مبارزات معلمان استان‌های کشور با رژیم پهلوی در سال 57
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ مبارزات دانشجویان، دانش‌آموزان و معلمان با رژیم پهلوی، برگی دیگر از صفحات زرین تاریخ انقلاب اسلامی است. این مبارزات از مهرماه 1357، با جدیت و گستردگی پیگیری شد و در طول پائیز و زمستان آن سال تا بهمن 57، نوید یک پیروزی بزرگ را داد.
آغاز اعتصابات سراسر در استان‌های مختلف
ماه مهر به واسطه بازگشایی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و مدارس و حضور دانشگاهیان و فرهنگیان در عرصه اعتراضات تأثیر چشم‌گیری در گسترش نهضت اسلامی داشت. با شروع سال تحصیلی 1357 نارضایتیهای مردمی در قالب اعتراض‌های خیابانی و اعتصاب نمود بیشتری پیدا کرد. معلمان و دانشجویان نیز در کنار سایر اقشار ملت ایران، در صف اعتصابات قرار گرفتند تا بدین ترتیب مبارزات خود با رژیم پهلوی را سامان بدهند.
از شهریورماه جریان اعتصاب علیه رژیم پهلوی در کشور شدت و شتاب بیشتری پیدا کرده و از ماه مهر فرهنگیان نیز در کنار دیگر گروه‌ها و اقشار اجتماعی اعتصاب را به سلاحی برنده برای برنده شدن در مبارزه با رژیم پهلوی تبدیل کردند.
اعتصاب معلمان کرمانشاه
در روز هشتم مهر گروهی از معلمان و فرهنگیان کرمانشاه دست به اعتراض زدند و در اداره کل آموزش و پرورش تجمع کردند و ضمن ابراز نارضایتی از وضع موجود خواستار تشکیل سریع کانون آزاد معلمان کرمانشاه شدند. مدارس نیز به حالت تعطیل درآمده و دانش آموزان به خیابان‌ها ریختند.
فرهنگیان شهرهای کرند و شاه آباد غرب نیز اعتصاب کردند. معلمان شهرهای قصرشیرین نیز در اداره آموزش و پرورش شهرستان اجتماع کرده و دست به اعتصاب زدند. در 11 مهرماه معلمان و دانش آموزان کرمانشاه در اعتراض به دستگیری چند معلم و دانش‌آموز دست به اعتصاب زدند و مدارس تعطیل شد. با تعطیلی مدارس، به جمعیت تظاهرکنندگان در شهر افزوده شد و تظاهرات سراسری با شرکت افراد بیشتری برگزار شد.
مبارزات فرهنگیان قزوین با رژیم پهلوی
در قزوین نیز اعتصاب دبیران دبیرستان‌ها تا تاریخ 57/7/29 ادامه پیدا کرد و مذاکره ایزدی مشاور وزیر با آنان نتیجه‌ای در بر نداشت. اعتصابیون خواهان لغو حکومت نظامی، آزادی زندانیان سیاسی و عدم دخالت قوای نظامی در فضای آموزشی بودند. آنان اعلام کردند تا زمانی که معلمان و دانش آموزان دستگیر شده آزاد نشوند و توهین کنندگان به دبیران و آموزگاران تنبیه نشوند، از تحصن خود دست نخواهند کشید.
برگی از مبارزات معلمان مشهد و اصفهان با رژیم پهلوی
در مشهد، مبارزات معلمان با شیوه دیگری پیگیری شد. فرهنگیان مشهد بنابر آنچه از پیش اعلام شده بود از روز دوشنبه 15 آبان 1357 با تجمع در استادیوم ورزشی سعدآباد اعتصاب غذای 48 ساعته‌ای را آغاز کردند و از این طریق اعتراض خود را به رژیم پهلوی نشان دادند. در این میان، حجت‌الاسلام سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد با سخنرانی آتشین خود در گوهرشاد مردم را از اعتصاب جامعه فرهنگیان مشهد آگاه و از آنان حمایت کرد.
بر اساس اسناد موجود، فرهنگیان اصفهان نیز در آبان ماه 1357 تصمیم گرفتند اعتصاب خود را آغاز کنند و از بازاریان خواستند تا فرزندان خود را به مدرسه نفرستند و معلمان نیز در صورت حضور در مدارس از تدریس خودداری کنند.
اعتراض معلمان بابل و سنندج به حکومت نظامی
فرهنگیان شهرستان بابل نیز در تاریخ 57/9/3 در اداره آموزش و پرورش تحصن کردند و حاضر به رفتن در سر کلاس‌های درس نشدند. در 27 آذر نیز جامعه معلمان رفتن به کلاس و تدریس را تحریم کرد. در سنندج نیز معلمان شهر در تاریخ 57/9/12 براساس تصمیم کانون معلمان سنندج به دلیل اعلام همبستگی با مردم سایر شهرها و اعتراض به حکومت نظامی در مدارس دست به اعتصاب زدند.
مبارزات معلمان یزدی با رژیم پهلوی
معلمان یزدی نیز که از 28 آذر در محل اداره کل آموزش و پرورش یزد متحصن شده بودند، از روز 15 دی روزه سیاسی یک روزه گرفتند. یکی از خواسته‌های فرهنگیان یزد علاوه بر تغییر در وضع آموزش و پرورش، رفع محدودیت از حجت الاسلام راشد یزدی بود.
آیت‌الله محمد صدوقی با صدور اعلامیه‌ای در تاریخ روز اول دیماه از فرهنگیان و سایر تحصن کنندگان در آموزش و پرورش یزد حمایت کرده و نوشته بود: «فرصت‌های بسیار حساس و تعیین کننده، سرنوشت انقلاب بزرگ و نجات بخش ملت زجر دیده و شریف ایران را در بر می‌گیرد. موقعیتی که همه عوامل ستم و هواداران قدرت‌های زور و تجاوز را در محاصره قرار می‌دهد و خواسته‌های ضدانسانی آنها را به بن بست می‌کشاند. همانگونه که انتظار می‌رفت بیداردلان و تلاشگران آزادمنش به ویژه فرهنگیان معماران نسل‌های اجتماع آگاهانه به انجام وظیفه پرداخته‌اند.»
نکته جالب در مبارزات و اعتصابات معلمان یزدی، حمایت دیگر از اقشار از آنها بود. به عنوان نمونه کارکنان بیمارستان افشار یزد در تاریخ 20 دیبا انتشار اعلامیه‌ای همبستگی و اتحاد خود را با معلمان متحصن در اداره کل آموزش و پرورش یزد اعلام کردند و گفتند که با معلمان برای رسیدن به اهداف عالیه اسلام و برقراری حکومت اسلامی همگام و هم صدا خواهند بود.
مبارزات معلمان با رژیم پهلوی در کرمان
معلمان کرمان در تاریخ 5 دیماه در اداره آموزش و پرورش تحصن کرده و نشان دادند که در مبارزه با رژیم پهلوی گام برمی‌دارند. در همین روز و در واکنش به این اقدام معلمان کرمانی، مأموران امنیتی اداره کل آموزش و پرورش را محاصره کرد و از رسیدن آب و غذا به فرهنگیانی که در اداره کل تحصن کرده بودند ممانعت به عمل آورد.
با این حال مردم کرمان با تجمع در مساجد اطراف و پخش اذان از بلندگو به سوی اداره كل آموزش و پرورش کرمان حرکت کردند و مأموران نظامی را به عقب نشینی وادار نمودند.
نقش معلمان بجنورد در مبارزه با رژیم پهلوی
از مهرماه و بعد از تشکیل جامعه فرهنگیان توسط معلمان بجنورد، بار اصلی حرکت‌های انقلابی و انجام تظاهرات و برپایی اعتصاب در بجنورد به دوش فرهنگیان افتاد و آنها بدون ترس و هراس از ضرب و شتم و تهدیدات ساواک و شهربانی به دنبال تحقق آرمان‌های ملت و اجرای اوامر رهبری انقلاب بودند.
می‌توان گفت که تمام برنامه‌ریزی برای راهپیمایی‌ها، صدور اعلامیه‌ها و قطعنامه‌ها و جذب و جلب اقشار مختلف برای پیوستن به حرکت انقلاب در بجنورد به تشویق و ترغیب معلمان این شهر انجام می‌شد. برای مثال یکی از حرکت‌های مهم فرهنگیان و دانش آموزان بجنورد برپایی راهپیمایی 16 آبان بود. این راهپیمایی به دنبال حادثه خونین 13 آبان در تهران و با همت جامعه فرهنگیان بجنورد صورت گرفت.
تظاهرات دانشجویان، دانش‌آموزان و فرهنگیان در استان‌های مختلف در سال 1357، نقطه آغازی بر مبارزات پر شور و دامنه‌دار علیه سلطنت پهلوی بود؛ مبارزه‌ای که تا بهمن ماه همان سال تداوم داشت و قشر محصلین همگام با سایر اقشار مردم در رسیدن به هدف خود که همانا استقرار نظام اسلامی و نابودی سلطنت پهلوی بود تلاش می‌کردند.
