اولین تظاهرات زنان انقلابی ایلام علیه رژیم پهلوی

پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ تحولات اجتماعی و سیاسی که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ شد، نقش برجسته‌ای به حضور و مشارکت زنان بخشید. زنان، با وجود محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی آن زمان، به عنوان نیرویی مؤثر در پیشبرد اهداف انقلابی ظاهر شدند و در بسیاری از مناطق کشور، از جمله شهر ایلام، در خط مقدم اعتراضات مردمی قرار گرفتند. ایلام، با وجود شرایط خاص جغرافیایی و فرهنگی خود، شاهد حضور چشمگیر زنان در صحنه‌های مبارزه علیه رژیم پهلوی بود. در ادامه به بررسی یکی از نخستین و گسترده‌ترین تظاهرات زنان ایلام در دوران انقلاب اسلامی پرداخته می‌شود که نقش کلیدی آنان در سازمان‌دهی و پیشبرد جنبش‌های انقلابی را به تصویر می‌کشد.

«مهرماه ۱۳۵۷، گروهی از زنان و دانش‌آموزان دختر مدارس ایلام با پوشیدن چادر و رعایت حجاب اسلامی در شهر ایلام دست به تظاهرات زدند. تظاهرکنندگان ضمن سردادن شعارهای ضد دولتی، مردم را به پشتیبانی و پیوستن به انقلابیون دعوت می‌کردند. این تظاهرات خیابانی را می‌توان اولین تظاهرات زنان انقلابی ایلام علیه رژیم پهلوی به صورت گسترده و منسجم دانست؛ زیرا اگرچه تا پیش از آن نیز زنان ایلامی در مبارزه علیه رژیم فعالیت می‌کردند و حتی در راهپیمایی‌ها شرکت می‌جستند، ولی در این زمان این زنان بودند که محوریت راهپیمایی را برعهده گرفتند.

تظاهرات دانش‌آموزان دختر در تاریخ 1357/7/17 در ایلام ادامه یافت. روزنامه اطلاعات به این موضوع اشاره می‌کند: صبح و بعدازظهر، دانش‌آموزان مدارس راهنمایی تحصیلی دخترانه‌ «ماندانا» که همگی چادر و روبند به سر و چهره داشتند، در خیابان «خیام» این شهر به راه افتادند و با دادن شعار، در مسیر خیابان‌های خیام و عبداللهی راهپیمایی کردند. این تظاهرات تا ظهر ادامه داشت و بدون دخالت پلیس پایان یافت. آن‌ها ساعت ۳ بعدازظهر در محوطه‌ مدرسه‌ راهنمایی تحصیلی ماندانا اجتماع کرده بودند. هنگام بیرون آمدن به خیابان، مأمورین پلیس با پرتاب گاز اشک‌آور آن‌ها را متفرق کردند.

به‌تدریج اعتراضات مردمی گسترش یافت و کارکنان ادارات و دستگاه‌های دولتی نیز به انقلابیون پیوستند و دست به اعتصاب زدند. با گسترش اعتراضات و فعالیت‌های انقلابی مردم، حکومت پهلوی روزبه‌روز در آستانه‌ی اضمحلال بیش‌تر قرار می‌گرفت و در عین حال، ظلم و تعدی مسئولین حکومتی در حال افزایش بود.»

منبع: انقلاب اسلامی در ایلام، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1400