واکنش علمای شیراز به فاجعه فیضیه قم
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ يك روز پس از آنكه امام خميني با صدور اعلاميه‌اي عيد نوروز را تحريم و عزاي ملي اعلام نمود، در روز دوم فروردين 1342 با هجوم مأموران دولتي به محل برگزاري مراسم شهادت امام جعفرصادق(ع) در مدرسه فيضيه طي يك عمل بي‌سابقه به ضرب و شتم شركت‌كنندگان كه غالباً طلاب بودند، پرداختند. پس از واقعه مزبور امام خميني ضمن انتقاد شديد از این جنایت، با صدور اعلاميه‌اي كه به اعلاميه «شاه‌دوستي يعني غارتگري» معروف شد، اقدام مزبور را تجاوز به حقوق مسلمين و تجاوز به «مراكز علم و دانش» و «ضربه‌زدن به پيكر اسلام و قرآن» خواند.
علما و روحانيون شيراز نيز نسبت به واقعه فیضیه واكنش نشان دادند. آنان در يك اقدام هماهنگ با جامعه روحانيت تهران، قم، مشهد و اصفهان اعتصاب كرده و از رفتن به مساجد خودداري كردند. همچنین در واكنش به واقعه فيضيه قم اقداماتي از سوي علمای شیراز هم صورت گرفت.
از سوي آيت‌الله دستغيب دو پيشنهاد مطرح شد: اول اينكه از مردم خواسته شد در هرجا با مشاهده اشخاص روحاني به وي احترام نمايند. دوم اينكه: براي حفظ شعائر اسلامي در اوقات نماز، مردم در هرجا كه هستند اذان بگويند. علاوه بر اين آيت‌الله محلاتي نيز با رايزني با ساير علماي شيراز، يك قطعنامه 4 ماده‌اي را تهيه كرده و از سوي آيت‌الله دستغيب در روز هشتم فروردين 1342 در مسجد جامع قرائت شد.
درحالي‌كه در حدود 2000 نفر در مسجد جامع اجتماع كرده بودند، آيت‌الله دستغيب در آغاز ضمن انتقاد از اوضاع جاري و تشويق مردم به جهاد عليه وضع حاضر افزود: به مناسبت پاسداشت شهدا و مصدومينِ طلاب علوم ديني در حوزه علميه قم، در شيراز سه روز كليه مساجد تعطيل خواهد بود. در پايان نيز قطعنامه ذيل قرائت گرديد:
« 1- لغو تصويب‌نامه مورخه 11/2/42 هيئت دولت مبني بر حذف كلمه ذكور از شرايط انتخاب‌شوندگان و انتخاب‌كنندگان 2- برقراري حكومت ملي كه صددرصد متكي به مباني اسلامي و افكار عمومي بوده باشد. 3- تسريع در شروع انتخابات مجلسين شورا و سنا با اصول آزادي و خاتمه دادن به دوران فترت. 4- شركت دادن 5 نفر از علماي طراز اول در نظارت به امور قانون‌گذاري مجلس شوراي ملي طبق قانون اساسي.»
امام خميني با ارسال نامه‌هايي براي آيت‌الله محلاتي و ساير علما خواسته بودند كه علما به‌صورت هماهنگ عمل كنند. در اين زمان آيت‌الله محلاتي نقش مهمي در تحولات سياسي شيراز ايفا مي‌كرد، زيرا در صورت عدم حضور ايشان در مجالس امكان حضور ساير علما نيز كاهش مي‌يافت. از اين رو مجالس پي‌درپي در منازل علمايي چون: آيت‌الله محلاتي، آيت‌الله دستغيب، آيت‌الله محمود شريعت، آيت‌الله سيدمحمود علوي، سيدحسين يزدي، سيدمحمدباقر آيت‌اللهي (حاج عالم) برگزار شده و درباره امور مهم روز مباحثه و مذاكره مي‌كردند.
علاوه بر اين، در شب‌هاي جمعه نيز مجلس سخنراني در مسجد جامع برگزار شده و اغلب علما در اين مراسم حضور مي‌يافتند. آيت‌الله دستغيب يكي از سخنرانان ثابت اين مراسم بود كه پيوسته ضمن انتقاد از اوضاع موجود نسبت به اعمال مأموران رژيم پهلوي در برخورد با روحانيون به‌ويژه واقعه فيضيه قم ابراز انزجار مي‌نمود. متن سخنراني آيت‌الله دستغيب بر روي نوار كاست ضبط شده و به وسيله فردي به نام «سيدمحمدحسين هاشمي» به قم منتقل گرديده و در آنجا نيز تكثير و به ساير نقاط كشور ارسال مي‌شد.
انعكاس سخنراني‌هاي آيت‌الله دستغيب نگراني مقامات حكومتي را برانگيخت؛ به طوري كه سپهبد آريانا فرمانده نيروهاي عملياتي جنوب در اين‌باره گزارش كرده است: «تحريكات عليه دولت و امنيت هنوز در شيراز ادامه دارد و بعضي از علما كه در رأس آنان آقاي دستغيب قرار دارد و همچنين بعضي از متنفذين نيز به اين تحريكات دامن مي‌زنند. اينجانب نگران اعمال عناصر محرك مي‌باشم، مقرر فرماييد در اين مورد اينجانب را توجيه و هر نوع كمكي كه لازم است اعلام تا پيش‌بيني لازم بشود.»
از آنجا كه سركوب سرسختانه عشاير فارس، كه هم‌زمان با اين وقايع صورت مي‌گرفت، در صورت اقدام عليه روحانيون فارس مي‌توانست دامنه مخالفت عليه حكومت را افزايش دهد، لذا عمّال رژيم در برابر اقدامات علما و روحانيون با مسالمت رفتار مي‌كردند. از سوي ديگر به زعم آنان بازداشت و تبعيد روحانيون به‌ويژه آيت‌الله دستغيب اين احتمال را به‌وجود مي‌آورد كه موجب افزايش محبوبيت و اعتبار ايشان در بين علماي فارس شود، لذا آنان درصدد برآمدند تا جبهه مخالفي از ساير علما و روحانيون در برابر اقدامات آيت‌الله دستغيب به‌وجود بياورند ولی نتوانستند به نتيجه قابل توجهي دست يابند.
منبع: انقلاب اسلامی در شیراز؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی
