گذری بر حیات علمی و سیاسی آیتالله سيدابوالفضل میرمحمدی
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ آیتالله سیدابوالفضل میرمحمدی زرندی نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری به دیار باقی شتافت. ضمن تسلیت به این مناسبت، شمهای از زندگینامه این عالم برجسته در ادامه میآید.
تولد، کودکی و تحصیلات مقدماتی
آیتالله سیدابوالفضل میرمحمدی در سال 1302 ش در روستاي زاويه زرند ساوه به دنيا آمد. پدرش حاج سيد حسين از افراد خوشنام منطقه بود كه به امر تجارت و كشاورزي اشتغال داشت. وي دوره ابتدايي را در زادگاه خود به پايان رسانيد و سپس به خاطر علاقهاي كه به تحصيل علوم ديني داشت، در سال 1320 ش عازم شهر مقدس قم شد.
پس از فراگيري دروس مقدماتي از جمله صرف و نحو، معاني و بيان و منطق، به فراگيري شرح لمعه و رسائل و مكاسب پرداخت و در مدت چهار سال موفق به فراگيري آن دروس شد و سپس تحصيل درس خارج را شروع كرد.
اساتید
آیتالله میرمحمدی ابتدا يك سال در محضر درس آيتالعظمي بروجردي به فراگيري درس خارج پرداخت و سپس از محضر آيتالله حجت كسب فيض نمود. وي پس از آن، آيتالله العظمي محقق داماد را به عنوان استاد درس خارج خود برگزيد و مدت 15 سال به نحو مستمر در درس خارج ايشان حاضر شد و يك دوره كامل اصول و چندين كتاب از فقه را از محضر وي فرا گرفت. در سال 1342 به خدمت حضرت امام رسيد و از محضر ايشان كسب فيض نمود و سپس به تدريس علوم حوزوي در حوزه علميه قم پرداخت.
همگام با نهضت اسلامی
با آغاز نهضت اسلامي حضرت امام در خرداد 1342، مرحوم میرمحمدی همگام با اغلب روحانيون، پاي در راه مبارزه با رژيم پهلوي نهاد. وی در 29/11/1343 همراه با جمعي از علماي برجسته حوزه علميه قم در نامهاي به اميرعباس هويدا نخستوزير وقت ـ كه رونوشت آن به ديوان عالي كشور ارسال شد ـ به انتقاد از سياستهاي سركوبگرانه رژيم پرداخته، تبعيد امام خميني(ره) را محكوم كرد و خواستار بازگرداندن امام خميني(ره) به كشور و آزادي زندانيان سياسي شد. در این اعلامیه علاوه بر نام آیتالله میرمحمدی، امضای آیتالله سیدعلی خامنهای، آیتالله منتظری، آیتالله قدوسی، آیتالله ربانی شیرازی، آیتالله سیدهادی خسروشاهی، آیتالله احمد جنتی و ... نیز درج شده است.
در 1357 ش و در پي حمله عوامل رژيم به بيوت آيات عظام، وی همراه با اساتيد و مدرسين حوزه علميه قم با ارسال نامهاي به آيات عظام شريعتمداري و گلپايگاني، اقدام رژيم را در شكستن حريم بيوت مرجعيت محكوم كرد.
مرحوم میرمحمدی در 1/9/1357 نیز به همراه آیات علی مشکینی، مرتضی بنیفضل، محمد محمدی گیلانی، احمد جنتی، محمد مومن، محمد یزدی و ... با ارسال پيامي به كاركنان شركت نفت كه دست به اعتصاب زده بودند، با اشاره به سياستهاي ايذايي رژيم نسبت به آنان، خواستار تداوم اعتصاب آنان در راستاي اهداف نهضت اسلامي امام خميني (ره) شد و به آنان اطمینان داد: «برادران مسلمان و مبارز شرکت نفت، ما در کنار شما و با شما هستیم. ما همرزم و همراه و همدرد شما هستیم.»
پس از عزيمت امام خميني (ره) به فرانسه، آیتالله میرمحمدی به همراه مدرسين برجسته حوزه علميه قم، در نامهاي خطاب به ژيسكاردستن رئيس جمهور وقت فرانسه، از امام (ره) به عنوان قائد و رهبر 35 ميليون ملت مسلمان ايران نام برده، اعلام كردند كه هرگونه توهين به ساحت مقدس معظم له، توهين به ملت ايران است. همچنين در آن نامه، رژيم پهلوی را فاقد هرگونه پايگاه اجتماعي در كشور دانسته و آن رژیم را غيرقانوني اعلام کردند.
فعالیتهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی
با پيروزي انقلاب اسلامي، آیتالله میرمحمدی به خدمت در ارگانها و نهادهاي مختلف نظام اسلامي پرداخت. ابتدا به سمت حاكم شرع دادگاه انقلاب اسلامي شهرستان قم انتخاب شد و در 1358 و در پي صدور فرمان عفو حضرت امام، مسئول نظارت بر اين فرمان در بعضي از استانها شد. سپس به رياست دادگاه تجديد نظر قم منصوب شد و پس از آن مسئوليت گزينش و نيز اعزام قضات شرع به شهرستانها را عهدهدار شد.
وي از جمله فقهايي بود كه در تهيه لوايح ديات و قصاص مورد مشاوره قرار ميگرفت و در تدوين لوايح فوق نقش زيادي داشت.
در سال 1360 به سمت رياست شعبه 2 ديوان عالي منصوب شد. در انتخابات مياندورهاي شوراي عالي قضايي در مرداد 1361، نامزد عضويت در آن شورا شد و توانست با كسب 910 رأي قضات سراسر كشور، به عضويت شوراي عالي قضايي برگزيده شود.
آیتالله میرمحمدی در 1368 به رياست دانشكده الهيات و معارف اسلامي دانشگاه تهران منصوب شد و همزمان به تدريس علوم قرآني و فقه اسلامي در دوره دكتري دانشكده فوق پرداخت.
وی در سومين دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبري نامزد نمايندگي آن مجلس از استان مركزي شد و با رأي مردم این استان به نمايندگي مجلس خبرگان رهبري برگزيده شد.
مجاهدت علمی
آيتالله ميرمحمدي در كنار مسئوليتهاي اجرايي از تدريس، تأليف و نيز تصحيح كتب ديني غافل نبود و آثار علمي نفيسي از خود به يادگار گذاشت. برخي از تأليفات وی عبارت است از:
بحوث في التاريخالقرآن و علومه
تاريخ و علوم قرآن
ثلاث دراسات في الفقه والمشتبه
هل يجوز التعزير بالحبس او بالمال
تفسير جزو سيام قرآن
