکز اسناد انقلاب اسلامی مراسم بزرگداشت آیت‌الله روح الله کمالوند لرستانی عصر چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳ با حضور آیت الله سید مصطفی محقق داماد و حجج اسلام والمسلمین احمد مبلغی عضو مجلس خبرگان رهبری، سید احمدرضا شاهرخی نماینده‌ی ولی فقیه در خرم‌آباد و مصطفی پورمحمدی رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی و جمعی از علما، بزرگان و چهره‌های مذهبی و فرهنگی کشور در سالن داوری اردکانی فرهنگستان علوم برگزار شد.
آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد، رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ایران در مراسم بزرگداشت آیت‌الله حاج آقا روح‌الله کمالوند (لرستانی) گفت: فضلا من یک سنی از شما بزرگتر دارم، بدون هیچ تعصبی بگویید از میان علوم کدام علم از همه لازم‌تر است؟ تجربه من این است که مهم‌ترین دانشی که نیاز بشر به آن یک نیاز واقعی است، دانش الهیات است.
آیت‌الله محقق داماد افزود: اگر دانش الهیات ضعیف باشد، داعش به وجود می‌آید که ناشی از نادانی مردم از الهیات است. اگر دانش الهیات تعمیق نشود، خطر آن دارد که همه دانش‌ها از بین برود.
وی با اشاره به خبری از پاکستان بیان کرد: دولت پاکستان تصمیم گرفت کویرزدایی کند، در بیابان درخت کاشت. یک آخوند بی‌سواد فتوا داد، خدا خواسته است اینجا کویر باشد، تمام مریدانش درخت‌ها را آتش زدند که این نتیجه ضعف دانش الهیات است. اگر تاکنون ثابت نشده بود، در زمان ما ثابت شده است، شواهد بهترین دلیل است. اگر از من بپرسند برای هر منطقه‌ای و هر استانی چه لازم‌تر از همه است؟ می‌گویم؛ یک فقیه خالص لازم‌تر از همه است. شهری که فقیه ندارد، فقیر است.
آیت‌الله محقق داماد در ادامه گفت: بگذارید افسوس بخوریم در مناطق مختلف این موهبت عظیم از دست ما رفته است. امروز در خرم‌آباد آیت‌الله کمالوند را نداریم. در یزد مرحوم مدرسی و صدیقی را نداریم. بگذارید به صراحت افسوس بخوریم. توفیق برای یک طلبه جوان خیلی مهم است. آیت‌الله کمالوند توفیق داشت. او از وجود حوزه‌های پر از اساتید ارزنده برخوردار بود. آن زمان بروجرد مظهر علم بود و بروجردی در بروجرد، حاج عبدالکریم حائری در اراک حضور داشت و مرحوم کمالوند اول به بروجرد و سپس به اراک ملحق می‌شود.
وی افزود: مرحوم کمالوند بخت بلندی داشت که مدرسین ارزشمند دور او بودند. او یاران صدیق اهل دانش بسیار داشت. او دوست نزدیک پدر من بود. وقتی به قم می‌آمد، به خانه کوچک ما وارد می‌شد. به یاد دارم و به چشم دیدم که در مدرسه فیضیه مباحثه‌ای برقرار بود، آیت‌الله بروجردی، آیت‌الله کمالوند و امام خمینی (ره) مباحثه داشتند. او رفقای عالم درسخوان جدی داشت.
آیت‌الله محقق داماد بیان کرد: به یاد دارم که علما از جمله حائری، شریعتمداری، امام خمینی (ره) و طباطبایی در منزل ما جمع بودند تا در مورد جریان کتک خوردن طلاب تصمیم بگیرند، من هم یک طلبه جوان بودم که مشغول پذیرایی بودم، تلفن زنگ خورد. گوشی را برداشتم، آقا سید حسن طاهری خرم‌آبادی پشت خط بود. زمانی که نام او را گفتم؛ امام خمینی فریاد زد: از قول من به کمالوند بگوید که عشایر را جمع کند تا دولت بفهمد ما چه طرفدارانی داریم.
عده‌ای افراد در لباس طلبگی هستند که از موقعیت سوء‌استفاده می‌کنند، این مرد شخصیتی شده بود، در شروع نهضت آیت‌الله کمالوند حامل پیام از سوی آیت‌الله بروجردی برای حکومت بود و در ادامه کسی که از طرف آیت‌الله به نزد دولت می‌رفت، امام خمینی (ره) بود.
در ادامه این برنامه حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی پورمحمدی رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی گفت: برای یکی از رجال نامور زمان آیت‌الله حاج آقا روح‌الله کمالوند یک اثر نه در خور ایشان ولی به هر حال از باب ادای وظیفه و حرکت و آغازی برای تولید کتاب و چنین محصول فرهنگی نقش داشتیم.
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی افزود: تاکنون در مرکز اسناد انقلاب اسلامی سیصد و اندی کتاب در مورد چهره‌های مختلف در عرصه‌های گوناگون به رشته تحریر درآمده که برای این توفیق از خدا سپاسگزاریم. تاریخ صد سال گذشته برای جهان، منطقه و ایران تاریخ بزرگی است. در این سال‌ها جنگ اول و دوم به وقوع پیوست که قطب‌بندی سیاسی نظامی را در پی داشت. منطقه ما دچار کشمکش‌های بزرگی شد، عثمانی تجزیه شد.
حجت‌الاسلام پورمحمدی بیان کرد: فلسطین اشغال شد که حادثه بسیار دردناک و مهمی در عرصه جهانی و منطقه است. ایران نیز حوادث بزرگی را پشت سر گذاشته است و در عین حال درگیر تمام مسائل جهان نیز بوده و هست. مهاجرت یهودیان از ابتدای قرن چهاردهم آغاز شد. مرحوم آیت‌الله حائری نامه‌ای به رضاشاه دارد مبنی بر اینکه جلوی تشکیل و تقویت یهودی‌ها را در اسرائیل بگیرد. ما عمیقاً درگیر مسائل منطقه بودیم.
وی در ادامه گفت: حوادث خود ایران هم بسیار مهم است و این صد سال جزیی از نقاط عطف ایران است. آنچه که ایران را علی‌رغم همه تهدیدها در این موقعیت جاری قرار داد؛ نشان می‌دهد اگر اینجا خبری نبود، این همه بازتاب هم نبود، معلوم است که اینجا خبری بوده است. مرحوم حاج شیخ حوزه علمیه را تاسیس کردند و همراهان حاج شیخ و نسلی که تا امروز ادامه دارد، در یک‌صد سال اخیر تربیت شدند. البته خودِ زمان نیز تربیت‌کننده خاصی است.
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی افزود: به دلیل تربیت انسان‌های فوق‌العاده‌ای که در صد سال اخیر در انقلاب اسلامی تربیت شدند، تاریخ معاصر ایران بسیار فوق‌العاده است. تاریخ ما آنقدر غنی است که می‌توانیم برای هر شهر یک نماد پیدا کنیم. تاریخ معاصر نیز برجستگی بسیار زیادی دارد و انسان‌های برجسته‌ای در جای جای ایران زیسته‌اند که نیازمند بازشناسی هستند.
حجت‌الاسلام پورمحمدی بیان کرد: نیازمند شناخت تاریخ و چهره‌های معاصر هستیم. افرادی که در انجام وظایفی که برعهده آنها بود، تلاش و همت کردند و مسئولیت‌پذیر بودند. ایران را بشناسیم. نمی‌دانیم چه سرمایه مادی و معنوی داریم و نمی‌دانیم از کجا داریم حرف می‌زنیم. آیزنهاور در جنگ جهانی دوم، چند ماه قبل از کودتای ۲۸ مرداد به ریاست جمهوری رسید و مصاحبه کرد و گفت، یکی از مهم‌ترین مکان‌های جهان ایران است. حواستان باشد اگر ایرانی‌ها با پیشینه‌ای که دارند، قدرت نظامی پیدا کنند، کسی حریف آنها نیست.
وی گفت: ایران چرا ایران شد؟ ایران به خاطر کمالوندها ایران شد. انسان‌هایی هستند که جامعه را به اوج می‌رسانند. معارف و دانش‌ها، غیرت و فهم و بصیرت انسان را به اوج میرساند. عالمان بصیرت‌افزا هستند. این شخصیت بصیر، پخته، مسلط با قدرت تاثیرگذاری بالاست. فهم زمان دارد. امروز هم از چنین سرمایه‌هایی برخوردار هستیم و باید هم‌افزایی داشته باشیم تا کشور را بهتر از امروز بسازیم.
در بخش دیگری از این مراسم آیت‌الله احمد مبلغی نماینده مردم لرستان در مجلس خبرگان رهبری طی سخنانی بیان داشت: نظریه‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه هر تحول و حرکت اجتماعی باید بر پایه نگاه به جامعه و شناخت مناسبات آن باشد و اگر با نگاه به این صورت نگیرد یا عقیم است یا مضر.
وی افزود: شخصیت‌های مهمی را در حوزه علمیه از نظر اجتماعی داریم. مرحوم آیت‌الله حائری نهاد روحانیت را به گونه‌ای بدیع و هوشمندانه مدیریت کرد. درک ژرفی از شرایط داشت و نقشی دوگانه را ایفا کرد. تلاش دقیقی برای یک نقش ایجابی داشت و سنگ بنای حوزه علمیه را بر جا گذاشت که زمینه‌ساز اقدامات اجتماعی بعدی شد. او توانست این نقش اساسی را ایفا کند.
آیت‌الله مبلغی بیان کرد: دومین شخصیت اثرگذار مرحوم آیت‌الله بروجردی بود که استانداردهای مرجعیت را رعایت می‌کرد. اشخاصی با نگاه به مناسبات اجتماعی داخل و خارج و فراتر از جهان اسلام نقش بی‌بدیلی ارائه کردند و مرجعیت شیعه را تا بالاترین سطح ارتقا دادند. سومین شخصیت که دارای این نگاه اساسی بوده، امام خمینی (ره) است که با درک عمیق از اجتماع، جامعه و مردم توانست یک انقلاب بی‌نظیری را پایه‌گذاری کند. امام به لحاظ آشنایی و آگاهی با جامعه کاری کردند که سیاست آن روز درها را بر خود بسته ببیند و در اسرع وقت انقلاب را به پیروزی رسانید. امام بر خروجی‌های آیت‌الله بروجردی حرکت خود را بنا گذاشت.
نماینده خبرگان رهبری در ادامه گفت: آیت‌الله کمالوند یک شخصیت آگاه به رموز گفت‌وگو و رموز ارتقا بود. در زمان آیت‌الله حائری در سطح اول‌ها جای گرفت. در زمان آیت‌الله بروجردی با هوشمندی به پیش رفت و در زمان امام خمینی (ره) جذب نهضت امام شد و این سفیر نهضت به این معناست. از این جهت آیت‌الله کمالوند را باید باز شناخت. او شم گفت‌وگو و برقراری ارتباط داشت. بسیار خویشتندار بود. فراهم‌آوری و تقویت سرمایه اجتماعی و به گردش درآوری این سرمایه از آن او بود و برای روحانیت به عنوان یک الگو محسوب می‌شود.
آیت‌الله کمالوند مطیعا لامر مولا بود
در این نشست همچنین علی خاکی صدیق، استاد گروه کنترل دانشکده برق دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی گفت: چنین جلساتی تجلیل از مقام فقها و دانشمندان است که مطیعا لامر مولا بودند و کمالوند یکی از مصادیق این مثال است. در مورد رفتار او بسیار گفته شده است.
وی افزود: آیت‌الله سید مصطفی خرم‌آبادی خاطره‌ای از آیت‌الله کمالوند در کتاب خود ذکر می‌کند که به دوره طلبگی او اشاره کرده است. او می‌نویسد جلسات هفتگی حاج آقا را می‌رفتم که هر بار در منزل یکی از بزرگان شهر برگزار می‌شد. از حاج‌آقا کمالوند پرسیدم که چرا سر جای خودتان نمی‌نشینید و دم در می‌نشینید؟ لبخندی زد و گفت از آیت‌الله حاج شیخ عبدالله حائری نیز همین سوال را پرسیدم، آیه‌ای از سوره قصص را خواند که به مخالفت با هوی اشاره داشت. توجه به این نکته مهم است که این حد مخالفت با هوی مثال‌زدنی است. خداوند رحمان به همه ما توفیق رحمت عنایت بفرماید.
سه ویژگی اقتدار، استقلال و تاثیرگذاری در او کاملاً برجسته است
حجت‌الحق حسینی، پژوهشگر و نویسنده در این مراسم گفت: در سال ۱۳۷۱ تصمیم گرفتم به دانشگاه فردوسی مشهد بروم. آقا سید عزالدین زنجانی را می‌شناختم و شاگردی کرده بودم. در آن سال سه توفیق به من دست داد، زیارت امام علی (ع)، دیدار با سیدتقی فاطمی، پدر علم ریاضیات نوین و دیدار با حضرت آیت‌الله زنجانی. عزالدین زنجانی برای من تعریف می‌کرد که یکی از یاران صدیق امام خمینی (ره) حاج آقا کمالوند بود. او با شجاعت در مبارزات با امام همراه بود.
وی افزود: در منزل او با علامه حسن حسن‌زاده آملی آشنا شدم. آیت‌الله کمالوند معتقد بود که باید طلاب زبان خارجی بیاموزند و به علوم جدیده مسلط شوند. من کتاب «مرد علم و سیاست» را دو بار خواندم. سه ویژگی اقتدار، استقلال و تاثیرگذاری در او کاملاً برجسته است. اقتدار آیت‌الله کمالوند هم ظاهری بود و هم باطنی. او به فضل خدا ثروتمند بود که در راه رضای خدا هزینه کرد. او اقتدار قدرت داشت. با افراد زیادی در ارتباط بود اما هیچگاه اقتدار خود را از دست نداد.
حسینی بیان کرد: آیت‌الله شخصیت اثرگذاری است که یادگیری زبان‌های خارجه در حوزه را مدیون او هستیم. او مرد اولین‌ها بود. دارنده اولین ماشین در لرستان، اولین محضر در لرستان. او چک صد هزار تومانی را از دربار قبول نکرد. او سنجیده و آگاه سخن می‌گفت. خاندان کمالوند هنوز جزو اثرگذارترین‌ها در لرستان هستند. او در نهایت اقتدار از لرستان به هامبورگ کتاب ارسال می‌کرد. از رموز موفقیت او را در تقوی اداری و صمیمیت می‌دانم.
کل ارجاعات کتاب بر اساس مستندات است
همچنین سید بابک قیاسیان، مولف کتاب «مرد علم و سیاست» گفت: عنوان کتاب را «سفیر نهضت» گذاشته بودیم، چون پشت کتاب طرز فکر دیگری بود و به دلیل مسائل اداری عنوان تغییر کرد. چون جایگاه سیاسی از جایگاه علمی برتر است. آیت‌الله کمالوند با حکومت مذاکراتی انجام داد و ما اولین مجموعه‌ای هستیم که این رویداد تاریخی را به نقد کشیدیم.
وی افزود: تاریخچه‌ای از مذاکرات علما در زمان آیت‌الله بروجردی و در دوره مشروطه هم داشتیم. جامعه علما یک مشخصه‌هایی را در آیت‌الله کمالوند دیدند که او را به عنوان نماینده انتخاب کردند. باید یک روحانی با حکومت مذاکره می‌کرد. اولین بار در انقلاب سفید و دومین بار بعد از حوادث فیضیه برای مذاکره رفت.
قیاسیان با اشاره به کتاب بیان کرد: کل ارجاعات کتاب بر اساس مستندات است. شانزده مصاحبه شخصی انجام شده و همه اسناد بررسی و استحصال شده است. هزار و شصت ارجاع در کتاب آمده است و یک پنجم کتاب بر اساس مستندات تالیف شده است. مصاحبه‌هایی را نیز خودمان انجام دادیم و از آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی و مصاحبه‌های چاپ شده‌ای که در کتاب‌های تاریخ شفاهی و… به چاپ رسیده است نیز بهره بردیم.
در پایان این مراسم از کتاب «مرد علم و سیاست» که از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است رونمایی شد.
منبع: ایبنا
