مبارزات مردم با رژیم پهلوی در روزهای چهارم و پنجم محرم 57

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ محرم 57 آخرین رویاهای رژیم پهلوی برای استقرار نظام شاهنشاهی در ایران بر باد رفت. کل روزهای دهه اول محرم، در خیابان‌ها فریاد «مرگ بر شاه» طنین انداز بود. در چهارمین روز از ماه محرم تظاهرات و راهپیمایی مردم در نقاط مختلف کشور ادامه داشت. در تهران طبق روزهای قبل تظاهرات پراکنده‌ای در نقاط مختلف شهر صورت گرفت كه ازجمله‌‌ آنها تظاهرات گسترده‌ی مردم در بهشت زهرا(س) بود.  همچنین تظاهرات‌هایی در سایر نقاط شهر مانند: فرح‌آباد، ژاله، مجیدیه، 14متری لشكر، خیابان آذربایجان و انتهای بازار کفاش‌ها نیز برگزار شد که در بعضی از موارد منجر به درگیری با مأموران شد و تعدادی از مردم زخمی یا دستگیر شدند.

همچنین در ‌این روز در تهران و سپس در سرتاسر کشور اعلامیه‌ای از ‌آیت‌الله طالقانی برای دعوت از مردم جهت شرکت گسترده در راهپیمایی تاسوعا منتشر شد که مورد استقبال و توجه عمومی قرارگرفت. به جز تهران در سایر شهرها نیز درگیری و تظاهرات مردم ادامه داشت؛ از جمله در قم طبق معمول روزهای قبل تظاهرات‌های پراکنده‌ا‌ی از سوی مردم انجام گرفت که در آن تعدادی از مردم زخمی و راهی بیمارستان شدند. 

در کاشان نیز حدود دویست نفر از اهالی شهر طی تظاهراتی اعتراض‌آمیز وارد ساختمان‌های ادارات کشاورزی و دارایی شده و عکس‌های شاه را پایین آورده، شکسته و متفرق شدند. همچنین تعدادی از مردم در مسجد کیهان کاشان اجتماع کرده و بعد از گوش فرا دادن به سخنرانـی، از مسجد خارج شده و دست به تظاهرات زدند و سپس بدون درگیری متفرق گردیدند.

ولی شاید بتوان گفت شدیدترین‌ درگیری‌ها در زنجان رخ داد، در بعدازظهر ‌این روز (4 محرم) تعداد زیادی از مردم شهر دست به تظاهرات اعتراض‌آمیز زده و با مأموران درگیر شدند که طی آن یک نفر شهید و تعداد زیادی مجروح گردیدند. رژیم بعد از این حوادث نیروهای خود را در این شهر تقویت کرد و یک گروهان از نیروهای ویژه‌ی خود و یک گروهان از نیروهای ژاندارمری را به ‌این شهر اعزام نمود.

در شهرهای مختلف استان فارس نیز درگیری‌هایی رخ داد که ‌این درگیری‌ها در آباده از شدت بیشتری برخوردار بود. مردم ‌این شهر بعد از تشییع و به خاک سپردن جنازه‌ی یکی از شهدای درگیری‌های ‌این شهر، دست به تظاهرات زده و سعی کردند با کمک بیل و کلنگ ستون یادبود شهر که نمادی از سلطنت بود را خراب کنند. در این درگیری‌ها مأموران انتظامی رژیم از گاز اشک‌آور و تیرهوایی استفاده می‌کردند که باعث متفرق‌ شدن مردم شد.

در روز چهارم محرم، در مشهد تظاهرات عظیمی برگزار شد که طی آن مردم در مقابل دفتر شرکت نـفت جمع شده و به سخنرانی آیت‌الله واعظ‌طبسی گوش کرده و سپس به تظاهرات خود ادامه دادند. ‌این امر موجب درگیری با افراد حکومت نظامی شد که طی آن حداقل یک نفر از ا‌هالی شهید و تعدادی زخمی شدند،  پس از‌ این درگیری نیروهای انتظامی رژیم از خیابان‌ها خارج شده و در نقاط حساس شهر مستقر گردیدند.  در کرمان نیز مردم پس از اجتماع در مسجد ملک این شهر دست به تظاهـرات زده و علیه رژیم شعارهایی سر دادند. در سایر شهرهای استان مانند: رفسنجان، جیرفت و سیرجان تظاهراتی علیه رژیم صورت گرفت. 

در اهواز بعد از آنکه مأموران مانع سخنرانی روحانی‌ای که برای سخنرانی از شهربانی اجازه نداشت، شدند، هفت‌تن از علمای برجسته‌ ‌این شهر از جمله ‌آیت‌الله مروج،‌ آیت‌الله شیخ‌علی انصاری و سیدکاظم مرعشی در مسجد عباسیه متحصن شدند و اعلام کردند تا زمانی که اجازه‌ی سخنرانی در مساجد و حسینیه‌ها بدون سپردن تعهد داده نشود، به تحصن خود ادامه خواهند داد. علاوه بر موارد فوق، در بهبهان هم تظاهراتی از سوی مردم صورت پذیرفت که منجر به درگیری با مأموران شد که طی آن حداقل دو نفر از تظاهرکنندگان زخمی شدند.  علاوه بر موارد مذكور، تظاهرات و درگیری‌هایی نیز در سایر شهرهای کشور از جمله: زابل، زاهدان، گنبدکاووس، بهشهر، تبریز، قصر شیرین، اراک و همدان انجام گرفت. 

در پنجمین روز از ماه محرم نیز راهپیمایی‌های متعددی در نقاط مختلف کشور رخ داد که منجر به درگیری مردم با مأموران حکومت نظامی شد. در تهران تظاهرات پراکنده‌ای در نقاط مختلف شهر رخ داد که در بعضی از موارد منجر به درگیری‌هایی بین مردم و افراد حکومت نظامی شد. ‌این تظاهرات‌ها بیشتر در خیابان‌های بوستان واقع در اسکندریه، فردوسی تقاطع کوشک، خیابان اسلامبول پاساژ کمپانی، بازارچه‌ی جوادیه، خیابان سپهبد زاهـدی، دامپزشکی، شیروخورشید و نواب انجام شد. همچنین طبق معمول، یکی از مکان‌های درگیری و تظاهرات مردمی بهشت‌زهرا و بر سر مزار شهدای انقلاب اسلامی بود که طی ‌این درگیری‌ها تعدادی از تظاهرکنندگان زخمی و حدود 141 نفر به وسیله‌ی مأموران دستگیر شدند. 

در قم نیز در مناطق مختلف شهر چه در صبح و چه در بعدازظهر تعدادی از اهالی، به‌خصوص جوانان اقدام به برگزاری تظاهرات و درگیری با مأموران کردند که در نتیجه تعدادی از تظاهرکنندگان زخمی شدند که زخم عمیق یکی از آنها منجر به شهادت وی شد. همچنین تعدادی از نمازگزاران بعداز نماز مغرب و عشا در حرم حضرت معصومه(س) و مسجد بالاسر مانند روزهای قبل اقدام به دادن شعارهای انقلابی کردند.

در کرمان صبح‌ این روز ابتدا تعداد زیادی از مردم در مسجد ملک شهر اجتماع کرده و حدود ساعت 11:30 دقیقه، درحالی‌که عکس‌هایی از امام را حمل می‌کردند، از مسجد خارج و دست به راهپیمایی زدند و طی آن تابلوهای خیابان‌های شاه و رضاشاه را از جا کندند ؛ ‌این تظاهرات تا ساعت 14 ادامه داشت.

سایرشهرهای کشور نیز از جمله: اراک، خمین، شهرکرد، بروجرد، میناب، تفت، یزد، کرمانشاه، شاه آباد (اسلام‌آباد غرب) و قصرشیرین تظاهرات‌هایی برگزار شد.