تعبیر سفیر امریکا درباره شاه؛
افزایش فروش نفت در دهه پنجاه رویاهای محمدرضا پهلوی درباره ارتش و خریدهای نظامی بیشتر و بیشتر می‌کرد. داگلاس مک آرتور دوم سفیر وقت امریکا در ایران در خاطرات خود درباره اشتباهات شاه در این رابطه می‌گوید.
کد خبر: ۸۸۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۳۰
نوروز با تاریخ انقلاب اسلامی؛ بخش پنجم
روایتی از کمک غیرمستقیم اطلاعاتی آمریکایی ها به صدام حسین از طریق عربستان و اردن را مشاهده می کنیم که از حمله عراق به ایران به عنوان اهرم فشاری برای آزادی گروگان های آمریکایی استفاده می شد.
کد خبر: ۸۸۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۹
نوروز با تاریخ انقلاب اسلامی؛ بخش چهارم
عملیات پنجه عقاب یا طوفان صحرا در اردیبهشت 1359 آخرین تلاش ناکام دولتمردان آمریکایی برای آزادسازی گروگان‌ها بود. طراح اصلی آن مشاور امنیت ملی کارتر زیبگنیو برژینسکی بود و کارتر با پذیرش تمام ریسک ها و مخاطرات انجام چنین عملیاتی، یک تیم فوق سری تحت عنوان «اتاق سیاه» را تشکیل داد تا این عملیات را طراحی کنند. این کلیپ روایتی از فضای داخل کاخ سفید و حلقه محدود مشاوران کارتر است که تصمیم به انجام عملیات پنجه عقاب گرفتند.
کد خبر: ۸۸۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۵
نوروز با تاریخ انقلاب اسلامی؛ بخش سوم
علت اصلی تصرف سفارت بی‌توجهی دولت کارتر به هشدارهایی بود که انقلابیون درباره پذیرش شاه به آمریکا داده بودند. از ماه‌ها قبل کاردار سفارت بروس لینگن و وزیر امور خارجه وقت ابراهیم یزدی ملاقات‌هایی برای حل و فصل مطالب متعدد فی مابین دو دولت داشتند و در همه این دیدارها، مقامات دولت موقت بر خواست ملی بازگرداندن محمدرضا پهلوی به ایران و محاکمه او تاکید کرده بودند. در این فیلم که بروس لینگن کاردار وقت سفارت از مشروح وقایع آن ایام صحبت می‌کند، به روشنی مشخص است که چطور دولت کارتر نسبت به این هشدارها بی‌تفاوت بود و خشم انقلابیون را نسبت به ماهیت و وجود اتباع آمریکایی در ایران دست کم گرفته بود.
کد خبر: ۸۸۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۲
نوروز با تاریخ انقلاب اسلامی؛ بخش دوم
در آخرین ماه‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی بین سیاستمداران ایالات متحده در ارتباط با چگونگی حمایت از رژیم پهلوی اختلافاتی وجود داشت. فرستادن ژنرال هایزر به ایران در واقع آخرین حمایت آمریکا از شاه بود. به اعتقاد هایزر همین اختلاف نظر و دوگانگی باعث گردید ماموریت وی به شکست و رسوایی ختم شود. این فیلم روایتی دست اول از سفر هایزر به ایران است و برای نخستین بار مصاحبه هایی با او، شاه و درباریان را درباره این سفر به تصویر کشیده است.
کد خبر: ۸۸۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۷
نوروز با تاریخ انقلاب اسلامی؛ بخش اول
در آخرین ماه‌های عمر رژیم پهلوی سولیوان سفیر وقت امریکا در تهران در نامه‌ای با عنوان تصور غیرممکن‌ها؛ تصور ایران بدون محمدرضا پهلوی را به سران کاخ سفید هشدار می‌دهد. این فیلم روایتی بدون واسطه از این ماجراست که برای نخستین بار به زبان فارسی منتشر می‌شود.
کد خبر: ۸۸۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۳
به بهانۀ انتشار کتاب دکتر محمد مصدق: سرگذشت سیاسی
نام دکتر محمد مصدق در تاریخنگاری معاصر با وقایع مهم تاریخ معاصر ایران به‌ویژه نهضت ملی کردن صنعت نفت ایران گره خورده است. اما نام او در مطبوعات جهان غرب از 1330ش و با انتصابش به نخست‌وزیری به دو دلیل بسیار مطرح شد؛ نخست مخالفت بی‌سابقه‌اش به عنوان مجری قانون ملی کردن صنعت نفت با نفوذ انگلیس در ایران و دوم شیوۀ متفاوت نخست‌وزیری او که از بستر خود کشور را اداره می‌کرد. ارائه این بازنمایی از مصدق در فقدان زندگینامۀ جامعی از او زمینه‌ساز نگارش اثری شد که در ادامه معرفی شده است.
کد خبر: ۸۸۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۸
به بهانه سالگرد ملی شدن صنعت نفت
گزارش حاضر مروری خواهد داشت بر مهمترین آثاری که درباره نقش دستگاه‌های امنیتی غربی به ویژه آمریکا و انگلستان در سنگ‌اندازی و ممانعت از به نتیجه رسیدن نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران انجام شده است. بر خلاف دولتمردان انگلیسی که تقریباً از همان نخستین روزهای توطئه بر سر انجام کودتا و سرنگونی خشونتبار دولت مصدق اتفاق نظر داشتند، دودلی‌ها و تردیدها در جبهۀ آمریکایی تا آخرین لحظات هم (حتی نزد خود آیزنهاور) ادامه داشت.
کد خبر: ۸۸۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۷
گفتگو با دکتر محسن سراج؛
میزان تورم در زمان دکتر مصدق نزدیک ۶ درصد بود. بعد از دکتر مصدق شاهد تورم دو برابری هستیم. در سال ۵۶، کار به تورم ۴۰۰ درصد می‌‌رسد. در تمام صنایع، تجارت و خدمات در دوران دکتر مصدق رشد داشتیم. موازنۀ تجارت خارجی، برای اولین بار وآخرین بار، بدون نفت در تاریخ ایران در زمان دکتر مصدق مثبت است. اگر الان میگویند که دولت در حال فروپاشی اقتصادی بود و مردم در حال فقر وبدبختی بودند، اگر این دروغ‌‌هایی که دوستان میگویند درست بود، دیگر چه احتیاحی به کودتا وجود داشت؟ چه احتیاجی بود امریکا و انگلیس این‌طور خود را با کودتا منفور کنند؟ صبر می‌‌کردند تا دولت مصدق سقوط کند. همین دولت تا زمان کودتا ۲۸ ماه روی کار بود.
کد خبر: ۸۸۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۶
به بهانه سالروز درگذشت آیت‌الله کاشانی
دکتر محمود شروین از نزدیکان آیت‌الله کاشانی در خاطرات خود از دیدار جالب آیت‌الله با هدنرسن سفیر وقت امریکا در ایران می‌گوید. در این مذاکرات آیت‌الله گله و ایرادات حقه‌ی ملت ایران را از سیاست آمریکا - که در قضیه ی نفت همه جا از انگلیس حمایت کرده‌اند- بیان داشته و خاطرنشان ساخت که تنها راه جلب افکار عمومی ایران این خواهد بود که آمریکا در سیاست خود تغییر فاحشی به نفع ایران بدهد.
کد خبر: ۸۸۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۳
به بهانه انتشار خاطرات قاضی چارلز براور درباره پرونده ایران - کنترا
پس از افشای ماجرای مک‌فارلین یا همان ایران-کنترا در ایالات متحده که رسوایی بزرگی برای رونالد ریگان به بار آورد، سناتور ایالت تگزاس، جان تاور مسئولیت یافت که هیئت تحقیق و تفحصی در باب میزان اطلاع و نقش رونالد ریگان در ماجرای ایران-کنترا تشکیل دهد. این کمیسیون گزارش خود را در تاریخ ۲۶ فوریه ۱۹۸۷(۷ اسفند ۱۳۶۵) اعلام کرد.
کد خبر: ۸۷۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۹
ساواک و امنیت ملی
شعار اصلی ساواک حفظ امنیت ملی و حمایت از حقوق اساسی مردم ایران بود، اما با نگاهی به فعالیت‌های خارجی ساواک میتوان به سیاست دوگانۀ آن در قبال منافع ملی با برتری منافع کشورهایی مانند امریکا و اسرائیل پی برد. از سویی دیگر خرید تسلیحات نظامی نیز وابسته به الگوی ارائه شده از جانب قدرت‌های بیگانه از جمله امریکا بود. علاوه بر خوش‌خدمتی‌های بی‌حد و حصر رژیم پهلوی به ایالات متحده، سیاست‌های امنیتی او نیز وابسته به منافع امریکا و در راستای تامین امنیت اسرائیل تفسیر می‌شد.
کد خبر: ۸۷۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۷
فیلم| آخرین خاطرات رئیس‌جمهور امریکا از دیدار با شاه
نیکسون پس از سقوط رژیم پهلوی در ایران نیز روابط گرم خود را با شاه حفظ کرد و یکی از اصلی‌ترین عوامل اعمال فشار بر جیمی کارتر برای پذیرش شاه در واشنگتن بود. او در این مصاحبه از آخرین خاطرات خود در ملاقات با محمدرضا پهلوی سخن گفته و از سردرگمی دولتمردان آمریکایی در حمایت از شاه انتقاد کرده است.
کد خبر: ۸۷۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۲
بازخوانی
به دنبال قیام گسترده مردمی 29 بهمن 1356 در تبریز در چهلم شهدای قم، رژیم پهلوی در اقدامی این قیام را به غیر ایرانیان نسبت داد، سفارت آمریکا مایل بود دلایل کافی و مستند رژیم را درباره دخالت خارجیان در وقایع تبریز بپذیرد. اما رژیم، هیچ مدرکی برای ارائه نداشت. رژیم برای این‌که نشان دهد از پشتوانه مردمی برخوردار است، در تبریز یک راهپیمایی به نفع خود برگزار کرد. اما سفارت تأکید داشت؛ دهقانان روستایی با اجبار دولت در این اجتماع شرکت کرده‌اند. سفارت در گزارش‌های متعدد، قیام مردم تبریز را تجلی احساسات مذهبی و یک مبارزه مستقیم علیه رژِیم می‌دانست.
کد خبر: ۸۷۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۹
فیلم
تماشای تصاویر موجود در آرشیو شبکه تلویزیونی CBS آمریکا از این رویداد، بعد از گذشت سال‌ها، حس و حال ناب شادی مردم ایران را دوباره زنده می کند.
کد خبر: ۸۷۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۹
انتشار برای نخستین‌بار | انقلاب ایران به روایت اسناد محرمانه امریکا 5
برژینسکی مشاور ارشد کارتر طرح یک اقدام نظامی در جهت انتقام از تسخیر سفارت را آماده کرد و در قالب گزارش «اتاق سیاه» به ارائه داد. دستخط کارتر بر حاشیه این پیشنهاد نشان از اهمیت آن دارد. این گزارش حاوی تصویری بسیار رعب‌آور از فضای داخلی ایران است و به احتمالاتی همچون جنگ داخلی، تجزیه و دخالت نظامی اتحاد جماهیر شوروی می‌پردازد، در پایان پیشنهاداتی برای کارتر در جهت تأمین منافع آمریکا و حفاظت از آمریکایی‌های ساکن در ایران ارائه کرده است. این پیشنهادها از همکاری و تحریک برخی قبایل و طوائف ایرانی تا تحریک گروهی از ایرانیان ساکن در آمریکا برای تشکیل دولت جایگزین و حتی دخالت مستقیم نظامی آمریکا در ایران را شامل می‌شود.
کد خبر: ۸۷۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۷
به روایت دریادار حبیب‌اللهی
به جایی رسید که طرح [کودتا] حاضر شد. حاضر شدن طرح همان و شورش نیروی هوایی همان. یعنی قبل از این‌که این طرح زمینه‌ای پیدا کند که دیگر بنشینیم با آقای نخست‌وزیر راجع به اجرای طرح و … شورش نیروی هوایی شد. شورش نیروی هوایی را یک دو روز اول ربیعی به سادگی گرفت، بعد توسعه که پیدا کرد در دفتر نخست‌وزیر جلسه تشکیل شد. این‌جا معلوم شد که مسئله بزرگ‌تر از آن است... تمام بالای پشت‌بام‌ها همه مسلح ریختند.
کد خبر: ۸۷۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۶
انتشار برای نخستین‌بار | انقلاب ایران به روایت اسناد محرمانه امریکا 4
همزمان با سقوط رژیم پهلوی، دولت کارتر روند اتفاقات در ایران را با بُهت و حیرت دنبال می‌کرد و بی‌صبرانه به دنبال فرصتی برای گشودن ارتباط با انقلابیون و تثبیت جایگاه سابق خود در ایران بود. از سوی دیگر محمدرضاشاه که از ایران گریخته بود و دائماً تلاش می‌کرد به بهانه پیگیری روند درمان بیماری سرطانش به آمریکا برود، تبدیل به بزرگترین مشکل دولت کارتر شده بود. چرا که او از یک طرف هدف انتقاد دوستان محمدرضاپهلوی در واشنگتن بود و از سوی دیگر می‌ترسید با پناه دادن به شاه مخلوع، موجبات خشم بیشتر انقلابیون در ایران را برافروزد.
کد خبر: ۸۷۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۱
دیدگاه| جان قزوینیان
جان قزوینیان روزنامه‌نگار، پژوهشگر تاریخ و استاد دانشگاه است و پیش از این مدتی ریاست مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه پنسیلوانیا را به عهده داشته است. او اصالتاً ایرانی‌ست و به جز پژوهش درباره تاریخ ایران به موضوع ارتباط سیاست و نفت در شمال قاره آفریقا پرداخته است. از او تاکنون کتاب تاریخ روابط ایران آمریکا(از سال 1720 تا 2020) به فارسی ترجمه شده و توسط سه ناشر مختلف به چاپ رسیده است.
کد خبر: ۸۷۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۴
انتشار برای نخستین‌بار | انقلاب ایران به روایت اسناد محرمانه امریکا 3
کمتر از یک هفته از مکالمه برژینسکی با شاه، سفیر آمریکا در تهران ویلیام سالیوان گزارش مفصلی به واشنگتن فرستاد و در آن از احتمال ایرانِ بدون حکومت محمدرضا پهلوی سخن گفت. او در این گزارش از «مفید بودن» اندیشیدن به این ایده نوشت که «شاید حالا وقتش رسیده باشد که احتمالات غیرممکنی را تصور کنیم که پیش‌ازاین حتی ذهنمان هم بدان‌ها خطور نمی‌کرد».
کد خبر: ۸۷۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۳
