مرکز اسناد انقلاب اسلامی

برچسب ها - رضا شاه
ویژه‌نامه " انتخابات مجلس"
در زمان سلطنت رضاشاه، هشت دوره انتخابات مجلس شورای ملی(دوره‌های ششم تا سیزدهم) برگزار شد که هفت دوره آن در زمان سلطنت وی افتتاح گردید و دوره سیزدهم در اوایل سلطنت محمدرضا پهلوی، فعالیت خود را آغاز کرد. رضاشاه قصد داشت با مداخله دربار و نظامیان، مجلسی مطیع و دنباله رو دولت پدید آورد تا بتواند برنامه‌های خود را بدون تنش و درگیری به انجام رساند. از دوره ششم به بعد و خصوصا در دوره هفتم، همه چیز شکل انتصابی به خود گرفت. در این میان، نقش تیمورتاش حائز اهمیت بود به طوری که سرنوشت دوره ششم تا نهم کاملا در دست وی بود و از دوره هفتم به بعد حتی یکی از شخصیت‌های مخالف رضاشاه به مجلس راه پیدا نکرد.
کد خبر: ۸۷۶۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۹

روایت اشرف پهلوی از نگاه رضاخان به جایگاه زن ایرانی
تازه کردن دیدار با برادرم و مشاهده‌ی زندگی در سوئیس، شوق فراوانی برای ماندن در من برانگیخت. می‌دانستم که پدرم مشکل اجازه ماندن می‌دهد و وقتی که از ترکیه به مدرسه‌ی لوروزه تلفن کرد، بیش از آن ترس برم داشت که بتوانم چنین خواهشی از او بکنم...
کد خبر: ۸۰۹۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۸

روایت مخبرالسلطنه از عزل رضا خان
نظر به اینکه من همه قوای خود را در این چند ساله مصروف امور کشور کرده‌ام ناتوان شده‌ام حس میکنم که اینک وقت آن رسیده است که یک قوه جوان‌تری به کارهای کشور که مراقبت دائم لازم دارد بپردازد و اسباب سعادت و رفاهیات ملت را فراهم بیاورد بنابراین امور سلطنت را به ولیعهد و جانشین خود تفویض کردم و از کار کناره نمودم از امروز که 25 شهریور 1320 است.
کد خبر: ۸۰۶۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۲۳

برگی از خاطرات آیت‌الله بدلا
عجيب اينجاست که همين جماعت قزاق که خود را سينه‌چاک امام‌حسين(ع) مى‌دانستند، تغيير مشى دادند و دشمن عزاداران سيدالشهدا شدند و حتى شب عاشورا، بچه‌هايى را که «حسين حسين» مى‌گفتند، مورد تعقيب قرار مى‌دادند. در نهايت، عزادارى مراجعه کرده، ثبت نام نمايند و آموزش وعظ و خطابه ببينند و بعد به سخنرانى بپردازند. البته روضه‌خوانى همچنان قدغن بود.
کد خبر: ۷۹۴۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۳

سیاست «حجاب‌زدایی» طرحی است کهنه که ریشه در اهداف و توطئه‌های دول استعماری در کشورهای مسلمان دارد. در ایران، یکی از بزرگترین فتنه‌هایی را که بهائیت شروع به طرح‌ریزی و اجرای آن کرد، فتنه قره‌العین بود.در الجزایر، نیروهای اشغالگر فرانسه مبارزه عظیمی را علیه حجاب و بالاخص چادر شروع کردند.در ترکیه پس از آنکه آتاتورک به قدرت رسید، شروع به اسلام‌زدایی کرد؛ او دستور داد زن‌ها کشف حجاب کنند و مردان تغییر کلاه به سبک اروپایی دهند.در افغانستان امان‌الله خان پادشاه آن کشور پس از سفر به اروپا اقدامات خود را شدت بخشید. در ایران نیز رژیم پهلوی آخرین بروز غربگرایی خود را از سال ۱۳۱۳ ش نشان داد و با تغییر و حذف کلاه پهلوی به کلاه شاپو دگرگونی مورد نظر خود را به اجرا گذارد و زمینه نهایی را برای کشف حجاب فراهم کرد.
کد خبر: ۷۹۰۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۱

به روایت اسناد
بطوری که خود اینجانب در محل مذکور مشاهده نمودم موضوع کشف حجاب به هیچ وجه در آنجا عملی نشده است و بطوری که از اشخاص متعدد تحقیق به عمل آمد شخص میرزا محمود نام که از مالکین و مجتهدین محلی است با یک از [ناخوانا] و نماینده آنجا مانع عملی شدن این امریه هستند.
کد خبر: ۷۴۲۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۵

يک فضاى خفقان و دهشتناكى به وجود آورده بودند؛ حتى مردم در داخل خانه‌هايشان نمى‌توانستند مسائل سياسى را مطرح كنند. همواره به گوش مردم اين‌گونه خوانده و تلقين كرده بودند كه: «ديوار موش دارد و موش هم گوش دارد.» مردم در خانه‌هايشان هم امنيت و آسايش و آرامش نداشتند. همه در اضطراب و نگرانى به سر مى‌بردند و آنكه در امنيت و آسايش بود يک عده اشخاص لاابالى و اراذل و اوباش بودند.
کد خبر: ۷۳۵۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۵

رابطه‌ شاه‌ با آمريكاييان‌ چنان‌ صميمانه‌ شده‌ بود كه‌ جرج‌ آلن ‌سفير آمريكا در ايران‌، بعد از ظهر هر شنبه‌ با شاه‌ تنيس‌ بازی میكرد و بعد از آن‌ غالبا برای صرف‌ ويسكی و گفتگو با شاه‌ در كاخ‌ میماند. هر دوشنبه‌ جرج‌ آلن‌ شام‌ را ميهمان ‌شاه‌ و خانواده‌اش‌ بود و پس‌ از آن‌ به‌ گفتگو میپرداختند.
کد خبر: ۷۱۶۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۴

انتشار به مناسبت سالمرگ محمدرضا پهلوی
«... حاصل کار آنها همان متنی است که امروز به عنوان وصیتنامه سیاسی شاه معروف شده و البته بعد از مرگ او بوسیله اشخاص یاد شده تهیه گردیده است.»
کد خبر: ۷۰۱۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۵

به بهانه سالمرگ رضاخان
قانونی در دی ماه 1307 برای متحدالشکل نمودن البسه اتباع ایران در داخل کشور از مجلس گذشت. در اجرای این قانون تضیقاتی را ماموران برای مردم خصوصا مردم کردستان فراهم نمودند، چون می‌بایست همه کت و شلوار بپوشند و کلاه لبه‌دار پهلوی یا شاپو بر سر بگذارند. ژاندارم‌ها و پاسبان‌ها دستور داشتند هر کسی را در لباس کُردی مشاهده نمایند تحت تعقیب قرار دهند. چهار هزار تومان می‌گیرد، در آن زمان از سی تومان تجاوز نمی‌کرد، بسیار سنگین بود. زنان هم از چنین قانونی مستثنی نبودند. آنها هم می‌بایست لباس محلی را دور انداخته لباس اروپایی پوشیده و از برنامه کشف حجاب پیروی نمایند؛ چنانچه زنی با روسری یا هر نوع حجاب دیگری دیده می‌شد روسری را از سرش برداشته، پاره می‌کردند و به آتش می‌کشیدند.»
کد خبر: ۷۰۰۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۴

نشست «بازخوانی علل داخلی و خارجی کودتای سوم اسفند 1299» با حضور استاد خسرو معتضد محقق و نویسنده و دکتر علیرضا ذاکر اصفهانی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، دکتر محمدمهدی اسماعیلی معاون پژوهشی مرکز اسناد انقلاب اسلامی و گروهی از محققین این مرکز در پژوهشکده مطالعات انقلاب اسلامی برگزار شد.
کد خبر: ۶۶۷۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۰

پژوهشکده مطالعات انقلاب اسلامی برگزار می‌کند:
نشست «بازخوانی علل داخلی و خارجی کودتای سوم اسفند 1299» در مرکز اسناد انقلاب اسلامی برگزار می‌شود. در این نشست استاد خسرو معتضد محقق و نویسنده و دکتر علیرضا ذاکر اصفهانی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران درباره علل داخلی و خارجی کودتای سوم اسفند 1299 به گفت‌وگو می‌نشینند.
کد خبر: ۶۶۵۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۴

چرایی و چگونگی وقوع كودتای سوم اسفند 1299 در گفتگو با دکتر مظفر شاهدی
مظفر شاهدی: «کودتای سوم اسفند،‌ حتی در همان برهه هم، برچسب انگلیسی خورده بود و كم نبودند افرادی از اقشار مختلف مردم كشور، كه دست پنهان انگلیس را در فرایندِ منتهی به‌وقوع كودتای سوم اسفند 1299 می‌دیدند. بنابراین، كودتا، در كلیت خود، با نظر مخالف اقشار مختلف مردم كشور مواجه شد؛ كه البته در فضای سیاسی و اجتماعی و امنیتی رعب‌انگیز و سركوبگرانهِ متعاقب كودتا هم، طرح‌های امنیتی و انتظامی زیادی برای برخورد با مخالفان كودتا در میان مردم كشور به‌مورد اجرا گذاشته شد».
کد خبر: ۶۶۵۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۳

بازنشر
وزیرجنگ از نخست‌وزیر دولت کودتا درخواست کرد: «... پیشنــــهاد می‌نماید که از طرف دولت نشان درجه اول خارجه به مشارالیه اعطا شود و ضمنا برای یادآوری خاطر مبارک را تصدیع می‌دهم در این موقع که ژنرال آیرون‌ساید و ژنرال گوری و بعضی از صاحب‌منصبان انگلیسی که در فرونت گیلان ابراز لیافت نمـــوده و می‌خواهند از ایران مسافرت نمایند بی مورد نیست نشان‌هائی که حضرت اشرف مقتضی می‌دانند قبل از حرکت به آن‌ها مرحمت شود.»
کد خبر: ۶۶۵۰   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۳

به روایت اسناد
روایت اسناد نشان می‌دهد که محدودیت‌های اجتماعی گسترده‌ای برای بانوان محجبه در جامعه ایجاد شد. ابلاغ ممنوعیت ورود زنان با حجاب به اماکن عمومی یکی از همین موارد بود. در سندی با امضای کفیل وزارت جنگ که موضوع مذکور اشاره دارد آمده است: «کفالت ستاد ارتش اداره شهربانی تقاضا نموده چون از ورود خانم‌های باحجاب به اماکن تفریحی از قبیل سینماها و تئاترها و کافه‌ها و رستوران و غیره جلوگیری می‌شود...».
کد خبر: ۶۵۰۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۱۷

یادی از دلاوری‌های میرزای جنگل
در 11 آذر 1300 میرزا کوچک خان جنگلی، مبارز دلیری که به خاطر خیانت برخی یاران تحت تعقیب بود، راه قله‌های جنگل را در پیش گرفت؛ اما سرما و برف این سرباز رشید را زمین‌گیر کرد و جان به جان‌آفرین تسلیم نمود. روستایی‌ها جنازه‌ یخ‌زده‌ میرزا را به خانقاه آوردند، ولی سالار شجاع سر میرزا را قطع کرد و برای رضاخان به سوغات برد و این‌گونه نهضت میرزا خاموش شد؛ ولی نام و یاد او همواره الهام‌بخش انسان‌هایی شد که برای آزادی از استبداد و رهایی از بیگانگان آرام نداشتند.
کد خبر: ۶۳۹۹   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۱

در بخشی از اعلامیه میرزا کوچک‌خان آمده: «عموم ایرانیان می‌دانند که از بدو قیام و تشکیل جمعیت جنگل الی کنون، نخستین نظریه که قبل از هر چیز مطمح نظر و با خطی جلی و برجسته در سرلوحه مرام آنان منقش بوده، همانا رفاهیت حال عموم هموطنان، تهیه موجبات سعادت و استقلال ایران و بالاخره رهایی یافتن از چنگال متعدیان بوده است...»
کد خبر: ۶۳۹۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۱

به بهانه سالروز رحلت آیت‌الله بافقی
آیت‌الله شيخ محمدتقى بافقى مى‌گويد: «چه کسى به شما اجازه داده که حريم حرم را زير پا بگذاريد و با اين سر و وضع به زيارت بياييد؟» زن رضاخان که ظاهراً همان تاج‌الملوک مادر محمدرضا بود، وقتى با اين برخورد مواجه مى‌شود، بى‌درنگ از طريق تلفن، مسئله را به رضاخان گزارش مى‌کند...».
کد خبر: ۶۰۳۷   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۱۲

آیت‌الله صابر همدانی می‌گوید: «نماز ميت را هم هيچ کدام از مراجع تقبل نکردند، مرحوم آيت‌الله حجت که در آن موقع کسالت هم داشت در رد اين تقاضا فرموده بود من نماز خودم را درست نمى‌توانم بخوانم چه رسد به نماز کسى مثل شاه!».
کد خبر: ۶۰۱۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۰۴

گفتگو| از پخش اعلامیه در حضور شاه تا تخریب قبر رضاخان
هنگامی که به همراه آقای خلخالی برای تخریب قبر رضاشاه آماده شدیم بنی‌صدر زنگ زد. بچه‌ها به آقای خلخالی گفتند رئیس‌جمهور تماس گرفته. بنی‌صدر به خلخالی گفت: قبر رضاشاه را دست نزنید این آرامگاه حیف است! آقای خلخالی در جواب گفت: «مگر قبر پدر تو را خراب می‌کنیم؟ من می‌خواهم که قبر رضاشاه را خراب کنم.»
کد خبر: ۵۸۸۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۶

تازه های کتاب