مرکز اسناد انقلاب اسلامی

برچسب ها - رضاخان
راه‌آهنی که سطح زندگی مردم را پایین ‌آورد
جان فوران می‌نویسد: «احداث این خط آهن 850 مایلی سراسری، در واقع به هدر رفتن منابع بود. طرحی پرهزینه که پیامدهای ناگوار چندی داشت. تورم زا بود، هدف‌های اقتصادی چندانی نداشت و از هیچ یک از شهرهای عمده [جز تهران] عبور نمی‌کرد. سطح عمومی زندگی را پایین می‌آورد و هزینه‌ی آن از طریق مالیات قند و چای تامین می‌شد. احداث جاده‌های ماشین‌رو با یک و نیم درصد این هزینه امکان‌پذیر بود.»
کد خبر: ۵۵۸۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۰۵

موشن‌گرافیک "60 ثانیه با تاریخ"، با سیری در تاریخ به بررسی "حقارت رضاخان " در برابر غرب می‌پردازد.
کد خبر: ۵۵۳۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۲

گفت‌وشنود با علی‌اکبر رنجبر کرمانی درباره سرکوب عشایر توسط پهلوی اول
علت سرکوبی عشایر این بود که تا آن موقع یک پراکندگی و درواقع یک جور کثرت در عین وحدت در ایران برقرار بود. یعنی ایلخان بختیاری و قشقایی و... تا حد زیادی در اداره امور ایل خود، خودمختار بود، ولی با این حال مطیع تهران بود. رضاخان پهلوی که آمد خواست دولت مرکزی واحدی باشد که جز در تهران در جای دیگری قدرتی وجود نداشته باشد
کد خبر: ۵۳۹۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۷

آیت‌الله مسعودی خمینی در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است درباره مبارزات شهید آیت‌الله مدرس می‌گوید: یک بار آقای پسندیده[برادر امام] نقل می‌کردند که من در خدمت آقای مدرس بودم و ایشان می‌خواستند تدریسشان را شروع کنند، بنده به ایشان عرض کردم: « آقا این مبارزات شما به جایی نمی‌رسد. شما دارید خودتان را اذیت می‌کنید.» مرحوم مدرس در جواب فرمود:« من اگر پنج نفر را در اختیار داشتم که دنبال صنّاری نبودند، ایران را می‌گرفتم.»
کد خبر: ۵۳۶۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۰

محسن فروغی، پسر ذکاءالملک فروغی ‌گوید: «پدرم کاغذی را که چند دقیقه قبل در منزل تحریر کرده و در جیب خود قرار داده بود، بیرون می‌آورد و شروع به خواندن آن می‌کند. رضاشاه با تعجب می‌گوید: معلوم می‌شود قبلا استعفای مرا تنظیم نموده‌اند».
کد خبر: ۵۱۹۰   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۲۵

انگلیس که در جریان جنگ اول جهانی با خباثت فراوان علیه ملت ایران عمل کرده بود و در جریان مشروطه نیز خوی خبیث خود را بر همگان نشان داده بود، با روی کار آوردن رضاخان ، خباثتی دیگر در صفحات تاریخ ثبت کرد. اسناد و مدارک گویای آن است که رضاخان بزرگترین وظیفه خود را حفظ منافع انگلیس در ایران می‌دانست. به دنبال این مهم، انگلیس سعی کرد با پیگیری اهداف خود از جمله سرکوب عشایر، چپاول نفت، عقب نگه‌داشتن ایران از رشد و پیشرفت، انعقاد پیمان‌های بین‌المللی به ضرر منافع کشور و ... راه را برای برنامه‌های بعدی خود هموار کند. البته خباثت‌های انگلیس علیه مردم ایران تنها به دوران رضاخان محدود نشد چراکه آنها با روی کار آوردن محمدرضا به جای پدرش کوشیدند جای پای خود را در ایران محکم‌تر کنند. انگلیسی‌ها در سال 1332 با همکاری متحد خود آمریکا اوج خباثت خود علیه مردم ایران را به نمایش گذاشتند و با راه‌اندازی کودتا در جهت تثبیت رژیم دست‌نشانده خود گام برداشتند.
کد خبر: ۵۱۸۹   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۲۵

روایت‌هایی از خفقان رضاخانی در ایام محرم
رژیم رضاخان ی با قلدری و فشار بر مردم، مانع از برگزاری مجالس و مراسم عزاداری می‌شد به طوری که مردم با ترس و دلهره و گاه به صورت مخفیانه به برپایی مجالس عزای سیدالشهدا(ع) اقدام می‌کردند. حجت‌الاسلام سیدحسین حسینی در بخشی از خاطرات خود به نقل از پدرش در این رابطه می‌گوید: «مرحوم پدرم نقل می‌کرد که زمان رضاشاه ملعون مجالس روضه‌خوانی را تعطیل کرده بودند و اجازه نمی‌دادند که مردم برای امام حسین(ع) مجلس عزاداری برپا کنند. بسیاری از روحانیون از پوشیدن لباس روحانیت منع شدند. با وجود این علاقمندان به اهل بیت به صورت مخفیانه مجلس روضه می‌گرفتند.»
کد خبر: ۵۱۸۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۱۷

درنگی در خاطرات حجت‌الاسلام شریفی گرگانی
حجت‌الاسلام شریفی گرگانی می گوید: یکی از مظالم رضاخان غصب اراضی منطقه شمال بود. از جمله آنها به نام «خالصه» در علی­آباد کتول و گرگان و سر تا سر شمال بود. در منطقه­ ما یعنی در علی­آباد کتول فقط سه آبادی جزو خالصه محسوب و به مزایده گذاشته­ شد. اگر کسی در مزایده، بالای دست رضاشاه می‌رفت، نیست و نابود می‌شد. بدین نحو مزایده‌هایی گذاشتند و با فریب املاک سرتاسر شمال را گرفتند.
کد خبر: ۵۱۴۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۰۳

روز آوردن جنازه رضاخان به قم، تمام درس‌های حوزه تعطیل شد و آیت‌الله العظمی بروجردی هم از شهر خارج شدند. هیچ کسی جرأت شرکت در مراسم را نداشت. دربار مجبور شد تا در اقدامی نمایشی عده‌ای از خدام آستانه را به لباس روحانیت ملبس کند تا به عنوان روحانیون و علمای قم به جنازه احترام رسمی کنند. با تدابیر و اقدامات فدائیان اسلام در قم آرزوی دیرینه شاه عملی نشد و جسد رضا خان به تهران انتقال یافت.
کد خبر: ۵۰۶۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۰۲

برگی از خاطرات شیخ محمد سمامی
حجت الاسلام سمامی اولین کتاب خود را با عنوان «بزرگان رامسر» در رابطه با زندگی و شرح حال علمای این منطقه نگاشته است، در بخشی از کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده، درباره خیانت‌های رژیم پهلوی به مردم رامسر و دلیل مخالفت مردم این منطقه با رژیم پهلوی می‌گوید: زادگاه پدرم رامسر است. اين شهر ابتدا معروف به «سخت سر» يكى از «محال ثلاثه‌« تنكابن بود. تنكابن در آن زمان سه «محل» داشت و هر يك از اين سه محل شامل چندين ده مى‌شد. سخت سر يكى از اين سه محل بود كه امروزه به رامسر معروف است.
کد خبر: ۴۹۱۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۲۱

موسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر کرد،
«سیر مطالعاتی پهلوی» از سوی موسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد.
کد خبر: ۴۶۳۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۱/۲۱

سیاست کشف حجاب رضاخان که جرقه آن از قانون متحدالشکل کردن لباس‌ها در سال 1307 زده شده بود، بطور رسمی در 17 دی ماه 1314 اجرایی شد.سیاستی که بطور مستقیم فرهنگ دینی و آیینی مردم مسلمان ایران را نشانه رفته بود و در سلسله اقدامات ضداسلامی پهلوی اول، به فجیع‌ترین شکل ممکن در حال اجرا بود. اما در این میان مردم همراه با علما و روحانیون در برابر این سیاست استعماری مقاومت کرده و در بسیاری از نقاط آن را محکوم به شکست کردند. مبارزات روحانیون در طول تاریخ که همواره علیه ظلم مستبدان و حاکمان خودکامه شکل گرفته بود، در ماجرای کشف حجاب هم به منصه ظهور رسید. هر چند این مبارزات با شیوه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی و حتی مبارزه منفی در محدوده مکانی شهرها و استان‌های مختلف و بطور سازماندهی نشده صورت گرفت، اما سیاست کشف حجاب رضاخان ی را با شکست مواجه کرد.
کد خبر: ۴۳۳۰   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۶

کد خبر: ۴۳۲۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۶

در سندي از اسناد کشف حجاب به تاريخ 23 بهمن ماه 1314 به گزارش شهرباني ناحيه شرق درباره برخورد با منتقدين کشف حجاب آمده است: «راپرت رسيد که [حاج سيد علي‌اکبر احمدآبادي] مجلس روضه تشکيل داده است و ايام 20 و 21-22 حاجي سيد علي‌اکبر فوق و غلامرضاي بخشايش اجزاء آستانه و سيد عبدالکريم مرتضوي روضه‌خوان در مجلس روضه از عمليات دولت راجع به کشف حجاب تنقيد و اظهارات مهيجي مي‌نموده‌اند لذا هر سه نفر جلب و توقيف نظميه تحت تعقيب [قرار گرفته‌اند] نتيجه بعداً به عرض مي‌رساند. رئيس شهرباني ناحيه شرق»
کد خبر: ۴۳۲۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۶

روایتی از حجت‌الاسلام فلسفی
حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی می‌گوید: فراموش‌ نمي‌كنم‌ روزي‌ پيرزني‌ كه‌ موهاي‌ سفيدش‌ را حنا بسته‌ بود، چادر به‌ سر كرده‌ بود و زير چادرش‌ هم‌ روسري‌ داشت‌ كه‌ آن‌ زمان‌ چارقد مي‌گفتند. ناگهان‌ يك‌ پاسبان‌ پليد سر رسيد و چادر را از سر پيرزن‌ كشيد. اما وقتي‌ چارقد را كشيد مقداري‌ از موي‌ سر زن‌ هم‌ كنده‌ شد. پيرزن‌ بيچاره‌ سر برهنه‌ بر زمين‌ نشست‌ و نمي‌دانست‌ چه‌ بايد بكند. عمل‌ آن‌ مأمور جاني‌ با آن‌ زن‌ محترم‌ در آن‌ سن‌ و سال‌، خيلي‌ دردآور و تأسف‌بار بود.
کد خبر: ۴۳۱۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۶

برگی از خاطرات آیت‌الله مسعودی خمینی
آیت‌الله مسعودی خمینی می‌گوید: مقاومت و عزم استوار مردم خمین برای تن ندادن به بدعت‌های رضاخان میرپنج، مانع تحقق خواسته زورگویان قلدر شد. اما بعد از قیام مردم، شدت و حدت مأموران شاه برای پاره کردن چادرها و برداشتن عمامه‌ها کاهش یافت و در خمین تنها زنان کارمندان ادارات، به صورت مکشفه در مجامع حاضر می‌شدند. اما مردم عادی تسلیم نشدند و حتی سراغ دارم که برخی افراد برای اینکه مورد تعدی و تجاوز چماقداران قرار نگیرند، حتی یک بار هم در عصر رضاخان از خانه خارج نشدند.
کد خبر: ۴۳۱۰   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۶

برشی از خاطرات آیت‌الله آل‌اسحاق
آیت‌الله آل اسحاق درباره شرایط زنان در زمان کشف حجاب می‌گوید: مادرم گریه می‌کرد و می‌گفت: پدرم، مادرم و برادرم مردند و من نتوانستم حتی در تشییع جنازه آنها شرکت کنم. اگر یک قدم از در خانه بیرون می‌گذاشتند، پاسبان‌ها حجاب‌شان را برمی‌داشتند و از آنجایی که حاضر نبودند بی‌حجاب بیرون بروند، میلیون‌ها زن در آن ایام در خانه‌هایشان زندانی بودند.
کد خبر: ۴۳۰۹   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۶

3 آبان 1302
کد خبر: ۳۸۵۵   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۰۳

27 مهر 1300
کد خبر: ۳۸۰۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۲۷

سه روایت از عزل رضا خان
مرحوم حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی می‌گوید: خاطره بزرگ من از پایان دوره رضاخان ی، شادی و مسرت زایدالوصف مردم از سقوط و رفتن او بود. تا آن موقع ندیده بودم که عموم مردم آن قدر خوشحال و مسرور باشند. حتی مجسمه‌هایی را که به صورت ببر، شیر، طاووس از سنگ یا گچ ساخته بودند و در بعضی از میدان‌ها نصب شده بود، مستثنی نکردند. وقتی خلق‌الله آن‌ها را می‌شکستند و کسی به آن‌ها می‌گفت چرا این‌ها را می‌شکنید؟ در جواب می‌گفتند این‌ها هم به نام رضاخان است، نمی‌خواهیم آثاری از زمان آن ملعون باقی باشد. او تا این حد منفور عموم بود.
کد خبر: ۳۵۹۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۲۵

تازه های کتاب