روایت درایت رهبری در جلوگیری از ورود به جنگ خلیج فارس

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ پس از حمله صدام به کویت، آمریکایی‌ها فرصت یافتند تا برای رسیدن به اهداف خود در منطقه دست به یک لشکرکشی گسترده بزنند و جنگ اول خلیج فارس را در زمستان 1369 به راه بیاندازد؛ همزمان در مورد سیاست ایران در قبال این جنگ بین مسؤلین اختلافاتی پیش آمد، مسئله‌ای که ادامه آن باعث ایجاد چالش در سطح سیاسی کشور شد.

 پس از لشکرکشی امریکا به عراق، شورای عالی امنیت ملی  در 29 دی‌ماه 1369 در حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی تشکیل جلسه داد. در این جلسه، سیاست جمهوری اسلامی ایران مبنی بر بی‌طرفی در درگیری، مورد تأیید قرار گرفت.

موضع بی‌طرفی در جنگ مورد قبول برخی از شخصیت‌های سیاسی قرار نگرفت، از این‌رو آن‌ها در صدد بودند تا با تغییر سیاست‌های نظام، به حمایت از صدام کشور را درگیر جنگ کنند.

علی‌اکبر محتشمی‌پور نماینده مردم تهران در مجلس، در نطق پیش از دستور خود در جلسه 30 دی 1369، با استناد به فتاوای حضرت امام(ره) در تحریرالوسیله و با فراموش کردن نقش صدام در جنایت‌های بی‌شمار علیه ایران و نقش او در آتش‌افروزی در منطقه، صدام را با خالد بن ولید مقایسه کرد و ضمن تطهیر صدام و ورود به جنگ را واجب شمرد، در نطق محتمشی‌پور آمده است:

«امروز ملت‌های مسلمان منطقه به خصوص ملت ایران وظیفه شرعی دارند تا در جهادی مقدس به مقابله با نیروهای کفر آمریکا و ناتو و صهیونیسم برخیزند. انقلاب و نظام جمهوری‌اسلامی نمی‌تواند در این جنگ خانمان‌سوز و سرنوشت مسلمانان بی‌تفاوت بماند... چرا نباید این جنایت مرگبار آمریکا محکوم شود؟ چرا ما باید بی‌تفاوت از کنار این همه جنایت بگذریم؟ جمهوری اسلامی و ملت مسلمان و انقلابی ایران با توجه به اصول و آرمان‌هایش از هر کشور دیگر اولی و احق است که در جهاد مقدس بر علیه آمریکا شرکت کند و به آرزوهای مقدس و الهی امام که خلیج فارس باید گورستان آمریکائی‌های متجاوز شود جامه عمل بپوشاند»

همچنین «صادق خلخالی» از دیگر شخصیت‌هایی بود که خواهان اتحاد ایران با عراق برای جنگ با آمریکا شد، وی دلایل ورود به جنگ را این‌گونه بیان می‌کند. «این یک جنگ صلیبی علیه مسلمانان‌هاست. ما همه‌اش می‌گوییم مرگ بر آمریکا حالا باید این معنا را نشان دهیم... ما باید در اینجا آمریکا و بوش و فهد و دولت‌های انگلیسی مانند حسنی مبارک را در سنگر‌ها به نابودی بکشانیم.... باید نبرد کنیم و در این نبرد قهرمانانه ما نمی‌توانیم ملت عراق را تنها بگذاریم».

بهزاد نبوی نیز در دیداری با دانشجویان دانشگاه تهران خواستار بهره گیری از این فرصت برای حمله به اسرائیل و جنگ با آن شد، وی در این جلسه گفت: «این جنگ فرصتی تاریخی برای حمله به اسرائیل به وجود آورده بود که از دست رفت... وظیفه ما این بود که به هر طریق ممکن است سمت و سوی جنگ را عوض می‌کردیم. ما می بایست در سیاست خارجی و مواضعمان در قبال عراق، این نکته محوری را نصب‌العین قرار می‌دادیم.»

از سوی دیگر با توجه موضع شورای عالی امنیت ملی مبنی بر سیاست بی‌طرفی و همچنین مواضع دیگر شخصیت‌های سیاسی مبنی بر عدم ورود کشور به جنگ بحرانی اساسی را در بین مسؤلین کشور به وجود آورده بود. بحرانی که در پی تبیین‌های دقیق رهبر انقلاب از بین رفت.

موضع رهبری و حمایت مردم از این موضع

همزمان با شعله‌ور شدن بحران در منطقه رهبر انقلاب سعی داشتند با تبیین مواضع جمهوری اسلامی، سیاست نظام را تبیین کنند، به طور مثال ایشان در  در دیدار مسئولان بنیاد شهید و جمعی از اساتید و دانشجویان در 24 مرداد 1369 به تحلیل اوضاع منظقه و مواضع جمهوری اسلامی پرداختند. همچنین در دیدار با فرزندان ممتاز شاهد، جانبازان شهرهای مشهد، تهران و استان کردستان در تاریخ 21 شهریور 1369 درباره‌ مواضع ایران در خصوص حوادث‌ خلیج‌فارس می‌فرمایند: «در مورد موضع ایران لازم است به اطلاع همه‌ ملت‌های مسلمانان منطقه برسانیم که ما با حضور آمریکا در این منطقه، با طمع‌ورزی آمریکا، با روحیه طلب‌کاری و زورگوی آمریکا به شدت مخالفیم. آن‌ها به چه مناسبت می‌گویند که باید امنیت منطقه را تأمین کنیم. امنیت منطقه در درجه اول متعلق به ملت‌های منطقه است».

با حمله امریکا به عراق و فضای پیش آمده در بیان مسؤلین، رهبری انقلاب بار دیگر در دیدار با مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه‌ علمیه‌ی قم در 4 بهمن 1369 با اشاره به موضع بی‌طرفی ایران این مسئله می‌فرمایند: 

«این موضعی که مسئولان جمهوری اسلامی اعلام کرده‌اند صددرصد اسلامی و انقلابی است. چون نفی تجاوزطلبی و تقبیح حوادثی است که علیه مردم به راه افتاده است. بعضی سعی می‌کنند بی‌طرفی را به معنای غلط معنا کنند. در جنگ بین شرق و غرب بی‌طرف نبوده‌ایم. ما از اول انقلاب تا حالا علیه شرق و غرب جنگیده‌ایم. شعار ما نه شرق و نه غربی بود یعنی نفی هر دو و مخالفت با هر دو.» ایشان موضع‌گیری جمهوری اسلامی ایران در قبال این مسئله را باطل بودن این جنگ اعلام کردند و فرمودند: «دو اردوگاه و دو جناح‌اند (آمریکا و صدام) که به خاطر اهداف غلط و غیر الهی با هم می‌جنگند، جمهوری اسلامی هر دو جناح را رد می‌کند چون در هر دو طرف انگیزه‌ مادی است و به همین دلیل هم با یک‌دیگر تعارض دارند. این طور نیست که یکی الهی و دیگری مادی باشد. جنگ کفر و اسلام نیست».

در پی تبیین مواضع انقلاب توسط رهبر انقلاب، گزارشات روزنامه‌ها نیز خبر از حمایت مردم از این سیاست را می‌داد، به این ترتیب با حمایت قاطع مردم، سیاست رسمی جمهوری اسلامی در برابر جنگ خلیج فارس اعلام شد.