تکاپوی مردم و علمای اردبیل در 29 بهمن 1356
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ چهلم شهدای قیام 19 دی قم دومین حلقه از عوامل شتاب‌زای انقلاب اسلامی بود كه از سوی آیت‌الله قاضی طباطبایی و مبارزان انقلابی تبریز تدارك شده بود. در اردبیل هم انقلابیون در تكاپو بودند كه بتوانند اعتراض خود به حكومت پهلوی را نشان دهند در همین رابطه شیشه یكی از بانك‌های صادرات كه سهامداران آن بهایی‌ها بودند در 1356/11/28 توسط چند نفر شكسته شد كه یك نفر از آنها توسط شهربانی دستگیر شد. در شهر هم شایع بود كه در 29 بهمن بازار و دكاكین عمومی تعطیل خواهد بود.
روز 29 بهمن به مناسبت چهلم شهدای قیام قم مراسمی در مسجد میرزا علی‌اكبر اردبیل با حضور علمای مبارز آیات: مسائلی و مروج و با حضورگسترده مردم برگزار شد. در این مراسم حجت‌الاسلام جلیل ناطق به سخنرانی پرداخت گرچه برپایی مراسم به این مناسبت گام مهمی از سوی انقلابیون بود لیكن سخنران انتظار مردم و علمای شهر را برآورده نساخت، پس از پایان سخنرانی زودهنگام وی، جوانان و انقلابیون كه ناراضی بودند شعارهایی به حمایت از امام خمینی سر دادند.
این دومین مرتبه بود كه نام امام خمینی(ره) در اجتماع و تظاهرات مردم به صورت گسترده مطرح می‌شد. در روزهای پس از مراسم بین علما جلساتی برپا شد. از آن جمله وعاظ انقلابی از جمله ابوذر بیدار در بیت آیت‌الله مسایلی حضور یافته و درباره پی‌آمدهای مراسم در اردبیل و همچنین قیام 29 بهمن تبریز به رایزنی و تبادل نظر پرداختند. در گزارش‌های موجود در پرونده آیت‌الله مسایلی مواردی وجود دارد كه حكایت از تماس تلفنی آیت‌الله مسایلی با حجت‌الاسلام احمد پایانی در قم و تبادل نظر با وی در مورد وضع قم و حوادث تبریز دارد. در قسمتی از این گزارش آیت‌الله مسایلی اظهار داشته است: «... ما در اینجا شدیداً تحت كنترل هستیم و نمی‌دانم چرا اعلامیه برای اردبیل نمی‌فرستید، ما روز جمعه می‌خواستیم در جلسه قرآن در مسجد آن حرفهایی كه در بین ما هست انجام بدهیم كه به علت غفلت یك نفر از همكاران ما ماموران با خبر شده بودند و این مراسم به هم خورد و مردم هم خیلی استقبال می‌كردند، ضمناً یك تعداد از مردمان تبریز به خصوص جوانان تبریز از من خواسته‌اند كه به عرض آقای شریعتمداری برسانیم كه اعمال اخیر آنها را مورد نكوهش و تقبیح قرار ندهند فعلاً منتظر جواب شماها هستیم...»
طبق مفاد این گزارش آیت‌الله شریعتمداری اعلامیه‌ای صادر كرده بود كه قرار بود به اردبیل فرستاده شود. آیت‌الله مسایلی با آقای حجت‌الاسلام عرفانی از تهران تماس گرفته و راجع به حوادث تبریز با وی صحبت كرده و به وی اعلام می‌نماید كه اعلامیه در مورد حوادث 29 بهمن‌ماه تبریز توسط علما و روحانیون تهران منتشر خواهد شد.
در 1356/12/1 آیت‌الله مسایلی با فردی به نام منصوری ساكن تبریز تلفنی صحبت كرده كه وی اعلام كرده است: «... عده زیادی را شهربانی و ساواك گرفته و زندان كرده‌اند و در حدود 8 نفر از ماموران كشته و تعداد زیادی از تظاهركنندگان نیز كشته شده‌اند و مقصر اصلی هم ماموران و به خصوص سرگرد حق‌شناس است، چون می‌خواست مردم را از مسجد خارج نماید. بدین جهت درگیری بین مردم و ماموران بالا گرفته است فعلاً در تبریز ارتش مستقر است و پاسبانها پراكنده پست می‌دهند، سپس محمد مسایلی درباره اعلامیه از منصوری سئوال كرد، منصوری پاسخ داد كه اعلامیه در تبریز زیاد است و برای اردبیل هم ارسال خواهند كرد.»
با توجه به گسترش فعالیت‌های انقلابی، ساواك با گماردن مأموران جدید به ویژه در بین جوانان كه با مسجد آیت‌الله مسایلی در ارتباط بودند بر فعالیت‌های انقلابی كنترل بیشتری داشت. در یكی از گزارش‌ها از محصل 16 ساله به نام جمال سیف دواتی یاد شده است كه محصل كلاس دوم نظری رشته طبیعی دبیرستان ابومسلم بوده كه كتاب‌های انتقادی و كتاب‌های دكتر شریعتی را مطالعه می‌کرده است و از كسانی بوده است كه با فعالیت‌های محمد مسایلی ارتباط داشته است: «محمد مسایلی جوانان كم‌سن و سال و كم تجربه‌ای را كه به دور خود جمع كرده چنان تحت تأثیر و تبلیغ خود قرار داده كه آمادگی هر كاری را در اجرای دستور مسایلی دارند به طور كلی مسایلی با این جوانان چنین تلقین نموده كه مسلمان باید راستگو باشد و حرف خود را بگوید هرچند كه با اینكار نزد عده‌ای محبوبیت پیدا كند و یا مثل شهیدان قم كشته شود.»
