مغزهای متفکر و استراتژیست‌های نظامی/ مروری بر کارنامه سه فرمانده ارشد شهید
پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ شهادت سردار سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، سردار سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، و سردار سرلشکر غلامعلی رشید، فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء، در حمله ناجوانمردانه رژیم صهیونیستی، ضایعه‌ای بزرگ برای ایران و محور مقاومت بود. این سه فرمانده، که از روزهای انقلاب و دفاع مقدس تا هدایت استراتژیک نیروهای مسلح، عمری را در راه دفاع از میهن و آرمان‌های انقلاب اسلامی سپری کردند، با خون پاک خود، عهدی دوباره برای پایداری و اقتدار ایران به جا گذاشتند. شهادت آن‌ها، نه تنها پایان راه نبود، بلکه شعله‌ای فروزان برای ادامه مبارزه با ظلم و تجاوز شد.
۱) سردار سرلشکر شهید باقری
سردار سرلشکر محمد باقری، نامی جاودانه در تاریخ مقاومت ایران، با شهادتش در برابر تجاوز رژیم صهیونیستی، بار دیگر ثابت کرد که خون پاک فرزندان این سرزمین، ضامن استقلال و عزت آن است. او که سال‌ها در میدان‌های نبرد و کرسی‌های استراتژیک، از انقلاب تا دفاع مقدس و هدایت نیروهای مسلح، نقشی بی‌بدیل داشت، با شهادت خود عهدی دوباره برای ادامه راه مقاومت به جا گذاشت. این نوشتار، مروری است بر زندگی پرافتخار این فرمانده بزرگ، از روزهای مبارزه تا لحظه شهادت.
تولد و سال‌های اولیه
محمدحسین افشردی، معروف به محمد باقری، در سال ۱۳۳۹ در تهران به دنیا آمد. او برادر کوچکتر سردار شهید حسن باقری، از نوابغ دفاع مقدس، بود که تأثیر عمیقی بر مسیر زندگی‌اش گذاشت. از همان جوانی، روحیه‌ای انقلابی داشت و در سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی در سن ۱۸ سالگی در فعالیت‌های انقلابی شرکت کرد. مشارکت او در حمله به پادگان عشرت‌آباد، نشان‌دهنده شجاعت و تعهدش به آرمان‌های انقلاب بود.
فعالیت‌های انقلابی و پیش از جنگ
پس از پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۷، محمد باقری مدتی در کمیته انقلاب اسلامی خدمت کرد. سپس به جهاد سازندگی پیوست تا در بازسازی کشور نقش ایفا کند. این دوران، زمینه‌ساز ورود او به عرصه‌های نظامی و دفاعی شد و تعهد او به خدمت به کشور را بیش از پیش نشان داد.
حضور در جنگ تحمیلی
با آغاز جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۵۹، محمد باقری در سن ۲۰ سالگی به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد و به سرعت به جبهه‌های نبرد اعزام شد. در طول هشت سال دفاع مقدس (۱۳۵۹-۱۳۶۷)، او حضوری مستمر و مؤثر در خطوط مقدم داشت و در اکثر عملیات‌های مهم جنگ مشارکت کرد. ابتدا در بخش عملیات لشکرهای سپاه فعالیت کرد و سپس به حوزه اطلاعات منتقل شد. از سال ۱۳۶۲، مسئولیت اطلاعات عملیات نیروی زمینی سپاه و قرارگاه‌های کربلا و خاتم‌الانبیاء را بر عهده گرفت. در این نقش، با تکیه بر هوش و دقت خود، به یکی از کلیدی‌ترین چهره‌های اطلاعاتی جنگ تبدیل شد. همکاری نزدیک با برادرش، حسن باقری، در تشکیل واحد اطلاعات عملیات سپاه، به ایجاد ساختاری منسجم و کارآمد برای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات در جبهه‌ها کمک کرد که نقش مهمی در موفقیت عملیات‌هایی مانند فتح‌المبین، بیت‌المقدس و خیبر داشت. او در جریان جنگ دچار جراحت شد و عنوان جانبازی را نیز به افتخارات خود افزود.
نقش در ستاد کل نیروهای مسلح
پس از پایان جنگ تحمیلی در سال ۱۳۶۷، باقری به ستاد کل نیروهای مسلح منتقل شد و در مسئولیت‌های متعددی خدمت کرد. ابتدا به عنوان رئیس اداره اطلاعات ستاد کل منصوب شد و سپس از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۳ به عنوان معاون اطلاعات و عملیات این ستاد فعالیت کرد. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای او در این دوره، هدایت عملیات علیه گروه‌های تروریستی در مناطق غربی ایران در سال ۱۳۷۵ بود که به نابودی پایگاه‌های گروه‌های کومله و دموکرات و برقراری امنیت پایدار در مناطق مرزی منجر شد. در سال ۱۳۸۶، به عنوان معاون هماهنگ‌کننده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء منصوب شد و تا سال ۱۳۹۵ در این جایگاه خدمت کرد. او در این نقش، هماهنگی بین ارتش، سپاه و سایر نیروهای مسلح را تقویت کرد، به‌ویژه در شرایط حساس منطقه‌ای مانند تهدیدات ناشی از حضور نیروهای خارجی در خلیج فارس و فعالیت گروه‌های تروریستی مانند داعش.
ریاست ستاد کل نیروهای مسلح
در سال ۱۳۹۵، با حکم رهبر انقلاب، محمد باقری به عنوان رئیس ستاد کل نیروهای مسلح منصوب شد و جایگزین سرلشکر حسن فیروزآبادی شد. در این جایگاه، او به عالی‌ترین مقام نظامی کشور تبدیل شد و مسئولیت هماهنگی و هدایت کل نیروهای مسلح، شامل ارتش، سپاه و نیروی انتظامی، را بر عهده گرفت. باقری بر تقویت توان بازدارندگی ایران در برابر تهدیدات خارجی، به‌ویژه از سوی رژیم صهیونیستی و آمریکا، تمرکز داشت. او با توسعه برنامه‌های موشکی، تقویت نیروی دریایی و ارتقای توان سایبری و اطلاعاتی، جایگاه ایران را به عنوان یک قدرت منطقه‌ای تثبیت کرد. همچنین، طرح‌هایی مانند توسعه سواحل مکران و تقویت حضور ایران در آب‌های آزاد را پیش برد.
دستاوردهای علمی و استراتژیک
محمد باقری نه تنها یک فرمانده عملیاتی، بلکه یک استراتژیست و چهره علمی بود. او دارای دکتری جغرافیای سیاسی از دانشگاه عالی دفاع ملی بود و به عنوان عضو هیئت علمی این دانشگاه فعالیت می‌کرد. همچنین، به عنوان یکی از اعضای هیئت مؤسس انجمن ژئوپلیتیک ایران، در تدوین نظریه‌های استراتژیک و ژئوپلیتیک نقش داشت. نگاه او به مسائل نظامی و دفاعی، ترکیبی از تجربه عملیاتی، دانش آکادمیک و آینده‌نگری بود. در سال ۱۳۸۷، به درجه سرلشکری نائل شد، افتخاری که او را در زمره معدود فرماندهانی قرار داد که پیش از تصدی فرماندهی کل ارتش یا سپاه به این درجه رسیدند.
شهادت
سحرگاه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، سرلشکر محمد باقری در پی حمله هوایی رژیم صهیونیستی به خاک ایران به شهادت رسید. این حمله که به شهادت دیگر فرماندهان ارشد، از جمله سردار حسین سلامی، نیز منجر شد، موجی از غم و خشم در میان مردم ایران ایجاد کرد. شهادت باقری، که به عنوان یکی از معماران امنیت ملی و دکترین دفاع پیش‌دستانه شناخته می‌شد، نه تنها ایران، بلکه منطقه را تحت تأثیر قرار داد. واکنش‌های گسترده داخلی و بین‌المللی به این واقعه، نشان‌دهنده جایگاه والای او بود. کاربران شبکه‌های اجتماعی از او به عنوان نماد مقاومت و دفاع از ایران یاد کردند و خون پاکش را شعله‌ای بر پیکر ظلم دانستند.
میراث و تأثیرات
میراث سرلشکر باقری فراتر از میدان‌های نبرد است. او در کنار برادرش، حسن باقری، بنیان‌گذار ساختار اطلاعات رزمی سپاه بود که تأثیر آن تا امروز در نیروهای مسلح ایران مشهود است. عملیات‌های موفق او در غرب کشور، تقویت هماهنگی بین نیروهای مسلح، توسعه توان بازدارندگی و تدوین استراتژی‌های کلان مانند توسعه سواحل مکران، تنها بخشی از دستاوردهای اوست. باقری با زندگی و شهادتش، عهدی برای ادامه راه مقاومت و دفاع از ایران به جا گذاشت. نام او در تاریخ ایران، به عنوان فرمانده‌ای شجاع، استراتژیستی آینده‌نگر و شهیدی والامقام، جاودانه خواهد ماند.
۲) سردار سرلشکر شهید سلامی
سردار سرلشکر حسین سلامی، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های نظامی و استراتژیک ایران، با زندگی پرافتخار و شهادتی عزتمند، نامی جاودانه در تاریخ مقاومت اسلامی به جا گذاشت. او که از روزهای پرشور انقلاب تا فرماندهی کل سپاه پاسداران، همواره در خط مقدم مبارزه و دفاع از آرمان‌های انقلاب بود، با شهادتش در برابر تجاوز دشمن صهیونیستی، بار دیگر ثابت کرد که خون پاک فرزندان ایران، ضامن پایداری و اقتدار این سرزمین است. این نوشتار، مروری جامع بر زندگی، مبارزات و دستاوردهای این سردار بزرگ است که از جبهه‌های دفاع مقدس تا هدایت یکی از قدرتمندترین نیروهای نظامی منطقه، مسیری پرشکوه را پیمود.
تولد و سال‌های اولیه
حسین سلامی در سال ۱۳۳۹ در شهر گنبد کاووس، استان گلستان، در خانواده‌ای مذهبی و متعهد به آرمان‌های اسلامی متولد شد. از کودکی، تحت تأثیر تربیت خانوادگی و فضای انقلابی دهه ۱۳۵۰، به ارزش‌های دینی و انقلابی گرایش یافت. هوش سرشار و روحیه کنجکاو او، مسیرش را به سوی تحصیلات عالی سوق داد. او در رشته مهندسی مکانیک وارد دانشگاه علم و صنعت ایران شد و با جدیت به تحصیل پرداخت. اما عشق به انقلاب و خدمت به مردم، او را از همان جوانی به سوی فعالیت‌های انقلابی کشاند. سلامی در سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی، در سن ۱۸ سالگی، به فعالیت‌های انقلابی پیوست و در تظاهرات و حرکت‌های مردمی علیه رژیم پهلوی مشارکت فعال داشت. این دوران، پایه‌های تعهد عمیق او به آرمان‌های انقلاب را شکل داد.
فعالیت‌های انقلابی و پیش از جنگ
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، حسین سلامی با اشتیاق به نهادهای انقلابی نوپا پیوست. او مدتی در فعالیت‌های مرتبط با حفظ امنیت و نظم عمومی در کنار دیگر انقلابیون خدمت کرد و نقش خود را در تثبیت نظام نوپای اسلامی ایفا نمود. در این دوره، او با درک عمیق از ضرورت بازسازی کشور و خدمت به مردم، به فعالیت‌های جهادی و سازندگی پرداخت. اما با شروع جنگ تحمیلی در سال ۱۳۵۹، زندگی او وارد مرحله‌ای جدید شد. در سن ۲۰ سالگی، با پیوستن به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مسیر زندگی‌اش برای همیشه تغییر کرد و او به یکی از پیشگامان دفاع از میهن تبدیل شد.
حضور در جنگ تحمیلی
با آغاز جنگ تحمیلی ایران و عراق در سال ۱۳۵۹، حسین سلامی به سرعت به جبهه‌های نبرد اعزام شد و در طول هشت سال دفاع مقدس (۱۳۵۹-۱۳۶۷)، حضوری مستمر و تأثیرگذار در خطوط مقدم داشت. او در عملیات‌های کلیدی مانند فتح‌المبین، بیت‌المقدس، رمضان، خیبر، والفجر ۸ و کربلای ۵ شرکت کرد و به دلیل شجاعت و هوش عملیاتی به سرعت در سلسله‌مراتب نظامی سپاه پیشرفت کرد. در ابتدا، در بخش‌های عملیاتی لشکرهای سپاه فعالیت کرد و سپس به مسئولیت‌های فرماندهی در یگان‌های مختلف ارتقا یافت.
سلامی در عملیات‌های پیچیده‌ای مانند والفجر ۸، که به فتح فاو منجر شد، نقش مهمی در هماهنگی و اجرای تاکتیک‌های نظامی ایفا کرد. او با حضور مستقیم در خط مقدم، نه تنها به عنوان یک فرمانده، بلکه به عنوان یک رزمنده شجاع شناخته شد. در عملیات کربلای ۵، که یکی از سخت‌ترین و خونین‌ترین عملیات‌های جنگ بود، او با طراحی دقیق و اجرای شجاعانه عملیات، به موفقیت‌های چشمگیری دست یافت. تجربه او در جنگ تحمیلی، او را به فرمانده‌ای با تجربه و آگاه به پیچیدگی‌های میدان نبرد تبدیل کرد. این تجربیات، بعدها در مسئولیت‌های استراتژیک و کلان او نقش مهمی ایفا کردند.
نقش در سپاه پاسداران پس از جنگ
پس از پایان جنگ تحمیلی در سال ۱۳۶۷، حسین سلامی به فعالیت‌های خود در سپاه پاسداران ادامه داد و در مسئولیت‌های مختلفی به خدمت پرداخت. در دهه ۱۳۷۰، او در سمت‌های عملیاتی و فرماندهی یگان‌های مختلف سپاه فعالیت کرد و با تکیه بر تجربه جنگ، به توسعه توان رزمی و سازمانی این نهاد کمک کرد. در سال ۱۳۸۴، به عنوان فرمانده دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع) منصوب شد. در این نقش، او با تمرکز بر آموزش‌های مدرن نظامی و تقویت روحیه انقلابی، به تربیت نسل جدیدی از پاسداران پرداخت که بعدها در مسئولیت‌های کلیدی سپاه و نیروهای مسلح نقش‌آفرینی کردند. او با بازنگری در برنامه‌های آموزشی، استفاده از فناوری‌های نوین و تأکید بر خودکفایی در آموزش نظامی، این دانشگاه را به یکی از مراکز برجسته تربیت فرماندهان تبدیل کرد.
در سال ۱۳۸۸، سلامی به عنوان معاون هماهنگ‌کننده کل سپاه پاسداران منصوب شد. در این جایگاه، او مسئولیت هماهنگی بین بخش‌های مختلف سپاه، از جمله نیروی زمینی، هوافضا، قدس و بسیج را بر عهده گرفت. او با مدیریت دقیق و نگاهی استراتژیک، به تقویت انسجام سازمانی و ارتقای توان عملیاتی سپاه کمک کرد. در این دوره، او بر توسعه توان موشکی، سایبری و جنگ الکترونیک تمرکز داشت و نقش مهمی در تبدیل نیروی هوافضای سپاه به یکی از قدرتمندترین یگان‌های موشکی منطقه ایفا کرد.
فرماندهی کل سپاه پاسداران
در سال ۱۳۹۸، با حکم رهبر انقلاب، حسین سلامی به عنوان فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد و جایگزین سردار محمدعلی جعفری شد. این انتصاب، در یکی از حساس‌ترین مقاطع تاریخ ایران، با توجه به تهدیدات منطقه‌ای، تحریم‌های بین‌المللی و تنش‌های سیاسی با قدرت‌های غربی، انجام شد. سلامی با قاطعیت و تدبیر، سپاه را به یکی از قدرتمندترین نیروهای نظامی منطقه تبدیل کرد. او بر توسعه توان موشکی بالستیک و کروز، تقویت نیروی قدس برای حمایت از محور مقاومت در فلسطین، لبنان، عراق و یمن، و ارتقای توان سایبری و جنگ الکترونیک تمرکز داشت.
تحت رهبری او، نیروی هوافضای سپاه به دستاوردهای بی‌سابقه‌ای دست یافت، از جمله تولید موشک‌های بالستیک با دقت بالا و برد بلند، توسعه پهپادهای پیشرفته مانند شاهد و کرار، و اجرای عملیات‌های موفق مانند حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد آمریکا در سال ۱۳۹۸ در پاسخ به شهادت سردار قاسم سلیمانی. سلامی همچنین در مقابله با تهدیدات گروه‌های تروریستی مانند داعش نقش کلیدی داشت و با تقویت امنیت مرزهای ایران، به ویژه در مناطق شرقی و غربی، مانع از نفوذ گروه‌های تکفیری شد.
او در حوزه دیپلماسی دفاعی نیز فعال بود و با تقویت روابط نظامی با کشورهای دوست مانند چین، روسیه و اعضای محور مقاومت، به گسترش نفوذ استراتژیک ایران در منطقه کمک کرد. سخنرانی‌های پرشور او در مراسم‌های نظامی و عمومی، که اغلب با تأکید بر مقاومت در برابر دشمنان و خودکفایی ایران همراه بود، او را به نمادی از اقتدار و ایستادگی تبدیل کرد. در سال ۱۳۹۸، به درجه سرلشکری نائل آمد و به عنوان یکی از ارشدترین فرماندهان نظامی کشور شناخته شد.
دستاوردهای علمی و استراتژیک
حسین سلامی نه تنها یک فرمانده نظامی، بلکه یک استراتژیست و چهره علمی برجسته بود. او دارای مدرک کارشناسی ارشد مدیریت دفاعی و دکتری علوم استراتژیک بود و در تدوین دکترین‌های دفاعی و استراتژیک ایران نقش داشت. سلامی با نگاهی آینده‌نگر، بر ضرورت خودکفایی در صنایع دفاعی و توسعه فناوری‌های نوین تأکید داشت. او در مقالات و سخنرانی‌های خود، به تحلیل تهدیدات جهانی و منطقه‌ای، از جمله اقدامات رژیم صهیونیستی و آمریکا، می‌پرداخت و راهکارهایی برای تقویت اقتدار ایران ارائه می‌کرد. او همچنین به عنوان سخنرانی الهام‌بخش، با تأکید بر روحیه انقلابی و مقاومت، نسل جوان را به ادامه راه شهدا ترغیب می‌کرد.
سلامی در توسعه صنایع دفاعی ایران نقش مهمی داشت. او با حمایت از پروژه‌های تحقیقاتی و فناوری در نیروی هوافضای سپاه، به تولید تسلیحات پیشرفته و خودکفا کمک کرد. از جمله دستاوردهای این دوره، می‌توان به توسعه سامانه‌های دفاع هوایی بومی مانند باور ۳۷۳ و تولید پهپادهای چندمنظوره اشاره کرد که جایگاه ایران را در فناوری نظامی ارتقا داد.
شهادت
سحرگاه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، سردار سرلشکر حسین سلامی در پی حمله هوایی رژیم صهیونیستی به خاک ایران به شهادت رسید. این حمله که به شهادت دیگر فرماندهان ارشد، از جمله سرلشکر محمد باقری، نیز منجر شد، موجی از غم، خشم و همبستگی در میان مردم ایران و حامیان محور مقاومت ایجاد کرد. شهادت سلامی، که به عنوان یکی از معماران اقتدار نظامی ایران و حامی سرسخت محور مقاومت شناخته می‌شد، نه تنها ایران، بلکه کل منطقه را تحت تأثیر قرار داد. پیام‌های تسلیت از سوی گروه‌های مقاومت در فلسطین، لبنان، عراق و یمن، و همچنین واکنش‌های گسترده در شبکه‌های اجتماعی، نشان‌دهنده جایگاه والای او بود. کاربران او را «سردار مقاومت» و «نماد اقتدار ایران» توصیف کردند و خون پاکش را شعله‌ای برای ادامه مبارزه با ظلم دانستند.
میراث و تأثیرات
میراث سردار سرلشکر حسین سلامی در تاریخ ایران و مقاومت اسلامی، جاودانه است. او با تقویت توان موشکی، سایبری و دفاعی سپاه، نقش بی‌بدیلی در ارتقای قدرت بازدارندگی ایران ایفا کرد. حمایت قاطع او از محور مقاومت، به‌ویژه در فلسطین و لبنان، جایگاه ایران را به عنوان حامی مظلومان منطقه تثبیت کرد. تربیت نسل جدیدی از پاسداران، توسعه فناوری‌های نوین نظامی و تقویت انسجام سازمانی سپاه، تنها بخشی از دستاوردهای اوست.
سلامی با سخنرانی‌های پرشور و مواضع قاطع خود، روحیه مقاومت را در میان مردم و نیروهای مسلح زنده نگه داشت. او با تأکید بر خودکفایی و استقلال، ایران را به یکی از قدرت‌های برتر نظامی منطقه تبدیل کرد. شهادت او، نه پایان راه، بلکه انگیزه‌ای برای ادامه مسیر مقاومت و دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی بود. نام حسین سلامی، به عنوان فرمانده‌ای شجاع، استراتژیستی بصیر و شهیدی والامقام، در قلب ملت ایران و تاریخ مقاومت اسلامی برای همیشه حک شده است.
۳) سردار سرلشکر شهید غلامعلی رشید
سردار سرلشکر غلامعلی رشید، یکی از برجسته‌ترین فرماندهان نظامی ایران، با زندگی پرافتخار و شهادتی عزتمند، نامی جاودانه در تاریخ مقاومت اسلامی به جا گذاشت. او که از روزهای مبارزه علیه رژیم پهلوی تا فرماندهی عالی‌ترین قرارگاه عملیاتی نیروهای مسلح، همواره در خط مقدم دفاع از آرمان‌های انقلاب بود، با شهادتش در برابر تجاوز دشمن صهیونیستی، بار دیگر نشان داد که خون پاک فرزندان ایران، ضامن عزت و اقتدار این سرزمین است. این نوشتار، مروری جامع بر زندگی، مبارزات و دستاوردهای این سردار بزرگ است که از جبهه‌های دفاع مقدس تا هدایت استراتژیک نیروهای مسلح، مسیری پرشکوه را پیمود.
تولد و سال‌های اولیه
غلامعلی رشید علی‌نور در سال ۱۳۳۲ در شهر دزفول، استان خوزستان، در خانواده‌ای سنتی و مذهبی به دنیا آمد. او دومین فرزند پسر خانواده بود و همراه با شش خواهر و دو برادر، محمدعلی و حسنعلی، در محیطی ساده و پر از ارزش‌های دینی رشد کرد. پدرش، حاج علی رشید علی‌نور، آهنگر بود و مادرش، زهرا شمشیرساز، خانه‌دار و زنی متدین که تأثیر عمیقی بر تربیت فرزندانش داشت. غلامعلی از کودکی پرجنب‌وجوش، اهل مطالعه و پایبند به نماز و فعالیت‌های مذهبی بود. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در دزفول گذراند و از همان نوجوانی، تحت تأثیر فضای انقلابی دهه ۱۳۴۰، به فعالیت‌های سیاسی علیه رژیم پهلوی روی آورد.
فعالیت‌های انقلابی و پیش از جنگ
غلامعلی رشید از سال ۱۳۵۰، در سن ۱۸ سالگی، فعالیت‌های سیاسی خود را با پیوستن به گروه منصورون، یکی از گروه‌های مبارز علیه رژیم پهلوی، آغاز کرد. او در همان سال توسط ساواک در دزفول دستگیر شد و به اهواز منتقل گردید. یک سال را در زندان اهواز گذراند و در این دوره با افرادی چون محسن رضایی و علی شمخانی آشنا شد که بعدها از همرزمان نزدیکش شدند. در سال ۱۳۵۵، بار دیگر در اصفهان دستگیر و به تهران منتقل شد و یک سال دیگر را تا ۱۳۵۶ در زندان سپری کرد. این تجربیات، اراده او را برای مبارزه با رژیم پهلوی تقویت کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، رشید به عنوان یکی از اعضای فعال گروه منصورون شناخته شد و با ادغام این گروه با شش گروه دیگر و تأسیس سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، به عضویت این سازمان درآمد. او در این دوره به فعالیت‌های انقلابی و سازماندهی نیروهای مردمی ادامه داد و با پیوستن به سپاه پاسداران در سال ۱۳۵۸، مسیر نظامی خود را آغاز کرد.
حضور در جنگ تحمیلی
با آغاز جنگ تحمیلی در سال ۱۳۵۹، غلامعلی رشید به جبهه‌های نبرد اعزام شد و در طول هشت سال دفاع مقدس (۱۳۵۹-۱۳۶۷)، یکی از کلیدی‌ترین فرماندهان سپاه پاسداران بود. او ابتدا به عنوان معاون اطلاعات و عملیات سپاه دزفول فعالیت کرد و با شجاعت و هوش عملیاتی خود، به سرعت در سلسله‌مراتب نظامی پیشرفت کرد. در سال ۱۳۶۱، در جریان عملیات بیت‌المقدس که به آزادسازی خرمشهر منجر شد، فرماندهی قرارگاه فتح را بر عهده داشت و نقش مهمی در موفقیت این عملیات ایفا کرد.
رشید در عملیات‌های بزرگی مانند فتح‌المبین، والفجر ۸ (فتح فاو)، کربلای ۵ و خیبر حضور داشت و به دلیل توانایی‌اش در طراحی عملیات‌های پیچیده، به یکی از تصمیم‌گیران اصلی جنگ تبدیل شد. او همراه با فرماندهانی مانند محسن رضایی، علی شمخانی، حسن باقری و یحیی صفوی، در اتاق فکر عملیات‌های جنگ فعالیت می‌کرد. به‌ویژه در عملیات والفجر ۸، طراحی عبور از اروندرود و فتح فاو، که پس از ۳۵ سال همچنان به عنوان یکی از شاهکارهای نظامی جهان شناخته می‌شود، نقش برجسته‌ای داشت. رشید به دلیل نقش‌آفرینی در عملیات‌های بزرگ، نشان فتح را از رهبر انقلاب دریافت کرد و به عنوان یکی از فرماندهان مقبول و تأثیرگذار سپاه شناخته شد.
نقش در سپاه و ستاد کل نیروهای مسلح
پس از پایان جنگ تحمیلی، رشید به فعالیت‌های خود در سپاه ادامه داد و در مسئولیت‌های کلیدی خدمت کرد. از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸، به عنوان معاون عملیات ستاد مشترک سپاه پاسداران فعالیت کرد و سپس به ستاد کل نیروهای مسلح منتقل شد. از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۸، معاونت اطلاعات و عملیات ستاد کل را بر عهده داشت و در این نقش، به تقویت توان اطلاعاتی و عملیاتی نیروهای مسلح کمک کرد. او در این دوره، عملیات‌هایی علیه گروه‌های تروریستی در مناطق مرزی را هدایت کرد و نقش مهمی در تأمین امنیت کشور ایفا نمود.
در سال ۱۳۷۸، رشید به عنوان جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح منصوب شد و به مدت ۱۷ سال، تا سال ۱۳۹۵، در این جایگاه خدمت کرد. در این نقش، او با سرلشکر حسن فیروزآبادی و سپس سرلشکر محمد باقری همکاری نزدیک داشت و در تدوین استراتژی‌های کلان دفاعی، از جمله توسعه توان موشکی و تقویت نیروی دریایی، نقش داشت. او همچنین معاونت امور دفاعی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی را بر عهده گرفت و در تصمیم‌گیری‌های حساس امنیتی مشارکت کرد.
در سال ۱۳۹۵، با حکم رهبر انقلاب، به فرماندهی قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء، عالی‌ترین واحد عملیاتی نیروهای مسلح، منصوب شد. این قرارگاه، مسئولیت طراحی، هماهنگی و نظارت بر عملیات‌های کلان نیروهای مسلح، شامل ارتش، سپاه و نیروی انتظامی، را بر عهده دارد. رشید با تجربه گسترده خود در جنگ و مدیریت نظامی، این قرارگاه را به یکی از مهم‌ترین مراکز فرماندهی ایران تبدیل کرد.
دستاوردهای علمی و استراتژیک
غلامعلی رشید نه تنها یک فرمانده نظامی، بلکه یک چهره علمی و استراتژیست برجسته بود. او دارای مدرک کارشناسی جغرافیای انسانی، کارشناسی ارشد و دکتری جغرافیای سیاسی از دانشگاه‌های تهران و تربیت مدرس بود. رشید به عنوان دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی و عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع) فعالیت می‌کرد و در تربیت فرماندهان و تدوین نظریه‌های دفاعی نقش داشت. او با نگاهی ژئوپلیتیک، به تحلیل تهدیدات منطقه‌ای و جهانی می‌پرداخت و راهبردهایی برای تقویت جایگاه ایران ارائه می‌کرد.
رشید در توسعه توان استراتژیک ایران، به‌ویژه در حوزه موشکی و جنگ‌های نامنظم، نقش کلیدی داشت. او به عنوان یکی از مغزهای متفکر نظامی ایران، در طراحی عملیات‌های پیچیده و تقویت توان بازدارندگی کشور مشارکت کرد. به گفته سردار قاسم سلیمانی، رشید کشف‌کننده بسیاری از فرماندهان برجسته نیروهای مسلح بود که امروز مسئولیت‌های سنگینی بر عهده دارند. او همچنین در سخنرانی‌های خود، از جمله در سال ۱۴۰۲، بر نقش سردار سلیمانی در پی‌ریزی قدرت منطقه‌ای ایران تأکید کرد.
تحریم‌ها و جایگاه بین‌المللی
در ۱۳ آبان ۱۳۹۸، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، غلامعلی رشید را به همراه ۹ تن دیگر از مقامات ایرانی تحریم کرد و قرارگاه خاتم‌الانبیاء را «مهم‌ترین مرکز فرماندهی نظامی ایران» توصیف نمود. این تحریم‌ها، نشان‌دهنده نقش برجسته رشید در ساختار دفاعی ایران بود. او در کنفرانس‌هایی در تهران، حضور فرماندهان ایرانی در عراق، سوریه، فلسطین و لبنان برای ارائه مشاوره نظامی را تأیید کرد و تأکید نمود که مسائل هسته‌ای و حقوق بشر، تنها بهانه‌هایی برای فشار بر ایران هستند.
شهادت
سحرگاه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، سردار سرلشکر غلامعلی رشید در پی حمله هوایی رژیم صهیونیستی به تهران به شهادت رسید. در این حمله، پسر او نیز به همراهش به شهادت رسید. این واقعه، که به شهادت دیگر فرماندهان ارشد مانند سرلشکر محمد باقری و حسین سلامی نیز منجر شد، موجی از غم و خشم در میان مردم ایران و حامیان محور مقاومت ایجاد کرد. شهادت رشید، که به عنوان یکی از زبده‌ترین فرماندهان نظامی جهان و مغز متفکر عملیات‌های استراتژیک ایران شناخته می‌شد، واکنش‌های گسترده‌ای در پی داشت. کاربران شبکه‌های اجتماعی او را «نخبه نظامی» و «طراح عملیات فاو» توصیف کردند و خون پاکش را انگیزه‌ای برای ادامه مقاومت دانستند.
میراث و تأثیرات
میراث سردار سرلشکر غلامعلی رشید در تاریخ ایران و مقاومت اسلامی، جاودانه است. او با نقش‌آفرینی در عملیات‌های کلیدی دفاع مقدس، مانند فتح خرمشهر و فاو، و هدایت قرارگاه خاتم‌الانبیاء، به تقویت اقتدار نظامی ایران کمک کرد. طراحی عملیات‌های پیچیده، تربیت فرماندهان برجسته و تدوین استراتژی‌های دفاعی، تنها بخشی از دستاوردهای اوست. رشید با تأکید بر خودکفایی و مقاومت، ایران را به یکی از قدرت‌های برتر نظامی منطقه تبدیل کرد. شهادت او، نه پایان راه، بلکه انگیزه‌ای برای ادامه مسیر دفاع از آرمان‌های انقلاب بود. نام غلامعلی رشید، به عنوان فرمانده‌ای شجاع، استراتژیستی بصیر و شهیدی والامقام، در قلب ملت ایران و تاریخ مقاومت اسلامی برای همیشه حک شده است.
