ائتلاف بزرگ تشکل‌های اسلامی در اولین دوره انتخابات مجلس + سند
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انتخابات اولین دوره مجلس شورای
اسلامی در اسفند ماه 1358 در حالی برگزار شد که همه گروه‌های سیاسی در آن شرکت
فعال داشتند. این انتخابات پنجمین انتخاباتی که در طول یکسال پس از پیروزی انقلاب
اسلامی ملت ایران تجربه می‌کرد و این امر نشان‌دهنده اهمیت آرای مردم در تعیین
سرنوشت کشور بود.
اولین دوره انتخابات مجلس از حساسیت ویژه‌‌ای برخوردار بود. گروه‌های
سیاسی همچون نهضت آزادی، حزب جمهوری، جامعه روحانیت، مجاهدین خلق، جاما و جریان
بنی‌صدر از جمله احزاب فعال در این دوره بودند. اما در تهران فعالیت‌های انتخاباتی
رقابت‌های شدیدی را بین دسته‌جات سیاسی ایجاد کرده بود. در آخرین ساعات تبلیغات
انتخاباتی «ائتلاف بزرگ» تشکل‌های اسلامی و انقلابی شوک بزرگی به فضای انتخابات
مجلس در تهران وارد کرد.
در کتاب «تاریخ ایران پس از انقلاب اسلامی(جلد دوم)» که
توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده در همین رابطه آمده است:
حزب جمهوری اسلامی که به خاطر اختلاف با جامعه روحانیت مبارز
نتوانست در انتخابات ریاست‌جمهوری موفق شود؛ در انتخابات دوره اول مجلس شورای
اسلامی تلاش داشت به دلایلی با رایزنی جامعه روحانیت مبارز تهران، فهرست مشترکی
از نامزدها ارائه دهد:
1. رقابتها موجب پراکندگی و شکل‌گیری گروه‌های جدید و کوچک شده
بود. بنابراین احتمال آن که گروه و حزب خاصی اکثریت مجلس را به دست آورد، کم بود.
به همین دلیل در آستانه انتخابات، گروه‌ها و احزاب سیاسی از وحدت و ائتلاف، صحبت
می‌کردند تا از این طریق به جایگاه مستحکمی در مجلس دست یابند؛ اما در عمل به دلیل
موضع‌گیریهای سیاسی متفاوت در مسائل مختلف، بسیاری از گروه‌ها نتوانستند به چنین
ائتلافی دست یابند.
2. جریان دیگری که رقابت تنگاتنگی را با حزب جمهوری اسلامی آغاز
کرده بود؛ دفتر همکاری‌های مردم با رئیس‌جمهور بود. بنی‌صدر بعد از پیروزی در
انتخابات ریاست‌جمهوری، به منظور تجدید این موفقیّت، اقداماتی را برای جلب توجه
مردم و کسب آرای آنان برای انتخابات و راهیابی نامزدهای مورد حمایت خود به مجلس
آغاز کرد؛ تأسیس دفتر همکاری‌های مردم با رئیس‌جمهور از جمله این اقدامات بود.
در فاصله بین انتخاب بنی‌صدر و انتخابات مجلس شورای اسلامی، روحانیت
مبارز تهران به اشتباه خود در مورد بنی‌صدر پی برد. در صورت ادامه رقابتی كه بین
"حزب" و "روحانیت" پیدا شده بود؛ هیچ کدام اکثریت آراء را به
دست نمی‌آوردند که طبعاً به زیان انقلاب بود. در نتیجه، این دو تشکّل تصمیم به
ائتلاف گرفتند. چون آقای مهدی شاه‌آبادی در جامعه روحانیت مبارز حضور داشت و با
حزب جمهوری اسلامی نیز مرتبط بود، با تلاش فوق‌العاده، آن‌ها را به هم پیوند داد.
این راهبرد نتیجه بسیار خوبی در بر داشت و نیروهای خط امام را که در انتخابات
ریاست‌جمهوری نسبتاً از هم فاصله داشتند، متحد کرد. حجتالاسلام ناطق‌نوری در این
زمینه عنوان داشت: «با گرم شدن انتخابات، تمام نیروهای فقاهتی یک لیست مشترک دادند
و این ائتلاف بزرگ نامیده شد.»
این ائتلاف حدود ۶۰ ساعت
قبل از برگزاری انتخابات انجام شد. بدین ترتیب حزب جمهوری اسلامی و جامعه روحانیت
مبارز تهران بر سر ارائه فهرستی مشترک در تهران - علی‌رغم تلاش بنی‌صدر برای
تشدید اختلاف میان آن‌ها - به توافق رسیدند.
افزون بر دو گروه اصلی یاد شده، گروه‌هایی مثل سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، بنیاد الهادی، نهضت زنان مسلمان، سازمان فجر اسلام، اتحادیه انجمن‌های اسلامی شهر ری و انجمن اسلامی معلمان که گروه‌های همسو نامیده می‌شدند به آنان پیوستند. این همبستگی انتخاباتی به" ائتلاف بزرگ" مشهور شد.
در فهرست اعلام شده، 7 نفر از حزب جمهوری اسلامی و 6 نفر از نامزدهای جامعه روحانیت مبارز حذف شدند و فهرست ائتلافی 30 نفره مشخص شد.
با توافق برای ائتلاف،
ساعت ۱۱ شب، متن تصویب شده و فهرست اسامی نامزدها، به چاپخانه رفت و یك صفحه بزرگ
به صورت ویژه‌نامه چاپ شد؛ با عنوان بزرگ نوشتند: «ائتلاف بزرگ جامعه روحانیت
مبارز با حزب جمهوری اسلامی.» این ائتلاف،
یک ضربه سیاسی خیلی سنگین برای بنی‌صدر و ائتلاف نیروهای معارض و دفتر هماهنگی
بود.
فهرست مشترک نهایی ائتلاف بزرگ به شرح ذیل تنظیم شد:
1- محمد جواد حجتی کرمانی 2- ( آیت الله) سید علی خامنه‌ای 3- سید
محمد موسوی خوئینی‌ها 4- دکتر حسن ابراهیم حبیبی 5- دکتر نجفقلی حبیبی 6- فخرالدین
حجازی 7- حاج سعید امانی همدانی 8- دکتر سید حسن آیت 9- محمدجواد باهنر 10- گوهرالشریعه
دستغیب 11- محمد علی رجایی 12- سید رضا زواره‌ای – 13- مهدی شاه‌آبادی 14- حبیب
الله عسگر اولادی 15- هادی غفاری 16- حسین کمالی 17- سید اسدالله لاجوردی 18- سید
محمدباقر حسینی لواسانی 19- دکتر محمد مبلغی( اسلامی) 20- محسن مجتهد شبستری 21-
عبدالمجید معادیخواه 22- علی‌اکبر معین‌فر 23- محمدکاظم موسوی بجنوردی 24- احمد
مولایی 25- علی‌اکبر ناطق‌نوری 26- سیف‌الله وحید دستجردی 27- علی‌اکبر ولایتی 28- محمدعلی هادی نجفی 29-
فرشته هاشمی 30- علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی.
برگه این ائتلاف را که در روزنامه جمهوری اسلامی در 22 اسفند 58
منتشر شد؛ آیت‌الله سید علی خامنه‌ای از سوی حزب جمهوری اسلامی و برگه موافقت با
ائتلاف را حجتالاسلام(شهید) مهدی شاه‌آبادی از سوی جامعه روحانیت مبارز امضاء
کردند.
