مرکز اسناد انقلاب اسلامی

7 خرداد 1280 اولین قرارداد مهم بهره‌برداری از معادن نفت ایران به مدت 60 سال به ویلیام ناکسی دارسی از اتباع انگلستان واگذار شد.برخی از مفاد این امتیاز در دوره رضاشاه دستخوش تغییراتی گشت. این اتفاق در سال 1933 میان دو کشور صورت گرفت و به قرارداد جدیدی با عنوان قرارداد 1933 منجر گردید. انعقاد قرارداد 1933 بزرگترین خیانتی بود که یک دولت برای حفظ منافع بیگانگان علیه مردمش مرتکب شد و قطعا می‌توان حدوث کودتای ننگین 28 مرداد و ایجاد دولت نظامی زاهدی در سال 1953 میلادی را نیز علت و دلیلی بر لغو قرارداد 1933 در فرآیند ملی شدن صنعت نفت ایران دانست که پس از آن هم پیدایش و ایجاد فضای استعماری نوین با تشکیل کنسرسیوم نفتی انگلیسی – آمریکائی را ادامه زنجیره نوین امپریالیستی تا وقوع انقلاب اسلامی ایران دانست.

در روزهای پس از سوم شهریور 1320 و تا ساعاتِ آخری که رضاشاه ناگزیر از کناره‌گیری از سلطنت شد، بارها و بارها، به‌نزد نمایندگان سیاسی و اطلاعاتی- جاسوسی انگلستان در تهران، پیام فرستاد و التماس کرد، او را از سلطنت عزل نکنند،‌ که او قول می‌دهد، هر آنچه در توان دارد، در راستای اهدافِ متفقین در سراسر خاک ایران عمل نماید! اما، انگلیسی‌ها برای این‌گونه پیام‌های التماس‌گرانه شاه نگون‌بخت، کمترین اعتباری قائل نشدند. باعزل رضاشاه ، بذرهای امیدی که در روز 25 شهریور 1320 در میان جامعه ایران، در حال جوانه زدن بود به دلایلی به بار ننشست. چراکه محمد رضاشاه پهلوی هم نظیر پدرش ترجیح داد، از مشروعیت و مقبولیت سیاسی ناشی از اراده ملت ایران فاصله بگیرد و اتکای بی‌حرف و حدیثِ ‌به کشورهای سلطه‌جوی غرب را پیش گیرد.

رژیم پهلوی علی‌رغم ظاهرسازی بسیار در مورد تکریم زن و احترام به حقوق زنان همچنین برخلاف مانورهای تبلیغاتی فراوان مبنی بر زمینه‌سازی حضور زنان در زمینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، همواره نگاهی تحقیرآمیز به زن داشت؛ به طوری که گفته‌اند رضاشاه ‌ اصولاً نوعی‌ حالت‌ بی‌تفاوتی‌ به‌ زنان‌ داشت‌ و به‌ هیچ‌ وجه‌ ارزشی‌ همانند مردان‌ برای‌ آنان‌ قائل‌ نبود. محمدرضا بر خلاف‌ پدر خود علاقه‌ وافری‌ به‌ زن‌ داشت‌. علی شهبازی، یکی از نیروهای گارد شاهنشاهی و سرتیم محافظ شاه، در خاطرات خود، پرده از شبکه‌ای بر‌می‌دارد که برای فساد و زنبارگی شاه فعالیت می‌کردند. علاوه بر خاندان سلطنتی، كارگزاران‌ پایین‌تر رژیم‌ نیز دیدگاهی‌ بهتر از شاه‌ درباره‌ی‌ زنان‌ نداشتند و واقعیت‌ این‌ است‌ كه‌ غالب‌ مهره‌های‌ اصلی‌ رژیم‌ در دوره‌ی‌ سلطنت‌ پهلوی‌ این‌گونه‌ بودند.