تحریم جشن نیمه شعبان توسط امام خمینی در سال 57/ تظاهرات مردم جهرم در شب میلاد حضرت ولی‌عصر(عج)
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ در سال 1357، همزمان با اوج مبارزات مردم ایران علیه رژیم پهلوی، جور و ظلم رژیم ستمشاهی نیز به بیشترین حد خود رسیده بود. در چنین شرایطی، مردم به دستور رهبر نهضت، از برپایی جشن در اعیاد مذهبی و ملی خودداری میکردند.
امام خمینی در 13 تیرماه 57، در آستانه ماه مبارک شعبان، با تاکید بر اینکه «رژیم منحط برای مسلمین ایران عیدی [باقی] نگذاشته است» برپایی هرگونه جشن و چراغانی را در اعیاد شعبانیه تحریم کردند و فرمودند: «ملت ایران بداند که دست پلید دولت در فعالیت است که مسیر نهضت اصیل و شکل گرفته و عمومی ایران را تغییر دهد؛ و یکی از شاهکارها همین دامن زدن به لزوم جشن است که در پرتو آن خون پاک ملت اسلام را لوث کند و نهضت عظیم اسلامی را به سستی بکشد یا خدای نخواسته محو کند. ملت ایران بیدار است و راه خود را یافته و با هوشمندی میداند که هر نغمه با هر اسم، او را از مسیر خود که قیام ضد شاهی است منحرف کند شیطانی است، اگر چه با اسم قرآن مجید و یا ولیاللّه اعظم ـ عجلاللّه فرجه ـ باشد. ما روزی را عید میگیریم که بنیان ظلم و ظالم را منهدم کنیم و دست دودمان ستمکار پهلوی را از کشور قطع نماییم...»
امام در ادامه پیام خود مردم را به تداوم مبارزه فراخوانده و فرمودند: «اکنون لازم است در این اعیادی که در سلطنت این دودمان ستمگر برای ملت ما عزا شده است بدون هیچگونه تشریفات که نشانگر عید و شادمانی باشد، در تمام ایران، در مراکز عمومی مثل مساجد بزرگ اجتماعات عظیم بپا کنند و گویندگان شجاع محترم، مصایب وارده بر ملت را به گوش شنوندگان برسانند، و هر چه بیشتر کارهای ضد اسلامی و [ضد]قانونی رژیم را افشا کنند...»
مردم با درک این پیام قائد خویش، علاوه بر تحریم هرگونه جشن و چراغانی، مبارزه با رژیم را در دستور کار قرار دادند. در جهرم نیز با شروع ماه شعبان، از سوی انقلابیون جهرم به سرعت برنامه سخنرانی، راهپیمایی و تظاهرات در روز میلاد امام عصر(عج) طرح‌ریزی شد.
یک روز قبل از تظاهرات بزرگ مردم جهرم در نیمه شعبان، در آخرین ساعت روز 28 تیر حدود یک هزار نفر از اهالی شهرستان جهرم در خیابان شروع به تظاهرات کردند و شعارهای «یا مرگ یا خمینی» و «نصر من الله و فتح قریب» سردادند.
پلیس بلافاصله با گاز اشک‌آور آنان را متفرق کرد. اما مردم پس از چند دقیقه مجدداً دست به تظاهرات زدند که در این موقع پلیس برای متفرق نمودن آنان اقدام به تیراندازی هوائی کرد اما تظاهرات مردم جهرم در اینجا به پایان نرسید و مردم در اولین ساعات بامداد روز 29 تیر 1357 دست به تظاهرات گستردهای در شهر زدند.
تظاهرات مردم جهرم که از ساعت 00:30 بامداد شروع شده بود تا ساعت12:00 ظهر یعنی حدود 12 ساعت به طول انجامید. بعد از این بود که مردم به خانههای خود رفتند تا برای برگزاری مراسم شب نیمه شعبان که قرار بود آیت‌الله سید حسین آیت‌اللهی در حسینیه کوی علی پهلوان سخنرانی کند، آماده شوند.
مردم جهرم بعد از تظاهرات، مصادف با شب نیمه شعبان با برنامه‌ریزی قبلی به حسینیه کوی علی پهلوان رفتند تا به سخنان آیت‌الله سید حسین آیت‌اللهی گوش فرا دهند. اما شهرباني جهرم مانع از سخنرانی ایشان در موعد مقرر شد. همین مسئله بهانه‌ای شد که تظاهرات عظیمی در ساعت 11 شب پس از لغو سخنرانی آیت‌الله آیت‌اللهی در شهر جهرم رخ دهد.
مردم جهرم در حالي كه شعارهايي در حمايت از امام خميني سر ميدادند، شروع به راهپیمایی کردند. در این تظاهرات بین مردم و مأموران رژیم درگیری به وجود آمدو مأموران برای متفرق کردن مردم از تيرانداري و گاز اشك‌آور استفاده کردند،که طی آن یک جوان به شهادت رسید و عدهای نیز مجروح و بازداشت شدند. از جمله مجروحین این حادثه دوشیزهای به نام حکیم الهی بود.
این حادثه در روزنامه کیهان نیز بازتاب داشت. بر طبق گزارش این روزنامه «در جهرم در شب میلاد حضرت قائم(عج) دسته سینه‌زنی به راه افتاد و عدهای با پرچم سیاه در خیابانها و کوچهها به راه افتادند. وقتی افراد سینه‌زن از خیابانی که منزل قادری، رئیس انجمن شهر، در آن واقع است عبور میکردند، تظاهرکنندگان شیشههای خانه او را با سنگ شکستند. مأموران پلیس برای متفرق کردن تظاهرکنندگان به تیراندازی پرداختند و در این میان دانش‌آموز 20 سالهای به نام عباد کارگر کشته شد.»
ساواک درباره چگونگی حادثه نیمه شعبان در جهرم گزارش داده بود: «سیدحسین آیت‌اللهی یکی از روحانیون افراطی و سرشناس جهرم قصد داشته شب هنگام مورخ 29/4/37 در مسجد قبله شهر جهرم به منبر برود که با توجه به حوادث اخلالگرانه روز 28/4/57 (جریان تظاهرات قبلاً به استحضار رسیده است)، از طریق شهربانی به یاد شده تذکر داده شده که در سخنرانی خود رعایت مصالح مملکتی را نموده و مطلبی عنوان نکند که موجب تحریک متعصبین مذهبی شود. به دنبال تذکر فوق، نامبرده از رفتن به منبر خودداری و متعاقب آن حدود 2000 نفر از افراطیون مذهبی در چند خیابان شهر جهرم اجتماع و به تظاهرات خیابانی و دادن شعارهای ضد میهنی مبادرت و سپس به منزل قادری نماینده مردم جهرم در مجلس شورای ملی حمله و به پرتاب سنگ به طرف منزل مذکور اقدام کردهاند که در این جریان خدمتکار نماینده مورد بحث مجروح شده است. مأمورین انتظامی با کمک نیروهای اعزامی از مرکز آموزش جهرم، اخلالگران را متفرق کردهاند...»
حسین جاوید درباره تظاهرات مردم جهرم در نیمه شعبان میگوید: «مردم جهرم در تظاهرات شب 15 شعبان که عباد کارگر شهید شد قرار گذاشتند تا در ساعت سه بعد از ظهر فردای آن روز در مسجد قبله تجمع کنند.ماموران رژيم قبل از اينكه مردم در مسجد جمع شوند به مسجد هجوم آوردند و آنجا را محاصره كردند و نوجواناني را كه در آن هنگام در مسجد بودند به شدت مورد ضرب و شتم قرار دادند. حتي به كتاب خدا هم رحم نكردند و آن را پاره پاره كردند.
مردم جهرم در روز 15 شعبان هيچ جشني نگرفتند و عزاي عمومي اعلام كردند و همه جاي شهر را سياه پوش نمودند و اين براي رژيم خيلي سخت بود زيرا مردم جهرم كه هميشه جشنهاي مفصل ميگرفتند و از این نظر در کشور بسیار مشهور بود، در آن سال نه تنها جشني از طرف مردم جهرم گرفته نشد بلكه مردم عزادار هم شده بودند.»
تظاهرات نيمه شعبان سال 57 با دادن شهيد، بار ديگر خون تازه‌ای در رگهاي انقلابي جهرم جاري كرد. مجاهدت‌ها و شجاعت مردم جهرم و جنایت رژیم شاه در آن شهر، واکنش‌های بسیاری را در پی داشت. امام خمینی در واکنش به تظاهرات مردم جهرم، رفسنجان و مشهد در نیمه شعبان آن سال فرمودند: «اين جانب از عموم ملت شريف ايران متشكرم كه با همبستگي و وحدت كلمه در سوم و پانزدهم شهر شعبان يك مرتبه ديگر به رژيم منحط ثابت كرد كه با اراده ملت نميتواند مقابله كند و اين رفراندومي بود بي‌نظير از مخالفت سراسري ايران با شاه.
گرچه دستگاه با جلوگيري از بعضي از اجتماعات بزرگ سلب آزادي نمود و نگذاشت مصائب و مطالب مشروع بزرگ، تماماً ابراز شود و به طوري كه اطلاع حاصل شده به دنبال تظاهرات آرام، دست به جناياتي كه كاشف از سستي پايههاي حكومت است زد و در بعضي از شهرها چون مشهد و رفسنجان و جهرم وحشيانه به مردم بي دفاع هجوم برد و عده كثيري را مقتول و مجروح نمود...
ملت عزيز تا محو آثار ظلم و هدم دستگاه رژيم منحط پهلوي آرام نخواهد گرفت و به حال عادي باز نخواهد گشت... من به شما اهالي محترم و متدين مشهد و رفسنجان و جهرم تسليت ميگويم و تبريك. تسليت براي از دست دادن جوانان اسلام و تبريك براي داشتن جوانان برومند و براي روحیه اسلامي مقتدري كه در راه خدا از تلاشهاي مذبوحانه رژيم ظالم نهراسيده و با تعطيل و تظاهرات مردانه، خود را در پيشگاه مقدس اسلام رو سفيد كرديد.»
منبع: انقلاب اسلامی در جهرم؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی
