مرکز اسناد انقلاب اسلامی

برچسب ها - رژیم پهلوی
شما بپرسید
محاكمات بعد از انقلاب در هیچ کجای دنیا با محاكمات عادی شباهت ندارد. در تمام انقلابات دنیا، گروه مخالف را به سرعت قلع و قمع می‌کنند، اما این تنها انقلاب اسلامی ایران بود که برای محاکمه مخالفانش دادگاه تشکیل می‌شد و تا شش ماه بعد از پیروزی آن تعداد اعدامی‌ها به دویست نفر هم نمی‌رسید. در حالی که با آن کینه و نفرتی که در مردم نسبت به عوامل رژیم وجود داشت، ممکن بود در همان چند روز اول، دویست هزار نفر تنها به دست مردم کشته شوند، اما امام با درایت خاص خود، درست یک روز پس از پیروزی انقلاب و در روز بیست و سوم ۱۳۵۷ اعلام کرد که هیچ کس حق ندارد با مسئولان رژیم گذشته و هر کسی که به نحوی با آن‌ها در ارتباط بوده، برخورد فیزیکی داشته باشد. فقط آن‌ها را دستگیر کنید و تحویل دادسرا دهید. هیچ کس حق ندارد خودش وارد عمل شود.
کد خبر: ۵۶۹۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۲۱

پارلمان‌ِ تأييدگر
مجلس‌ شورای ملی که از زمان‌ تثبيت ‌قدرت‌ رضاشاه‌ به‌ يك‌ مجلس‌ فرمايشی تبديل‌ شده‌ بود، در دوران سلطنت محمدرضاشاه به‌ يك‌ مجلس‌ فرمايشی مبتذل‌ مبدل‌ گردید. به‌ گزارش‌ فردوست‌ در اين‌ دوره‌ها «نمايندگان‌ مجلس‌ با نظر شاه‌ تعيين‌ می‌شدند.» انتخابات‌ مجلس‌ چنان‌ فرمايشی شده‌ بود كه‌ به‌ وكلا «وكيل‌ صندوقی» لقب می‌دادند. حتی‌ گاه‌ ملاك‌ راه ‌يافتن افراد‌ به‌ مجلس‌، مسائل‌ جنسی بود. كاملاً پيداست‌ كه‌ چنين‌ مجلسی در كجای عالم‌ سير می‌كند، چه‌ تفكری بر آن‌ حاكم ‌است‌ و چه‌ دردی را دارد و چنين‌ مجلسی بود كه‌ سازمان‌ سيا در گزارشی تحقيقاتی كه‌ در مورد ايران‌ تهيه‌ كرده‌ بود در وصفش‌ نوشت‌: «از زمانی كه‌ شاه‌ به‌ قدرت‌ مطلقه‌ی خود دست‌ يافت‌ مجلس‌ حكم‌ مهر پلاستيكی سلطان‌ را پيدا كرد.»
کد خبر: ۵۶۱۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۲۷

در قلمرو خاطره| قسمت ششم
ششمین قسمت از مجموعه در قلمرو خاطره به روایت آیت‌الله مهدوی کنی از لحظات حساس پیروزی انقلاب می‌پردازد.
کد خبر: ۵۶۰۷   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۲۱

طرح و برنامه­‌ي ‌‌هايزر ظاهراً از همه‌­ جانبه­‌نگري برخوردار بود و تمام جوانب کار سنجيده شده­ بود. اما آنچه تمام برنامه‌ها را به هم ريخت، رهبري مدبرانه و هوشيارانه‌­ي امام‌خميني(ره) بود. خروج ‌هايزر از ‌ايران پيش از به ثمر رساندن برنامه‌هايش، بي‌ترديد تحت تأتير رهبری امام بود.
کد خبر: ۵۶۰۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۲۱

ارتش و انقلاب
هایزر درباره‌‌ این‌ تاكتیك‌ امام‌ خمینی‌ می‌افزاید: «این‌ شیوه‌‌ دوستی‌ و برادری‌ تهدید جدیدی‌ بود، به‌ خصوص‌ در رابطه‌ با سربازان‌ جوان‌ خطرناك‌تر بود». ژنرال‌ آمریكایی‌ عصبانیت‌ خود را از شیوه‌‌ امام‌ خمینی‌ پنهان‌ نمی‌كند و می‌افزاید: «باید قبول‌ كنم‌ كه‌ نسبت‌ به‌ پیروزی‌ [امام] خمینی‌ بر ارتش‌ و استراتژی‌ جدید او در زمینه‌ طرفداری‌ از ارتش‌، زخم‌ خورده‌ بودم‌. باید سریعاً می‌جنبیدم‌، در غیر این‌ صورت‌ ارتش‌ را از دست‌ می‌دادیم‌».
کد خبر: ۵۵۹۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۶

روایت سقوط رژیم پهلوی را در این اثر بخوانید
کتاب «یک‌سال مبارزه برای سرنگونی رژیم شاه» وقایع سال پایانی حکومت پهلوی را به طور دقیق و با جزئیات مورد بررسی قرار می‌دهد. بازه زمانی مورد مطالعه کتاب، از بهمن 1356 تا بهمن 1357 را شامل می‌شود.
کد خبر: ۵۵۷۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۳

بختیار موضوع‌ را با كمیسیون‌ امنیتی‌ كه‌ از فرماندهان‌ نظامی‌ هر روز در نخست‌وزیری‌ تشكیل‌ می‌شد مطرح‌ كرد. نظر آن‌ها «انفجار هواپیمای‌ امام‌» بود؛ امّا سرانجام‌ بختیار تصمیم‌ گرفت‌ هواپیمای‌ امام‌ را از آسمان‌ ایران‌ برباید. وقتی‌ خبر توطئه‌ بختیار به‌ كاخ‌ سفید رسید «واكنش‌ اولیه‌ كارتر در برابر برنامه‌ ‌بختیار فوق‌العاده‌ مثبت‌ بود». او «با خوشحالی‌ گفت‌: عالی‌ است‌».
کد خبر: ۵۵۲۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۰۸

توصیفی از اوضاع زندگی مردم ایران در اواخر دهه 20
اردشیر زاهدی، همسر شهناز پهلوی می‌گوید: «در سال 1329 وضع اقتصادی و کشاورزی ایران خراب بود. در آذربایجان مردم از بی‌نانی و قحطی در عذاب بودند. هروز هم که ما از خواب بلند می‌شدیم، می‌دیدیم که چند نفر از گرسنگی مرده‌اند.»
کد خبر: ۵۵۱۵   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۲

داستانی از ترس و اضطراب شاه در آخرین ساعات حضور در ایران
شاه در روز 26 دی 57 در میان بیم و نگرانی از ترور یا حتی دستگیری و با اضطراب فراوان، در حالی که در چهره‌اش آثار خستگی فراوان، که حاصل بی‌خوابی طولانی و بیماری مزمن و غیره بود، از کشور فرار کرد. ترس وی باعث شد که حتی مراسم تشریفات نظامی هم به دستور وی لغو شود. شاه از بیم حمله‌ جنگنده‌های کشور به هواپیمایش اجازه نداد که هواپیمایش توسط هواپیماهای جنگنده اسکورت شود.
کد خبر: ۵۵۱۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۲

در یکی از دستورهای ساواک آمده بود: «مقرر است افرادی که به اتهام فعالیت و یا دادن شعار به نفع [امام] روح‌الله خمینی بازداشت می‌شوند در هنگام ارجاع پرونده‌های آنان به دادگستری، اتهام فعالیت به نفع خمینی ذکر نشود و اتهام این قبیل افراد، اخلال در نظم و امنیت و غیره عنوان گردد.»
کد خبر: ۵۵۱۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۲

توصیفی از وضعیت مردم ایران در دوران سلطنت پهلوی
ثریا اسفندیاری، همسر دوم محمدرضا شاه می‌گوید: «در سال 1328، فقر عمومی ملت ایران روزافزون بود. یک سوم از سکنه‌ی مملکت بیکار بودند و در محلات تهران، مردها و زن‌ها و بچه‌های فلج و ناقص‌العضو، نیمه‌عریان در جست‌‍وجوی یک تکه نان خشک، سرگردان بودند.»
کد خبر: ۵۵۰۹   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۲

تكبیرهای‌ مردم از بالای پشت‌بام‌ها چنان‌ برای‌ شاه‌ كابوس شده‌ بود كه‌ بعد از فرار به‌ مراكش ‌وقتی‌ صدای‌ الله‌اكبر اذان‌ پخش‌ می‌شد به‌ وحشت‌ می‌افتاد.
کد خبر: ۵۵۰۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۲

اسناد انقلاب / 5 بهمن 1357
در گزارشی از شهربانی خراسان در همین رابطه به تاریخ 5 بهمن 1357 آمده است: « شنیده می‌شود عده زیادی از مخالفین و تظاهرکنندگان جهت استقبال از [امام] خمینی قصد دارند به تهرن بروند و تعداد زیادی از آن‌ها مجهز به اسلحه می‌باشند و چنانچه در بین راه‌ها هم از آنان بازرسی بعمل آید قویاً بی‌نتیجه نخواهد بود.»
کد خبر: ۵۴۹۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۴

روایتی از دیدار امام خمینی و بازرگان در پاریس
ولی‌الله چه‌پور می‌گوید: «آقای مهندس بازرگان اظهار داشت که شاه از کشور برود و ما ولیعهد را به عنوان نایب السلطنه بپذیریم و شورای سلطنت بر امور کشور نظارت نماید و البته این شورا زیر نظر ما کار کند و در واقع این تشکیلات به صورت موقت به اداره‌ی امور مملکت بپردازد تا اینکه شورای انقلاب تصمیماتی را در رابطه با تغيير قانون اساسی اتخاذ نماید و آن را در صحن مجلس طرح و به رأی مردم بگذارد. حضرت امام فرمودند: سلطنت نباید به هیچ صورتی باقی بماند بلکه باید جمهوری اسلامی را به رأی مردم گذاشت.»
کد خبر: ۵۴۸۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۳۰

با حضور ابوالفضل توکلی‌بینا و اسدالله بادامچیان،
نشست بازخوانی ترور حسنعلی منصور، نخست‌وزیر رژیم پهلوی با عنوان «بازخوانی پروند یک ترور» ساعت 10 فردا (سه‌شنبه 1 بهمن) با حضور ابوالفضل توکلی بینا و اسدالله بادامچیان در محل سالن همایش پژوهشکده مرکز اسناد انقلاب اسلامی برگزار خواهد شد.
کد خبر: ۵۴۸۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۳۰

حجت‌الاسلام حسین تهرانی در گفتگو با پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛
حجت‌الاسلام حسین تهرانی: یادم هست که بنظرم یکی از مسئولین امنیتی زنگ زد و ما در آن زمان وزارت اطلاعاتی به این شکل نداشتیم، زنگ زدند و شخصاً به حاج آقا گفتند که شما در لیست ترور منافقین هستید و قبل از منافقین در لیست ترور فرقان هستید. زنگ زدند و گفتند اسنادی را بدست آوردیم که کسانی را که به عنوان ایدوئولوگ‌های علمی نظام هستند می‌خواهند ترور کنند، شما هم در لیست هستید، بعد بعد محافظان را از کمیته مرکز خودشان فرستادند و از سال تقریباً 61 یک سیستم حفاظتی تا سال 66 داشت که بعد حاج آقا قبول نکردند و گفتند که تمام شد و این تکلیف شرعی بود.
کد خبر: ۵۴۳۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۵

با آعاز قیام امام خمینی، اساتید دانشگاه از جمله اقشاری بودند که به حمایت از نهضت اسلامی وارد میدان مبارزه شدند. با تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی و موضع‌گیری شدید امام خمینی اساتید دانشگاه حمایت خود را از این حرکت اعلام کردند. در چهلم پهلوان تختی صحنه حضور اساتید در مبارزات پررنگ‌تر می‌شود. جنایات رژیم پهلوی در سال 57 صحنه ورود اساتید دانشگاه را در مبارزات و در حمایت از نهضت اسلامی به طور گسترده‌تری فراهم می‌کند. در این سال سازمان ملی دانشگاهیان ایران در اعتراض به سیاست‌های رژیم پهلوی ، از ششم تا یازدهم آبان 57 را هفته همبستگی ملی اعلام کرد. در روز 10 بهمن 1357 به دنبال تحصن روحانیون مبارز در دانشگاه تهران، در اعتراض به بستن فرودگاه‌ها توسط رژیم پهلوی ، اساتید دانشگاه‌های کشور نیز ضمن اعلام حمایت از این تحصن، به صف متحصنین پیوستند.
کد خبر: ۵۴۱۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۰۴

سیدابوالفضل حسینی درخصوص فعالیت‌های دانشجویی خود و دوستانش در آن برهه تاریخی چنین می‌‌گوید‌: «‌از فعالیت‌های ما تهیه‌ فیلم هشت میلی‌متری از صحنه‌‌های راه‌پیمایی تهران و شهیدشدن برخی افراد بود كه چون صامت بود با شعارها و صداهای راه‌پیمایی در یك نوار كاست جداگانه متناسب با تصاویر فیلم تنظیم شد. قرار بر این شد كه صبح‌ها برای خانم‌ها و بعدازظهر برای آقایان در حسینیه‌ عطارها نمایش داده شود. استقبال زیاد از این فیلم باعث شكستن شیشه‌های حسینیه شد، لذا مكان نمایش را عوض كردیم. با حاج آقای علوی صحبت كردیم و چون سالن پیشاهنگی، واقع در ضلع غربی فلكه‌ی زند مناسب بود، مدتی فیلم را در این سالن پخش كردیم. در لابه‌لای فیلم اعلامیه پخش می‌‌شد و یا قبل از فیلم برای مدت كوتاهی سخنرانی می‌‌شد.»
کد خبر: ۵۳۶۹   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۶

به دنبال سخنرانی آتشین و افشاگرانه امام خمینی علیه لایحه کاپیتولاسیون و حمله به رژیم پهلوی ، آمریکا و رژیم صهیونیستی، ایشان توسط رژیم پهلوی به ترکیه تبعید شدند. بر خلاف رسانه‌هاى داخلى، رسانه‌هاى خبرى خارجى درباره‌ تبعيد امام خبرهاى مفصل‌ترى پخش كردند. خبرگزاری‌های فرانسه،خبرگزاری رویترز همچنین مجله‌ «صوت الاسلام» چاپ بغداد، روزنامه‌ى المنار، مجله‌ "Message" ارگان مدرسه‌ وعاظ شهر لكنهو، روزنامه‌ «الشعب» چاپ الجزاير، «الفجر الجديد» چاپ بغداد، الثوره، چاپ دمشق، «لاپرس» چاپ تونس درباره‌ تبعيد امام خمينى گزارش‌هايى ارائه دادند.
کد خبر: ۵۲۸۵   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۱۳

تطهیرناشدنی
با توجه به اسناد و مدارک موجود، برگزاری جشن­‌های 2500 ساله در سال 1350 بین 120 تا 150 میلیون دلار هزینه دربر داشته است؛ و هرگاه در نظر بگیریم که با توجه به قیمت 8/ 1 تا 2 دلاری نفت در هر بشکه در اواخر دهه­ 1340 درآمدهای ارزی حاصله از فروش نفت به زحمت به 000 /000 /500/ 1 دلار بالغ می‌شد، صرف حدود ده درصد کل اعتبارات ارزی کشور در عرض یک سال برای هزینه‌­های جشن 2500 ساله برای رژیم بسیار سنگین بود.
کد خبر: ۵۲۵۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۲۱