آيت‌الله سيد محمود علائی طالقانی
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ سيد محمود طالقاني، فرزند آيت‌الله ابوالحسن طالقاني در 4 ربيع الاول 1329(1289ش) در طالقان به دنيا آمد. پس از گذراندن تحصيلات ابتدايي، وارد حوزه علميه قم شد و از محضر آيات به حائري يزدي، سيد محمد حجت و سيد محمد تقي خوانساري به كسب فيض پرداخت. سپس به نجف اشرف رفت و در محضر درس آيت‌الله سيد ابوالحسن اصفهاني حاضر شد و به درجه‌ي اجتهاد رسيد.
در 1317 ش به كشور بازگشت و در مدرسه سپهسالار به تدريس پرداخت. در سال 1318 به خاطر دفاع از محجبه‌اي كه مورد تعرض عوامل رضا شاه بود، دستگير و به شش ماه حبس محكوم شد. پس از فرار رضا شاه، به فعاليت‌هاي سياسي پرداخت و در 1334 به جرم پناه دادن به شهيد نواب صفوي دستگير و زنداني شد.
در 1339 به اتفاق مهدي بازرگان و يدالله سحابي، نهضت آزادي ايران را بنيان نهاد. پس از تصويب لايحه انجمن‌هاي ايالتي ـ ولايتي، عليه آن موضع گيري كرد كه اين اعتراض منجر به دستگيريش شد. پس از آزادي، مبارزات خود تداوم داد، لذا در مهر1342 دستگير و به ده سال زندان محكوم شد. در سال 1346، در اثر فشار علما، و مردم آزاد شد، ولي براي چندمين بار، در سال 1350 به‌خاطر تداوم فعاليت‌هاي سياسي دستگير و به تبعيد در زابل محكوم شد.
با اعتراض علما و مردم به اين حكم، مدت تبعيد وي كاهش و محل تبعيد به شهر بافت تغيير يافت. در 1354 براي بار ديگر دستگير و به ده سال زندان محكوم شد تا اينكه با شتاب گرفتن روند انقلاب، در آبان 1357 آزاد شد. وي در راهپيمايي تاسوعا و عاشوراي 1357 نقش عمده‌اي داشت و در همان موقع از طرف امام(ره) به عضويت شوراي انقلاب اسلامي درآمد.
بعد از پيروزي انقلاب اسلامي در صحنه بود و در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسي به عنوان نماينده اول تهران به مجلس راه يافت. وي همچنين از طرف امام(ره)به امامت جمعه تهران منصوب شد و اولين نماز جمعه تهران، به امامت وي برگزار شد. وي در 19 شهريور 1358 در حالي كه مذاكرات مجلس خبرگان اساسي در جريان بود و وي در آن عضويت داشت، درگذشت و در بهشت زهراي تهران به خاك سپرده شد. از وي آثاري بر جاي مانده است كه مي‌توان به تفسير پرتوي از قرآن، اسلام و مالكيت و مقدمه‌اي بر تنبيه‌الامة و تنزية الملة علامه نائيني اشاره كرد.
