مرکز اسناد انقلاب اسلامی

نام دکتر محمد مصدق در تاریخ­نگاری معاصر با وقایع مهم تاریخ معاصر ایران به‌­ویژه نهضت ملی کردن صنعت نفت ایران گره خورده ­است. اما نام او در مطبوعات جهان غرب از 1330ش و با انتصابش به نخست‌وزیری به دو دلیل بسیار مطرح شد؛ نخست مخالفت بی‌­سابقه­‌اش به عنوان مجری قانون ملی کردن صنعت نفت با نفوذ انگلیس در ایران و دوم شیوۀ متفاوت نخست‌وزیری­ او که از بستر خود کشور را اداره می­‌کرد. ارائه این بازنمایی از مصدق در فقدان زندگینامۀ جامعی از او زمینه‌­ساز نگارش اثری شد که در ادامه معرفی شده ­است.

انقلاب اسلامى ملت ايران، مرحله‌ تازه‌اى را آغاز كرده است. ما در اين مرحله از انقلاب اسلامى نبايد به هيچ بلوك سياسى و اقتصادى وابستگى داشته باشيم. ملت ما در اين مرحله از انقلاب مى‌خواهد استقلال تمام عيار اقتصادى و سياسى خودش را تأمين كند... /كسانى هستند كه مى‌كوشند همه‌ شعارهاى انقلاب اسلامى را صرفاً در معنويت خلاصه كنند و از طرفى افراد ديگرى هم هستند كه مى‌كوشند همه‌ شعارهاى انقلاب را در بهره‌مندى‌هاى مادى و عدالت اقتصادى و يا اجتماعى سياسى خلاصه كنند؛ اين‌ها هيچ يك اسلام را نشناخته‌اند. اسلام دين انسان است و انسان معجونى از خواست‌ها، ضرورت‌ها و گرايش‌هاى مادى و معنوى است...

امام خمینی(ره) راه پیشرفت کشورها را در عدم وابستگی نظامی و فرهنگی و اقتصادی و هر نوع وابستگی دیگر آنها به آمریکای جهانخوار و کشورهای استعمارگر دانستند.

از منظر جمهوری اسلامی ایران رسیدن به روابط بین المللی مطلوب، مستلزم ایجاد تغییر و دگرگونی در كارگزاران نظام بین الملل، فرآیندها و دستورالعمل های جهانی است. نظامی كه در آن حقوق همه انسان ها رعایت شود و امكان همزیستی و روابط مسالمت آمیز واقعی فراهم آید. چرا كه به اعتقاد جمهوری اسلامی ایران، آنچه در ساختار سیاسی عینی نظام بین‌الملل رخ داده، ناشی از روابط سیاسی نابرابر، اعمال سلطه، نفوذ قدرت‌های بزرگ و وابستگی سیاسی كشورهای تحت سلطه است. این موضع با سخنرانی طولانی شهید رجایی آغاز می شود و تا به امروز ادامه دارد.