واکنش مردم شیراز به کشتار مردم قم در 19 دی 56
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ در روز 19 دی 1356، به دنبال توهین روزنامه اطلاعات به ساحت مرجعیت امام خمینی، گروهی از طلاب و مردم قم با حضور در خیابانها به تظاهرات پرداختند. بازار تعطیل شد و در چند نقطهی شهر بین مردم و مأمورین انتظامی درگیری به وجود آمد. نیروهای پلیس و كماندوهای ارتشی برای متفرقكردن آنها مبادرت به تیراندازی کردند كه در نتیجه عدهای شهید و مجروح شدند.
به خون كشیده شدن تظاهرات مردم قم واكنش مردم و روحانیون در سراسر ایران را برانگیخت. یکی از بزرگترین اعتراضات به جنایت رژیم پهلوی در قم، در شیراز به نمایش گذاشته شد.
در کتاب انقلاب اسلامی در شیراز که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده درباره واکنش مردم و علمای شیراز به کشتار مردم قم در 19 دی ماه آمده است: در شیراز آیتالله محلاتی كه نقش عمدهای در مبارزات مردم این شهرستان ایفا میكرد، در واكنش به واقعه 19 دی قم با ارسال نامهای به علمای قم از جمله آیات گلپایگانی، مرعشی نجفی و شریعتمداری درخواست كرد كه در برخورد با قضیهی 19 دی آرام ننشینند.
علاوه بر این، علما و روحانیون در مساجد ضمن سخنرانی، با اشاره به واقعهی 19 دی قم به انتقاد از مقامات حكومتی پرداختند. آیتالله دستغیب در شب 22 دی در مسجد جامع شیراز طی سخنانی اظهار داشت: «[آیتالله] خمینی مرجع تقلید چند میلیون شیعه میباشد و چون روزنامهی اطلاعات به وی تهمتهایی زده، طبق قانون عاملین امر بایستی تحت تعقیب قرار گرفته از یك تا سه سال زندانی شوند». وی سپس از مردم خواست تا برای سلامتی امام خمینی صلوات بفرستند.
پس از خروج شركتكنندگان از مسجد عدهای از حاضران ضمن حركت در میدان شاهچراغ مبادرت به تظاهرات و سر دادن شعار نمودند. بنا به گزارش ساواك شیراز در این تظاهرات پلیس دو نفر به نامهای حسن امیرپور فرزند علی و علی مجتهدزاده فرزند حسین را دستگیر كرد.
در شب 23 دی نیز حجتالاسلام مجدالدین محلاتی در مسجد ولیعصر واقع در خیابان داریوش شیراز مبادرت به سخنرانی كرد. بنابر گزارش ساواك شیراز، وی ضمن تأیید و حمایت از آیتالله خمینی برای سلامتی ایشان دعا نمود، لذا در هنگام خروج حاضران، عدهای شروع به سر دادن شعار «مرگ بر شاه» و «زندهباد خمینی» نموده كه در نتیجه با مداخلهی پلیس تظاهراتكنندگان متفرق شدند. اما 19 نفر از شعاردهندگان به دست نیروهای شهربانی دستگیر شدند.
پس از سخنرانی آیتالله دستغیب و حجتالاسلام مجدالدین محلاتی در شبهای 22 و 23 دیماه، در 24 دی نیز سید احمد پیشوا در مسجد نو سخنرانی كرد، اما به دلیل اینكه نیروهای پلیس شهربانی از محل برگزاری مراسم و سخنرانی از قبل اطلاع داشتند، با محاصرهی مساجد مزبور از تظاهرات جلوگیری كردند. از این رو از طرف علما و روحانیون مقرر گردید كه امامان جماعت در هر مسجد بدون دعوت قبلی به منبر رفته و موضوع اهانت به امام خمینی و جریان كشتار مردم قم را برای مردم بازگو كنند كه دولت چگونه در قم مردم را به مسلسل بسته است و به همین جهت در مردم ایجاد انزجار نمایند.
از آنجایی كه مقامات امنیتی برگزاری سلسله سخنرانیهای مزبور روحانیون را موجب افزایش تحركات مردم و گسترش دامنهی اعتراضها در شیراز میدانستند، تصمیم گرفتند كه اقداماتی به منظور جلوگیری از برگزاری سخنرانیهای مزبور به عمل آورند. از این رو با درخواست شهربانی فارس در شورای هماهنگی در24 دی 1356 تصویب گردید كه به آیتالله دستغیب و حجتالاسلام مجدالدین محلاتی تذكرات لازم داده شود كه چنانچه به روند فعلی خود ادامه دادند، تصمیمات مقتضی دربارهی آنان به عمل آید.
از این رو مقامات اطلاعات شهربانی ضمن تماس با اشخاص مزبور، تذكرات شفاهی را به آنان ابلاغ كردند. حجتالاسلام مجدالدین محلاتی در پاسخ اظهار داشت درج مقاله در روزنامهی اطلاعات با عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» و «واقعهی 19 دی قم» همهی روحانیون و مردم را متأثر كرده است و در این چند روز، از شهرهای مختلف تحت فشار قرار گرفتهاند. وی در ادامه افزود: چنانچه مسببین وقایع مزبور مورد تعقیب قرار نگیرند، احتمال وجود دارد كه در شیراز به منظور اعتراض به اقدامات مزبور برگزاری نماز جماعت در مساجد تعطیل شود. با وجود این در روز پنجشنبه 29 دی 1356 همزمان با شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و اهواز در شیراز نیز به عنوان اعتراض علیه اقدامات دولت در شهر قم، بازار به حالت تعطیل درآمد و پس از نماز مغرب و عشاء نیز در مساجد مراسم هفتم شهدای قم برگزار شد
علاوه بر این، در چهلم شهدای قم نیز مراسمی در شیراز برگزار شد. همگام با علما و روحانیون در تهران، قم و سایر شهرستانها در شیراز نیز آیتالله بهاءالدین محلاتی با صدور اعلامیهای ضمن اعلام عزای عمومی به مناسبت بزرگداشت چهلمین روز شهدای قم در روز 29 بهمن 1356 از مردم خواست تا با بستن بازار در مراسم برگزارشده در مساجد شركت كنند. علاوه بر این تعدادی اعلامیه از طرف روحانیون قم و سایر شهرستانها در شیراز توزیع شد كه در آن اعلامیهها از مردم خواسته شده بود در مراسم چهلمین روز شهدای قم شركت كنند.
علاوه بر این، در روز 27 بهمن 1356 آیتالله دستغیب در مسجد جامع، سیدعلیاصغر دستغیب در مسجدالرضا، سیداحمد پیشوا در مسجد نو، حجتالاسلام مجدالدین محلاتی در مسجد ولیعصر ضمن اشاره به واقعهی قم و اعلام فتوای آیتالله محلاتی و سایر علما مبنی بر عزای عمومی در 29 بهمن از مردم خواستند تا در مراسم ترحیم شهدا در روز مزبور شركت كنند. بدینترتیب در روز 29 بهمن 1356 بازار شیراز همزمان با بازارهای تهران، كرج، كاشان، اصفهان، نجفآباد، جهرم، بابل و زنجان و تبریز تعطیل شد و مردم به تبعیت از اعلامیهی علما برای اعلام انزجار از جنایت رژیم پهلوی در 19 دی در مساجد حضور یافتند.