روایت یک شاهد عینی از 30 تیر 1331
«... می‌گفتند شاهپور علیرضا همراه با دو نفر دیگر سوار بر اتومبیل فورد کورسی خودش از درون اتومبیل مردم را هدف گلوله قرار می‌دهند. ما چهار نفر به سرعت به‌طرف چهارراه آب سردار می‌رفتیم. در این میان یکی از دوستان برادرم که کنار ما بود از ناحیه سر مورد هدف گلوله‌های شاهپور غلامرضا قرار گرفت.»
کد خبر: ۷۹۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۲۹
یكی از جاهای دیگری كه توطئه علیه نهضت را هدایت می‌كرد، دربار بود. لازم بود تا این مركز توطئه نیز مورد تهدید قرار گیرد. آیت‌اللّه كاشانی با هوشیاری سیاسی خود این موضوع مهم را نادیده نگرفت و لذا پس از ملاقات علاء با آیت‌اللّه در روز بیست‌وهشتم تیر ماه، با درایت مخصوص خود در فردای آن روز در نامه‌ای خطاب به علاء نوشت كه: «به عرض اعلیحضرت برسانید اگر در بازگشت دولت مصدق تا فردا اقدام نفرمایید، دهانه تیز انقلاب را با جلوداری شخص خودم متوجه دربار خواهم كرد».
کد خبر: ۶۹۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۸
اهواز
مرتضی کاشانی از فعالان نهضت ملی که به هنگام رخ‌داد قیام سی تیر در اهواز حضور داشت، خاطرات خود از آن روز را اینطور بازگو می‌کند: وقتی حادثه 30 تیر پیش آمد ما در بیمارستان راه‌آهن ساکن بودیم و اتاق داشتیم و از آنجا قیام سی تیر را زیرنظر داشتیم و کمک می‌کردیم. در این روز دولت از تانک استفاده کرد و مردمی را که به خیابان‌ها آمده بودند زیر می‌گرفتند. روز 30 تیر رفقای من در حضورم زیر تانک رفتند و کشته شدند. یکی از آنها پایش قطع شد و درگذشت و دیگری هم در فاصله پیاده‌رو و خیابان تانک از روی او رد شد.
کد خبر: ۶۹۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۸
قیام سی تیر به روایت حسن گرامی
خبرگزاری يونايتدپرس به دنبال اين جريانات فوق گزارش داد: «سقوط چهار روزه حکومت قوام‌السلطنه نشان داد که ديگر ممکن نيست يک نهضت سياسی - ملی در خاورميانه که از طرف سازمان‌های مذهبی تقويت می‌شود در هم شکسته شود».
کد خبر: ۵۹۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۳۰
مروری بر وقایع 30 تیر 1331؛
عسکراولادی می‌گوید: ما موفق شدیم بدن‌های مطهر شهدا را به منزل آیت‌الله کاشانی ببریم. ایشان تشریف آوردند و باز از شهدا تجلیل کردند و تشویق به مقاومت نمودند، بعد فرمودند: «شعارها چیست؟» گفته شد شعار: «مرگ بر قوام‌السلطنه، زنده باد دکتر مصدق و یا مرگ یا مصدق». فرمودند: «خودش را در شعارها هدف قرار بدهید؛ خود شاه را. تا خودش را در خطر قرار ندهید مردم را رها نمی‌کند». بعد فرمودند: «از اینجا تقسیم بشوید؛ عده‌ای بروید بازار، عده‌ای بروید بهارستان و عده‌ای بروید توپخانه، مردم را دعوت کنید که بیایند و مقاومت شدیدتر بشود، یادتان باشد خودش(شاه) را مورد حمله قرار بدهید».
کد خبر: ۵۰۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۳۰
در 30 تیرماه 1331 مردم ایران به رهبری روحانیت اقدام به برپایی قیامی سراسری کردند که نتایج حاصل از آن، عقب‌نشینی استبداد داخلی و پیروزی مردم بود. پس از شکست استبداد محمدرضا پهلوی در سی تیر، روزنامه"القبس"چاپ دمشق در یکی از شماره‌های خود با اشاره به رهبری آیت‌الله کاشانی در این قیام نوشت: «امروز از شخصی صحبت می‌کنیم که توانست یک امپراتوری کامل را شکست داده و کشور خود را در راه آزادی به مسافت‌های بعیدی جلو ببرد و ما او را کفن‌پوش می‌نامیم... بدون شک آیت‌الله نیرومندترین مرد در ایران است و کافی است که فقط انگشت خود را بلند کند و سراسر کشور خود را برانگیزاند.» یکی از روزنامه‌های لندن نیز در گزارشی به تاریخ 5 مردادماه، قیام 30 تیر را نشانه‌ای از تحقیر سلطنت عنوان کرده و نوشت: «اتفاقات فوق در ایران تاج و تخت را تحقیر و دستگاه سیاسی را تضعیف نمود.»
کد خبر: ۳۲۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۳۰
