عید فطر خونین کرج چگونه رقم خورد؟
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ گستره
مخالفتها و اعتراضهای مردم علیه رژیم پهلوی در ماه رمضان سال 57 بیش از پیش میشد.
عید فطر سال 1357 از آن روزهایی بود که رژیم پهلوی شاهد اوجگیری تظاهراتها و
اقدامات انقلابی بود. در این زمینه در کتاب «انقلاب اسلامی در کرج» که توسط
مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده آمده است:
یكی از
صحنههای پرشور مبارزه علیه رژیم پهلوی در كرج برگزاری نماز عید فطر در
13 شهریور سال 57 و مهمتر از آن پیامدهای آن میباشد. پس از
برگزاری این مراسم تظاهركنندگان با هجوم به محل سكونت آیتالله قمی، كه تحت
نظارت نیروهای امنیتی بود، وی را آزاد ساخته و از دست مأموران رژیم نجات
دادند.
سپس
به مراكز فساد و فحشاء مانند مشروبفروشیها یورش برده و آنها را به آتش كشیدند.
پس از گسترش تظاهرات، نیروهای نظامی از ترس افزایش دامنه آن
به روی مردم آتش گشودند و در حدود 9 نفر را به شهادت رساندند.
به این ترتیب خونینترین نماز عید فطر در تاریخ ایران در كرج برگزار شد. این
اتفاق انعكاس گستردهای در میانِ محافل انقلابی داشت و بر نفرت عموم
مردم ایران از رژیم پهلوی افزود.
قدس
محلاتی كه در این زمان پیشنماز مسجد علی بن ابیطالب در منطقه فقیرنشین دولتآبادِ
كرج بود و نقش مهمی در برگزاری نماز عید فطر داشت، در این زمینه چنین میگوید:
«... ماه رمضان سال 57 من در منطقه دولتآباد كرج منبر میرفتم.
البته در یكی از مساجد منطقه چهارصد دستگاه هم پیشنماز بودم. با مشورت
دوستان تصمیم گرفتیم نماز عید فطر را در یك مكان باز برگزار كنیم. پس از
هماهنگی با ائمه جماعت این منطقه، محلی را در مكان میدان شهدای كنونی، كه قسمتی از
آن در آن زمان بیابان بود، انتخاب كردیم. البته ابتدا آنجا را تمیز و قسمتهایی
از آن را صاف كردیم. چند روز قبل از عید اعلام كردیم كه نماز عید فطر
در این مكان برگزار میشود.
در
روز عید هزاران نفر در محل تعیینشده حاضر شدند و نماز بهصورت باشكوهی برگزار شد.
با ملاحظه جمعیتِ عظیم به فكر افتادیم از فرصت استفاده كرده و تظاهرات
بزرگی علیه رژیم ترتیب دهیم. بعد از نماز اعلام كردیم كه به طرف منزل آیتالله
قمی در خیابان برغان حركت خواهیم كرد تا او را از چنگ مأموران رژیم خلاص كنیم.
جمعیت انقلابی به طرف منزل آیتالله به راه افتاد و پس از مدتی
به محل سكونت وی كه تحت نظر مأموران رژیم بود، رسید. پس از آن
به همراه چند نفر از دوستان به داخل خانه او رسیده و از وی خواستیم
برای تظاهركنندگان سخنرانی نماید.
او
نیز قبول كرد، به میان جمعیت آمد و سخنانی ایراد و ضمن آن حركت و قیام
امام خمینی را مورد تأیید قرار داد. در آنجا بود كه به او گفتیم دوران
حبس شما به پایان رسیده و بهتر است به محل زندگی خود یعنی مشهد تشریف ببرید.
در واقع پس از آن آیتالله قمی دیگر در كرج نماندند و به مشهد تشریف
بردند. پس از این موفقیت، به مسجد جامع در خیابان چالوس رفتیم. آنجا هم آقای
قمی سخنانی ایراد كرد. پس از اتمام مراسم مسجد جامع، تظاهرات به طور
خودجوش ادامه پیدا كرد. مردم مسلمان و انقلابی چند مشروبفروشی و مركز فساد را در
اطراف میدان كرج به آتش كشیدند. مأموران نظامی رژیم كه در این زمان در اطراف
مسجد جامع و میدان كرج، كه به هم نزدیك بودند، تجمع كرده بودند به روی
مردم آتش گشودند. به دنبال تیراندازی آنها 9 نفر از مردم به شهادت رسیدند.»
این
رویداد كه فضای شهر را تحتتأثیر قرار داد، گستردهترین مخالفت مردم شهر تا این
زمان علیه رژیم پهلوی بود و نشان داد مردم كرج در شمار مخالفان جدی رژیم میباشند.
به همین جهت پس از اعلام حكومت نظامی در 17 شهریور 57،
كرج هم از شهرهایی بود كه حكومت نظامی بر آن حاكم شد. اولین شهید كرج
كه در جریان تظاهرات قربانی خشونت مأموران حكومت نظامی شد، شهید یوسف
پهلوانی از دانشآموزان فعال و انقلابی این شهر بود.