مشروح «نشست نقد و بررسی مجموعه شریعتی به روایت اسناد ساواک» + گزارش تصویری

به گزارش پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی،نشست نقد و بررسی مجموعه «شریعتی به روایت اسناد ساواک» با حضور حجت‌الاسلام عبدالمجید معادی‌خواه، دکتر احسان شریعتی و دکتر مرتضی میردار در غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی در نمایشگاه کتاببرگزار شد.

در ابتدای این نشست، دکتر مرتضی میردار، معاون تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی درباره مجموعه سه جلدی «شریعتی به روایت اسناد» گفت: این مجموعه از جمله کتاب‌های مهم مرکز اسناد انقلاب اسلامی در حوزه اسنادی است که حاوی بیش از 2 هزار برگ سند درباره مرحوم دکتر شریعتی است. این مجموعه سال گذشته برای دومین بار با اضافه شدن اسناد جدید تجدید چاپ شد و در اختیار محققان قرار گرفت.

سپس حجت‌الاسلام عبدالمجید معادی‌خواه صحبت خود را با تبیین ابعاد شخصیتی دکتر علی شریعتی آغاز کرد و گفت: در تاریخ معاصر ما دکتر علی شریعتی یکی از قله‌های بلندی است که در عرصه‌های مختلف درخشید. ادبیات و جامعه‌شناسی بخشی از این عرصه‌ها بود. شخصیت وی طوری ساخته شده بود که شاید کمتر عشقی از جامعه را تجربه نکرد. مرحوم شریعتی از همان ابتدا برخورد با قشرهای مختلف را تجربه کرده بود و این باعث شکل‌گیری شخصیت وی شده بود به طوری که نسل جوان حول محور ایشان جمع شدند.

معادی‌خواه با بیان اینکه دكتر شريعتي دشمن شماره يك ماركسيست‌ها بود بیان داشت ادامه داد: در آن دوران نسل جوان حوزه هم شیفته‌ دکتر شریعتی بود به طوری که ما طلبه‌های جوان هم متهم بودیم به طرفداری از دکتر شریعتی. چرا که در بین علمای سنتی یک نگاه منفی وجود داشت.

حجت‌الاسلام معادی‌خواه با اشاره به مجموعه سه جلدی «شریعتی به روایت اسناد ساواک» گفت: یکی از کارهای خیلی خوب مرکز اسناد انقلاب اسلامی، انتشار اسناد در ارتباط با دکتر شریعتی است. چرا که اگر این کار انجام نمی‌شد، خیلی مشکل می‌توانستیم یک تصویر درست -آن هم در این فضای سم‌پاشی‌ شده علیه وی- از دکتر شریعتی به دست بیاوریم.

وی افزود: خوشبختانه این سه جلد، اسناد مهمی را در اختیار افراد قرار می‌دهد تا بتوانند بهتر داوری کنند.

در ادامه دکتر احسان شریعتی ضمن تقدیر از مرکز اسناد انقلاب اسلامی به دلیل انتشار این مجموعه اسناد، با اشاره به کثرت اسناد ساواک در رابطه با دکتر علی شریعتی گفت: این کار نسبت به کارهای قبلی بهتر است ولی همه اسناد را شامل نمی‌شود و به نوعی گزارشات رده‌های پایین ساواک به مقامات بالاتر است و برخی گزارش‌ها مثل گزارش‌های ثابتی به شاه درباره دکتر شریعتی در این مجموعه دیده نمی‌شود.

وی ادامه داد: بعد از پیروزی انقلاب و در زمان دولت موقت که برای اولین‌بار به اداره ساواک رفتم در یکی از ساختمان‌های اصلی ساواک قفسه بسیار بزرگی از اسناد شریعتی را دیدم که چندین پرونده درباره دکتر شریعتی در آنجا وجود داشت. چند سال بعد که برای استفاده از آن اسناد رجوع کردم، برخی اسناد مناقشه‌آمیز درباره دکتر شریعتی را گرفتم که درباره نحوه خروج ایشان از ایران بود و آیا ساواک در جریان بوده یا نه؟ چون این شبهات در جامعه مطرح بود و حتی برخی گمان می‌کرند شاه در جریان خروج شریعتی بوده است در حالی که آن اسناد نشان می‌دهند هرگز اینگونه نبود. ما امیدواریم که همه اسناد درباره شریعتی در دسترس باشد و پژوشگران بتوانند به صورت آزاد و مستقل به آن‌ها رجوع کند.

وی افزود: باید توجه کرد خود شریعتی نمی‌خواست تصویر دقیقی از خودش به رژیم پهلوی نشان بدهد و این گزارش دشمن است از شریعتی؛ حالا دشمنی که به قول خودش رسمی و قانونی هم هست. بنابراین این تصویر دقیق نیست مگر اینکه کسی دکتر شریعتی را بشناسد و از افکار و منش او شناخت داشته باشد. در این صورت است که شخص می‌تواند درک کند که دکتر شریعتی جلوی دشمنش برای پیش‌برد هدفش چه تصویری از خود برجای می‌گذاشت.

شریعتی در ادامه تاکید کرد: نکته‌ای که باید به آن اشاره شود این است که اسناد به خودی خود و به طور مطلق قابل استناد نیستند. ولی چون این اسناد تلقی رژیم پهلوی از دکتر شریعتی است، به لحاظ تاریخی مهم است.

در پایان این نشست، دکتر مرتضی میردار ضمن تشکر از حضار و با بیان اینکه به کمک اسناد می‌توانیم روایت افراد را تکمیل کنیم یادآور شد: در این مجموعه سه جلدی تلاش شده آنچه که واقعیت شریعتی است، بدون گزینش‌کاری و جهت‌گیری منعکس شود. در بحث‌های تاریخی انسان باید اسناد متفاوتی ببیند و تحقیق گسترده‌‌ای انجام دهد تا حقایق تاریخی برایش کشف شود، آن‌چه مرکز اسناد انقلاب اسلامی انجام می‌دهد این است که وقایع گذشته را بتواند به درستی منعکس کند تا به نسلی که در تلاش برای دانستن این حقایق تاریخی است کمک کند.