|نازیا قاضی| کارتر؛ کبوتر صلح یا مأمور گسترش امپراتوری آمریکا
پایگاه اطلاعرسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ بسیاری از مردم، جیمی کارتر رئیسجمهور پیشین آمریکا را که در تاریخ ۲۹ دسامبر ۲۰۲۴ (۹ دی) در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت، به عنوان یک صلحطلب به یاد میآورند، عنوانی که بهندرت توسط سران دولت آمریکا کسب شده است. چراکه رؤسای جمهور آمریکا صرف نظر از گرایش حزبی خود، دامنه نظامیگری آمریکا را در جهان گسترش میدهند. کارتر به خاطر فعالیتهایش در پروژههایی مانند «مسکن برای بشریت» به عنوان شخصیتی صلحطلب شناخته میشود و به گفته «کوری رابین» نظریهپرداز سیاسی «هالهای از تقدس» به خود گرفته است. میراث او به عنوان رئیسجمهوری صلحجلو و متعهد به حقوق بشر درست مانند سن او که به عنوان نخستین رئیسجمهور آمریکا که به صد سالگی رسیده است، مورد توجه قرار گرفته است.
در سال ۲۰۱۴، کارتر سخنرانی اصلی کنوانسیون سالانه جامعه اسلامی آمریکای شمالی را ایراد کرد. در سال ۲۰۲۳ نیز زمانی که او وارد مراقبتهای پایان عمر شد، شورای سازمانهای مسلمان آمریکا برای او مراسم دعا برگزار کردند. کارتر ۲۵ سال پس از دوران ریاستجمهوریاش نیز آشکارا درباره محرومیت مردم فلسطین صحبت کرد و او را به صداهای مسلمانان آمریکایی نزدیکتر ساخت.
او مدتها قبل از اینکه سازمانهای حقوق بشری مطرح جهان، اسرائیل را به این عنوان اعلام کنند، آن را یک دولت آپارتاید توصیف کرده بود. کارتر همچنین از تسلط لابی اسرائیل، بهویژه کمیته امور عمومی آمریکا-اسرائیل (AIPAC)، بر مقامات منتخب آمریکایی هم انتقاد کرده بود. در آمریکا چنین اظهاراتی درباره نفوذ اسرائیل «خائنانه» یا در نهایت به عنوان «یهودستیزی» تلقی میشود.
در حقیقت، توافقنامه «کمپدیوید» که با وساطت کارتر در سال ۱۹۷۸ بین مصر و اسرائیل امضا شد چشماندازهای آزادی فلسطین را از بین برد. خیانت کارتر در سراسر جهان عرب و ایران آشکار بود. او با ایجاد جدایی بین مصر و فلسطین و از بین بردن این همبستگی عملاً یک شکست بزرگ در وحدت جهان عرب پیرامون مسئله فلسطین را موجب شد. امروزه، در حالی که دولتی که هممرز غزه است به نظر میرسد به طور وظیفهشناسانه با اسرائیل و آمریکا و همپیمان شده است (برخلاف خشم جمعیت عظیمی از تظاهرکنندگان مصری که خواستار آزادی فلسطین هستند) میراث کارتر بیش از هر زمان دیگری در این زمینه و ایجاد جدایی بین مصر و فلسطین آشکار است.
به سیاستهای کارتر در دوران جنگ سرد هم نگاه کنید تا متوجه شوید که وی یک آرمانگرای صلحطلب نبود. در زمان کارتر (و زبیگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی آمریکا، جنگجوی سرد او) بود که عملیات «سیکلون» (یک برنامه مخفی سیا برای تامین مالی و گسترش نیروهای راستگرای افراطی در افغانستان) اجرا شد. برای دولت کارتر، هدف اصلی این بود که شوروی را با یک «ویتنام» دیگر روبهرو کند (یعنی جنگی بیپایان که روحیه و اقتصاد کشور را تضعیف کند.)
کارتر نیز دوست آرمانهای دموکراتیک در خاورمیانه نبود. در سال ۱۹۷۷، جیمی کارتر ۲۴ سال پس از کودتای سیا و سرنگونی دولت منتخب دموکراتیک محمد مصدق میزبان شاه ایران بود و ضیافت شامی به افتخار شاه ایران ترتیب داد... پس از کودتای سیا آمریکا دوباره حکومت شاه را در ایران برقرار کرد و شاه نیز وفادارانه میادین نفتی ایران را که در زمان مصدق ملی شده بود در اختیار آمریکا قرار داد.
شاید بزرگترین موفقیت کارتر توانایی او در انجام وظیفهای بود که به همه رؤسای جمهور آمریکا محول شده است؛ یعنی گسترش یک امپراتوری به منظور ثروتمند کردن نخبگان حاکم. کارتر در حالی به دنبال گسترش بیرحمانه امپراتوری آمریکا بود که توانسته بود چهرهای انسانی و صلحدوست از خود ترسیم کند. در زمان مرگ او، در حالی که ما یک سال کامل شاهد نسلکشی ملت فلسطین در غزه بودهایم. نتیجه مشخص است: برخلاف تمامی ادعاها کارتر نمونه کامل یک رئیسجمهور آمریکایی بود.
منبع: پایگاه میدل ایست ای| مترجم: سید محمد امین آبادی کانال تلگرام روزنامه کیهان
بخش دیدگاه محملی برای انعکاس نظرات اهل قلم، پژوهشگران و دانشگاهیان است تا آراء پژوهشی جدید خود را در دسترس علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ ایران معاصر و تحولات انقلاب اسلامی قرار دهند. لذا ضمن سلب مسئولیت نسبت به محتوا و رویکرد علمی پژوهشگران، پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی پذیرای تمام جستارها، یادداشت ها و پژوهشهایی ست که در باب تاریخ ایران معاصر تدوین و نگاشته شده و آن را در اختیار دیگر علاقه مندان این حوزه قرار خواهد داد.
