مروری بر دیدگاه‌های شهید محمدجواد باهنر
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ شهید محمدجواد باهنر که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی از جمله مبارزان پیشرو بود، بعد از پیروزی انقلاب با فعالیت‌های خستگی‌ناپذیر در عمل به خدمت به نظام پرداخت. از سوی دیگر دیدگاه‌ها و آرای وی نیز در بسیاری از حوزه‌ها اثرگذار بود. او به وحدت شیعه و سنی ایمان داشت و بر احیای فرهنگ اصیل اسلامی تاکید می‌ورزید. در عین حال با ملی‌گرایی مخالف بود و بر مبارزه با استبداد آمریکا و رژیم صهیونیستی تاکید می‌کرد.
انچه در ادامه می‌خوانید، برشی از کتاب «شهید حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد باهنر به روایت اسناد» است که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است.
شهيد باهنر چهره‌اي علمي و فرهنگي بود که هنرش احياي فرهنگ از ياد رفته اسلام راستين بود و اين عشق و علاقه عاملي شد که وي به فرهنگ جامعه توجهي خاص داشته باشد. او عقيده داشت «اگر فرهنگي بخواهد نسل جوان ما را به حرکت و رشد و کمال برساند، بايد بر پايه فرهنگ اصيل اسلامي پايه‌ريزي شود»؛ زيرا معضلات فرهنگي و اجتماعي ناشي از ناآشنايي با اسلام است. همچنين، فرهنگ اسلامي علاوه بر اينكه زيربناي جامعه است، «تمامي فعاليت‌ها و اقدامات اقتصادي، سياسي و نظامي نيز از آن سرچشمه مي‌گيرد».
تأکيد بر نزديکي مذاهب
شهيد دکتر باهنر به اتحاد و نزديکي شيعيان و اهل تسنن عقيده‌اي خاص داشت و نتيجه آن را همبستگي مسلمانان و ناکامي دشمنان اسلام در تفرقه‌افکني ميان آنها مي‌دانست. او يکپارچگي مسلمانان را در از بين بردن عوامل خارجي که در دين رخنه کرده‌اند، را از مباحث مهم جهان اسلام معرفي مي‌کرد. حجت‌الاسلام موحدي کرماني، در اين باره مي‌گويد:«در زمان طاغوت، يک سفر ما با هم در مکه بوديم ... ايشان بسيار تأکيد داشتند که برادران ايراني در نماز جماعت برادران اهل تسنن شرکت کنند».
لزوم ظلم ستیزی و مبارزه با آمریکا
شهيد باهنر، نقش علما و روحانيان را به عنوان پيشوايان حقيقي مردم، در مبارزه عليه بيدادگري حکام در هر زمان چشمگير مي‌دانست و از آنان مي‌خواست که از رجعت ظلم و ستم‌هاي گذشته جلوگيري کنند. او با بيان اينکه مبارزه و جهاد در برابر ظلم و ستم، خواسته اسلام است، «مسئله تعميم» و درس‌آموزي از انقلاب حسيني را اولين گام در اين راه مي‌پنداشت.
شهيد باهنر در رابطه با لزوم مبارزه با استبداد مي‌گويد: «ما نمي‌توانيم مسلمان باشيم اما ببينيم که حکومت و جامعه و امت ما مرتع استکبار و استبداد جهاني است. براي ما شرق و غرب مهم نيست ...، ما نمي‌خواهيم در حوزه اقتدار اين يا آن ابرقدرت قرار بگيريم، [بنابراين] براي مبارزه با امپرياليسم، ابتدا بايد ريشه‌هاي وابستگي را در نهادهاي سياسي و اجتماعي و فرهنگي قطع کرد».
شهید باهنر در رابطه با سیاست خارجه جمهوری اسلامی، ریشه توطئه‌های خارجی و ضد انقلاب را آمریکا می‌دانست و می گفت: «موضع ما از نظر روابط بین المللی، ایستادگی در برابر قدرت سلطه گر آمریکا است که سالیان دراز این ملت را به بند کشیده بود. ما می‌خواهیم نفوذ این قدرت ظالم را قطع کنیم. ریشه توطئه هایی که ما را تهدید می کند در شیطان بزرگ است و این همان امپریالیسم آمریکا است.»
او آمریکا را به خاطر چندین سال دخالت آشکار و انکارناپذیر در ایران دوران پهلوی، مسئول همه جنایت‌ها، کشتارها و نابسامانی‌ها می‌دانست.
دفاع از فلسطین و محور مقاومت
فلسطین و محور مقاومت در اندیشه شهید باهنر جایگاه ویژه‌ای داشت. او می‌گفت: ما مصممیم که از ملت قهرمان فلسطین دفاع کنیم و از سوریه و لبنان و فلسطین حمایت کنیم. کشورهای عرب باید با قاطعیت هرچه تمام‌تر برای از بین بردن این مهره امپریالیسم (اسرائیل) و بای مقابله با صهیونیست‌ها حضور فعال داشته باشند.
در تفکر شهيد باهنر، حقوق و آزادي زن طبق موازين اسلام قابل احترام است. همچنين، زن از ارکان اصلي خانواده است که سرنوشت جامعه به نحوه کارکرد او بستگي دارد. به همين دليل، تحصيل علم براي زن ضروري است و مي‌بايست در تربيت دختران به عنوان مادران آينده کوشيد. شهيد باهنر، وضعيت زن در جامعه دوران پهلوی را مورد انتقاد قرار مي‌داد و استفاده ابزاري از او را خلاف شرع و انسانيت برمي‌شمرد.
