انتقاد شهید مدرس از طرح‌های رضاخانی
پایگاه مرکز اسناد
انقلاب اسلامی؛ رضاخان برای
نشان دادن تفاوت بین حکومت دیکتاتوری خود با قاجار دست به اقداماتی در زمینه تاسیس
نهادهای جدید و دگرگونی فرهنگی زد. در حالی که این دگرگونی‌ها با رشد سریع نهادهای
جدید و با هدف ازهم پاشیدن نهادهای سنتی به‌وسیله دولت همراه بود.
یکی از این نهادهای جدید آموزش به سبک جدید و تاسیس مدارس
به شیوه نوین و غربی بود. نظام آموزشی کشور طوری پایه‌گذاری و طراحی نشده بود که
بتواند هماهنگ با نیازها و زمینه‌های داخلی پیش برود.
آموزش اجباری ابتدایی از 6 تا 12 سالگی برای دختران و پسران
بوده است و در شهرها مدت کلاس‌های ابتدایی 6 سال و در روستاها 4 سال بود. این
آموزش به‌صورت مجانی ارایه می‌شد اما آموزش متوسط که مدت آن‌هم 6 سال برای پسران و
5 سال برای دختران بوده و غیراجباری و غیرمجانی بود و نظامی که در مدارس متوسط
حاکم بود، مطابق آموزش در مدارس اروپایی به‌خصوص فرانسه تنظیم شده بود.
تقلید کورکورانه و بی‌اساس از دولت‌های اروپایی صورت می‌گرفت
و فضایی ایجاد نمی‌شد که نوع آموزش متناسب با خواست‌های داخلی مورد هدف قرار گیرد.
اعزام محصل به‌خارج نیز به‌صورتی انجام
نمی‌شد که به حال کشور و ملت مفید باشد. شهید مدرس در ضمن گفتاری به اشکال‌هایی که
در این زمینه وجود داشت، می‌گوید:
«... ده نفر محصل برود خارجه برای اینکه متخصص بشوند، به
عقیده بنده صدتا هم کم است... زیرا این یک چیزی است که محل احتیاج عمومی است و
خیلی هم لازم است ولی مهم این است که چگونه باید متخصص پیدا کنیم. اینکه بیست نفر
را دولت بفرستد به خارجه برای تحصیل، از این کار متخصص پیدا نمی‌شود. تا کنون بیش
از شش سال از این فرستادن‌ها می‌گذرد ولی ما متخصص پیدا نکردیم. باید راهی پیدا
کرد که این درد علاج شود و آن این است که ما باید بگردیم و ببینیم آن ایرانی که یک
بهره از این علم دارد، به علم او ترتیب اثر بدهیم...».
منبع: کتاب
«سرگذشت دیکتاتور»؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
