مقالات- عناوین کل مقالات

شرایط انقلاب کشور در سال ۱۳۵۷، تشکیل شورای انقلاب به معنای ضرورتی انکار ناپذیر جلوه نمود. با دستور امام خمینی، شورای انقلاب در دی ماه تشکیل شد و نقش نهادی مادر و هدایت‌کننده بر عهده گرفت. همچنین با توجه به اینکه اعضای آن در قوای مختلف مشغول بودند، اعضای شورای انقلاب مانند حلقه‌هایی، پیوند میان قوای سه گانه را فراهم ساختند. در این دوره مهم‌ترین فلسفه‌ی ‌تشکیل شورا، کمک به شکل‌گیری نهادهای حکومتی بود و در نهایت نیز با شکل‌گیری نهادهای مختلف از جمله مجلس شورای اسلامی و برگزاری انتخابات اولین دوره‌ی ریاست جمهوری، شورای انقلاب نیز به فرجام کار خود رسید.

آیت‌الله خامنه‌ای در دهه‌ی ۵۰ تلاش کردند یک چارچوب پیشینی برای تحلیل تاریخ از منظر شیعی صورت‌بندی کند. در این صورت‌بندی مؤلفه‌های مختلف هستی، انسان و جامعه از زاویه‌ی نگاه شیعی تحلیل شده و در فهم تاریخ به کار بسته شده است. از همین رو نوع نگاه آیت‌الله خامنه‌ای در مقابل دیدگاه‌هایی قرار دارد که معتقدند برای فهم تاریخ باید از تمام پیش‌فرض‌های هستی‌شناختی و انسان‌شناختی گسست.

یکی از سال‌‌های مهم و پر حادثه در تاریخ جنگ تحمیلی، سال ۱۳۶۷ بود. استفاده‌ی رژیم بعث عراق از سلاح‌‌های شیمیایی و کشتار جمعی، ورود آمریکا به جنگ خلیج فارس، انتخاب آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به عنوان فرمانده‌ کل قوا و در نهایت تشکیل جلسه‌‌ی تعیین سرنوشت جنگ و پذیرش قطعنامه‌ی ۵۹۸ از وقایع مهم در این سال بود.

سید جواد حجازی در سال ۱۳۰۶ ش، در همدان دیده به جهان گشود و زیر سایه‌ی قرآن و مکتب اهل بیت رشد کرد. با اوج‌گیری مبارزات ضد رژیم پهلوی، سید جواد حجازی فعالیت اجتماعی و انقلابی  خود را در کنار سایر مردم معترض انجام می‌داد. در سال ۱۳۴۸، همراه با یکی از بازاریان همدان به عراق رفت و به واسطه‌ی آیت‌الله مدنی با امام خمینی دیدار کرد و قریب به یک ماه در نمازهای امام حضور می‌یافت و همراه با ایشان به زیارت حضرت علی (علیه‌الاسلام) مشرف می‌شد. او بار دیگر در سال ۱۳۵۷، با حضور در عراق از دیدار و همراهی با امام بهره برد.

شریعتی در سال ۱۳۴۹، در شب عاشورا با الهام از زیارت وارث یادداشتی را با عنوان «حسین وارث آدم» نوشت و تا چند سال بعد با محوریت این ایده به سخنرانی پرداخت که مجموعه‌ی این سخنرانی‌ها و یادداشت در کتابی با همین عنوان چاپ شده است. نوع مواجهه‌ی شریعتی با قیام عاشورا، به جهت زاویه‌ی دید جامعه‌شناختی که داشت، از سایر نویسندگان این دوران متمایز است. او تلاش کرد تا یک سلسله‌ی ممتد تاریخی میان انبیا و ائمه ترسیم کند که در نهایت به عاشورا منتهی می‌شود.

پس از آزادسازی خرمشهر در سوم خرداد ۱۳۶۱، اقدامات نظامی ایران با عملیات رمضان (۲۲ تیر ماه ۱۳۶۱) در شرق بصره آغاز شد. خط و محدوده‌ی منطقه‌ی عملیاتی رمضان از کوشک در شمال آغاز می شد و تا رودخانه‌ی اروند در جنوب ادامه داشت. هدف عملیات رمضان که با رمز یا مهدی (عج) در ۵ مرحله اجرا شد آن بود که با حضور نیروهای نظامی ایران در پشت رودخانه‌ی اروند در شرق بصره و تسلط بر شهر بندری بصره، شرایط سیاسی و موقعیت نظامی مطلوب جهت پذیرش شرایط ایران برای پایان‌دهی به جنگ فراهم آید و در صورت عدم تحول در مواضع شورای امنیت سازمان ملل، شرایط برای ادامه‌ی نبرد آماده باشد. اما در این عملیات هدف‌های موردنظر تحقق نیافت و در واقع، این عملیات به دلیل عدم موفقیت در دستیابی به هدف، به یک سلسله عملیات جهت فشار نظامی به دشمن تبدیل شد.

در سی تیر سال ۱۳۲۸، شورای امنیت ملی آمریکا گزارشی راجع به سیاست آمریکا در قبال ایران منتشر کرد و در آن توضیح می‌داد که هدف اساسی و عمده‌ی آمریکا، جلوگیری از کنترل ایران به دست شوروی است و این که باید روابط ایران با غرب تقویت شود. در پایان این گزارش پیش‌‌بینی شده بود در چارچوب قانون امنیت مشترک (M.S.A) نزدیک به ۲۷ میلیون دلار به ایران، کره و فیلیپین اختصاص داده است. در پاییز سال ۱۳۲۸، پهلوی دوم به آمریکا رفت و با نمایندگان وزارت خارجه دیدار کرد تا راجع به پروژه‌‌های توسعه‌ی اقتصادی در ایران گفتگو کند و تلاش کرد توجه کمک اقتصادی آمریکا و شرکت‌‌های آمریکایی را به ایران جلب کند.

پس از پایان مجلس روضه‌خوانی در مسجد مصلای گرگان، عده‌ای در کوچه‌های اطراف به تظاهرات پرداختند و مأموران انتظامی با شکلیک گاز اشک‌آور و تیرهوایی آن‌ها را متفرق کرد. در مسجد میدان عباسعلی نیز آقای نورمفیدی به منبر رفته و در سخنان خود به دولت نظامی ارتشبد ازهاری و شاه حمله کرد.

در میان اندیشمندان انقلاب اسلامی، شهید مطهری فردی است که بیش از همه بر روی مسئله تحریف عاشورا تمرکز کرده است. به اعتقاد ایشان عموم مردم و نخبگان هر دو درباره‌ی تحریف مسئول هستند. لذا از یک سو نخبگان که حافظان حقیقت هستند باید مردم را رشد بدهند تا مقهور نگاه‌های عاطفی یا خصمانه با حقایق تاریخی نشوند و از سوی دیگر خود مردم با عدم استعماع و نشر این روایت‌ها ، نقش خود را در دفع تحریف‌ها ایفا کنند.

از ۱۵۰ سال پیش، ایران پس از مواجهه با غرب مدرن وارد دوران جدیدی شد. در این جهان جدید فقهای شیعه تلاش می‌کنند تا از طریق بازخوانی گذشته، عقلانیتی جدید متناسب با شرایط مدرن را بازتولید کنند. این فرآیند با ظهور شخصیت‌هایی چون سید جمال‌الدین اسدآبادی حادث شد و در دوران امام خمینی به اوج خود رسید. قیام عاشورا یکی از مؤلفه‌های شیعی است که در این دوران بازخوانی شده است و نهایتاً یک قرائت انقلابی از شیعه فراتر از جنبش‌های چپ، ارائه شده است. مسئله‌ی اساسی این بازخوانی درباره‌ی قیام عاشورا، آورده‌ی آن برای انسان امروزی است.