تظاهرات میلیونی مردم در روزهای نهم و دهم محرم 1357
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ در روز عاشور در تهران سیل خروشـان جمعیت به سوی میدان آزادی حرکـت کردند در این روز تمام فاصله بین میدان آزادی و میدان انقلاب را سیل عظیم جمعیت پوشانده بود. مردم پلاکـاردها و پارچه نوشتههایی با خود حمل میکردند که روی آنها نوشتـه شده بود: «انقلابیترین مرد جهان است، خمینی» و «درود برخمینی بتشکـن، مرگ بر این یزید قانونشکن» و «خمینی خمینی، خدا نگهدار تو، بمیرد بمیرد، دشمن خونخوار تو» و... .
تظاهرات مردم تهران در ساعت14:30 دقیقه با برگزاری نماز جماعت به امامت آیتالله طالقانی به اتمام رسید و مردم به تدریج متفرقشدند. برخی از منابع خبری تعداد تظاهرکنندگان را سه میلیون گزارش دادهاند.
در این روز در سرتاسر ایران عزاداری مردم به مناسبت تاسوعای حسینی رنگ و بوی سیاسی و حالت مبارزه و تظاهرات همگانی علیه رژیم به خود گرفته بود.
در مازندران نیز مانند سراسرکشور در روز تاسوعا تظاهرات باشکوهی علیه رژیم پهلوی برگزار شد. در بابل مردم ابـتدا در مسجد نوشیروانی جمعشـده و دست به تظاهرات زدند. در آمل نیز مردم ابتدا در امامزاده قاسم این شهر اجتماع کرده و سپس دست به تظاهرات ضدرژیمی در سطح شهر زدند.
علاوه بر شهرستانهای یادشده در سایر شهرهای استان مانند: بهشهر، گرگان، گنبدکاووس و بابلسر نیز در روز تاسوعا تظاهرات ضددولتی برگزار شد. در شهرهای استان گیلان نیز مانند مازندران، در روز تاسوعا تظاهرات ضددولتی برگزار شد که طی آن عدهای از مردم خشمگـین رودسـر به ساخـتمان شهربانی این شهـر حمله کردند؛ در لاهیجـان مردم در مقابل ساختمان سازمان اطلاعات و امنیت این شهر دست به تحصن زدند.
در اصفهان جمعیتی حدود ششصدهزار نفر درحالیکه عکسهایی از امام(ره) را حمل میکردند و شعارهای انقلابی سرمیدادند، از طریق سیوسه پل وارد خیابان چهارباغ بالا شده و به مصلا رفتند.
در نجفآباد اصفهان نیز تظاهرات باشکـوهی از مبدأ مسجد جامع آغاز شده و جمعیتی در حدود پنجهزار نفر در سطح شهر راهپیمایی کـرده و علیه رژیم و به نفع انقلاب شعار داده و مجدداً به مسجد جامع بازگشتند. بهعلاوه تظاهراتی هم در شهرستان لنجان اصفهان (زرین شهر) علیه رژیم برگزار گردید.
در استان خوزستان نیز در اکثر شهرها عزاداری مردم در روز تاسوعا تبدیل به راهپیمایی علیه رژیم پهلوی شد. در اهواز تعداد تظاهرکـنندگان بین صد تا چهارصد هزار نفر تخمین زده شده است. در سایر شهرهای استان نیز مانند: دزفول، شوشتر، اندیمشک، شوش و هفتتپه تظاهراتی علیه رژیم برگزار شد. در زاهدان مردم در مسجد جامع شهر تجمع کرده و سپس در سطح خیابانهای شهر دست به تظاهرات زدند.
در زابل نیز تظاهراتی از جانب مردم علیه رژیم بر پا گشته و مردم ضمن این تظاهرات اسامی خیابانهای پهلوی، رضاشاه کبیر و اعلم را به ترتیب به خیابانهای خمینی، روحانی و طالقانی تغییر دادند.
در تبریز تظاهـرات بزرگی با حـدود پانصد هزارنفر از مردم شهرعلیه رژیم برگزار شد.
در اردبیل نیز تظاهـرات باشکوهی از سوی مردم برگـزار شد.
در سایر شهرهای آذربایجان مانند نقده و ماکو نیز از سوی مردم تظاهرات باشکوهی علیه رژیم برپا شد. در شهرهای مختلف خراسان بهخصوص شهر مشهد تظاهرات باشکوهی از اقشار مختلف مردم علیه رژیم برگزار شد. در مشهد مردم به سخنرانی آیتالله خامنهای، شهیدهاشمینژاد و واعظ طبسی گوش کرده و سپس متفرق شدند. ضمناً در روز تاسوعا مجسمههای شاه در میادین شاه و تقیآباد، داخل بیمارستان شهرضا و بیمارستان شهناز و هنرستان رضاشاه کبیر به پایین کشیده شد. در سبزوار نیز مردم دست به تظاهرات زدند. در بجنورد نیز تظاهرات مردم در روز تاسوعا برگزار شد.
در شیراز مردم ابتدا در صحن مسجد جامـعنو، صحـن حضرت شاهچـراغ و خیابانهای احمدی و لطفعلیخان زند اجتماع و در سطح شهر دست به تظاهرات زدند.
در کـرمانشاه مردم در ساعت 9 صبح در مسجد بروجردیها جمع شده و اقـدام به تظاهرات کردند. در سایر شهرهای استان هم مانند کنگاور، قصرشیرین، پاوه، شاهآباد (اسلامآباد غرب)، سرپل ذهاب و نفت شهر هم تظاهراتی در روز تاسوعا برگزار شد.
در استان سمنان بهخصوص شهر سمنان هم در روز تاسوعا تظاهراتی باشکوهی علیه رژیم برگزار گردید.
در سایر شهرهای استان نیز تظاهرات پرشور علیه رژیم برگزار شد که مهمترین این شهرها عبارتاند از: شاهرود و دامغان.
در قم نیز مردم عزادار حدوداً ساعت 9 صبح درمیدان فرح جمع شدند و به طرف صحن حضرت معصومه(س) راهپیمایی کرده و به دادن شعارهای ضدرژیمی پرداختند.
در کـاشان، مردم صبح تاسوعا در مسجد آقابزرگ اجـتماع کـرده و دست به تظاهرات ضدرژیمی در سطح شهر زدند.
در ساوه و تفرش نیز تظاهراتی علیه رژیم برگزار شد. در خمین، مردم صبح تاسوعا در مسجد جامع اجتماع کرده و حدود ساعت 19 از آن خارج و علیه رژیم دست به تظاهرات زدند. در اراک نیز مردم علیرغم وجود بارندگی و سرمای شدید در روز تاسوعا، صبح و شام علیه رژیم دست به تظاهرات زدند.
در زنجان در پی دعوت روحانیان، مردم دست به تظاهرات زدند. در قزوین نیز در این روز تظاهرات باشکوهی از جانب مردم برگزار شد. در یزد تعداد انبوهی از مردم شهر و روستاهای تابعه در سطح شهر تجمع کرده و درحالیکه آیتالله صدوقی در پیشاپیش آنها حرکت میکرد، تظاهرات مینمودند. به جز شهر یزد در سایر شهرهای استان ازجمله: اردکان، تفت و بافق تظاهراتهایی نیز برگزار شد.
در دوگنبدان استان کهکیلویه و بویراحمد نیز در این روز تظاهرات باشکوهی از سوی مردم برگزار شد که طـی آن مردم اسامی خیابانهای مختلف را تغییر دادند. در بندرعباس نیز مردم در روز تاسوعا دست به تظاهرات زدند.
علاوه برشهرهای فوق در شهرهایی مانند: کرمان، بافت، جیرفت، شهرکرد، بانه، سقز، سنندج، بروجرد، الیگودرز دوگنبدان، الیگودرز، ملایر و برازجان نیز تظاهراتی علیه رژیم برگزار شد.
تظاهرات روز عاشورای سال 1357 مانند تظاهرات روز قبل و حتی کمی تندتر و شدیدتر نسبت به آن بود. در تظاهرات این روز بهخصوص در شهرستانها درگیریهایی رخ داد و تعدادی از مردم توسط مأموران به خاک و خون کـشیده شدند. درتهران حداقل دو و نیم میلیون نفر در تظاهرات شرکت کـرده بودند در این روز برخلاف روز قبل شعارهای مردم بسیارشدید بوده و مستقیماً شخص شاه و اساس حکومت سلطنتی را نشانه رفته بود.
در حدود ظهر قـطعنامه راهپیمایی روز عاشورا توسط حجتالاسلام علیاکبر ناطقنوری قرائت شد. این قطعنامه شامل مفادی چون انتخاب امامخمینی به رهبری انقلاب، درخواست برچیدن رژیم سلطنتی در ایران، برقراری حکومت عدل اسلامی، رد هرگونه استعمار و استثمار و... بود.
در کاشان مردم در ساعات ابتدایی صبح در مسجد آقا بزرگ تجمع کرده و به سخنرانی آقایان مشکینی و امامی کاشانی گوش فرا دادند و درحالیکه پیکر دو تن از شهدای روزهای قبل این شهر را بر دوش میکشیدند از مسجد خارج و دست به تظاهرات زدند.
در قم نیز مردم عزادار در روز عاشورا در دستجات متعدد از نقاط مختلف شهر به طرف میدان آستانهی مقدسه حرم حضرت معصومه(س) حرکت کردند و در ضمن حرکت، شعارهایی علیه رژیم و به نفع امام و انقلاب سر میدادند.
در اصفهان تظاهـرات روز عاشورا توسط مأموران رژیم به خشـونت کشیده شد، در سایر شهرهای استان اصفهان در روز عاشورا تظاهرات و درگیریهایی رخ داد. در نجفآباد نیز تظاهراتی از جانب مردم برگزار شد که طی آن، مردم مجسمهی شاه را پایین آوردند.
در تظاهرات مردم ساری، مرکز استان مازندران، نیز شعارهای ضدرژیمی سر داده شد. در گرگان نیز مردم شهر و روستاهای اطراف دست به تظاهرات زدند. در آمل نیز مردم شهر و روستاهای اطراف تظاهرات باشکوهی برگزار کردند. در بابل مردم با حمل عکسهای امام علیه شاه و رژیم شعار میدادند.
علاوه بر شهـرهای فوق در شهرهای دیگـر استان مازندران، از جمله شهـرهای: شاهی (قائمشهر)، نور، شهسوار(تنکابن) بهشهر، چالوس و علیآباد نیز علیه رژیم تظاهراتی برپا شد.
در استان گیلان نیز تظاهرات متعددی در روز عاشورا علیه رژیم برپا شد. در شهر لنگرود طی راهپیمایی روز عاشورا مأموران با مردم درگیر شدند. در لاهیجان مردم درحالیکه عکسهایی از امام و شهـدای انقلاب اسلامی حمل میکردند اقـدام به تظاهرات نمودند.
در استان فارس تظاهرات متعدد و باشکوهی در شهرهای مختلف برگزار شد، كه از جمله میتوان به تظاهـرات باشکـوه مردم شیراز اشاره کرد. در آباده نیز مردم بعد از اجتماع در تکیه این شهر تظاهرات و در پایان اعلامیهای در هشت ماده صادر کردند. جهرم، نیریز و فسا نیز در این روز مردم دست به تظاهرات زدند.
در آذربایجان بهویژه در شهر تبریـز تظاهـرات اعتراضآمیزی علیه رژیم برگزار شد، همچنین در علمدار، گرگر و اسکو هم تظاهراتی صورت پذیرفت.
در ارومیه مردم بعد از تجمع در مسجد اعظم درحالیکه عکسهایی از امام و شهدای انقلاب در دست داشتند، به خیابان ریخته و تظاهرات کردند. در ماکو و نقده نیز تظاهرات اعتراضآمیزی علیه رژیم برپاشد.
در زابل تظاهرات بدینصورت برپا شد که ابتدا مردم با تجمع در مسجد حکیم شهر به سخنرانی دوتن از روحانیان به نام سیدمحمدتقی حسینی طباطبایی و محمدیریشهری گوش فراداده، سپس در سطح شهر دست به تظاهرات زدند و برضد رژیم شعار دادند. در سراوان سیستان و بلوچستان نیز تظاهراتی برضد رژیم صورت پذیرفت.
در کرمانشاه در صبح عاشورا مردم ابتدا در مدرسه بروجردیها تجمع و در ضمن شعار دادن علیه رژیم در خیابانهای شهر تظاهرات کردند که در این تظاهرات حضور بانوان بسیار چشمگیر بود. در سایر شهرهای استان مانند: کنگاور، صحنه، قصرشیرین و سنقر تظاهراتی در روز عاشورا انجام گرفت.
در شهرهای مختلف استان خوزستان از جمله: اهواز، دزفول، خرمشهر، آقاجاری و بندر خرمشهر مسجد سلیمان و آبادان نیز مردم دست به تظاهرات زدند.
در شهر زنجان صبح عاشورا تظاهرات باشکوهی انجام شد. مردم قزوین نیز با تجمع در مسجد شاه به تظاهرات پرداختند. تظاهرات مردم اراک و خمین در این به خشونت کشیده شد.
در روز عاشورا، یزد تظاهرات باشکوهی را به خود دید که طی آن هزاران نفـر از مردم در سطح شهر تظاهرات کرده و مجسمهی شاه را پایین آورده و بر روی زمین کشیدند.
در استان چهارمحال بختیاری نیز تظاهـرات در شهـرهای مختلف برگـزار شد. در فرخشهر یکنفر شهید و تعدادی زخمی شدند.
در مشهد نیز تظاهراتی به مراتب باشکوهتر از تظاهرات روز قبل، (تاسوعا)، برگزار گردید. تظاهر کنندگان در این روز خود را به سخنرانی آیتالله خامنهای رساندند.
در همدان نیز تظاهرات باشکوهی بزگزار شد. در ملایر مردم مورد هجوم مأموران قرارگرفته و به سمت آنها تیراندازی شد.
علاوه بر شهرهایی که ذکر شد در شهرهایی چون: بوشهر، بندرعباس، زرند، سیرجان، جیرفت، بم، کهنوج، برازجان، سمنان، شاهرود، دامغان، ورامین، یاسوج، دهدشت و گچساران نیز در روز عاشورا مردم دست به تظاهرات زدند.
