بررسی سیره مبارزاتی امام خمینی(ره)

به گزارش پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی، سلسله نشست‌های تخصصی معاونت پژوهشی با حضور حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید حمید روحانی، دکتر حمیدرضا ملک‌محمدی، دکتر عباسعلی رهبر، دکتر سجاد چیت‌فروش، دکتر رشید جعفرپور، دکتر عباسی و جمعی از پژوهشگران و محققان مرکز اسناد انقلاب اسلامی در سالن همایش پژوهشکده مطالعات تاریخ انقلاب اسلامی برگزار شد.

در این نشست دکتر حمیدرضا ملک‌محمدی معاون پژوهشی مرکز اسناد انقلاب اسلامی گفت: جلسات امام شناسی به ابتکار حجت‌الاسلام سید حمید روحانی به صورت هم اندیشی برگزار می‌شود. در این جلسات تلاش می‌شود تا ابعاد پنهان شخصیتی امام خمینی بررسی شود.

رئیس پژوهشکده مطالعات تاریخ انقلاب اسلامی اضافه کرد: قبل از جلسه امروز، دو جلسه در موضوعات مختلف پیرامون شخصیت شناسی امام(ره) برگزار شده است. در این جلسه قصد داریم به ویژگی‌های مبارزاتی امام خمینی(ره) بپردازیم.

سپس حجت‌لااسلام والمسلمین سید حمید روحانی صحبت کرد و با اشاره به سالگرد تبعید امام خمینی گفت: در ابتدا جا دارد یاد کنیم از فرا رسیدن پنجاه و هفتمین سالگرد تبعید حضرت امام که ننگی بر پیشانی رژیم پهلوی بود. امام به همین مناسبت جمله‌ای فرمودند که نشانگر عشق و علاقه ایشان به وطن بود. ایشان فرمودند : «از روزی که جریان اخیر ایران (احیای کاپیتولاسیون) را شنیدم، خوابم کم شده، قلبم در فشار است و منتظرم کی مرگم فرامی‌رسد.» هیچ جا ما از امام چنین جمله‌ای را نشنیده ایم.

این تاریخنگار نهضت اسلامی تصریح کرد: این جمله بیانگر میزان علاقه امام به وطن است. بحث امروز هم درباره شیوه مبارزاتی حضرت امام است.

سپس دکتر عباسعلی رهبر سخن گفت. او با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری درباره خطر تحریف بیان داشت: مقام معظم رهبری خطر تحریف را به طور جدی مطرح کردند و تکلیفی را بر عهده ما گذاشتند که این تکلیف بازخوانی اندیشه‌ها و اصول حضرت امام است.

وی با تاکید بر ضرورت شناساندن امام به نسل جدید تصریح کرد: نسلی که ما با آن سر وکار داریم زیاد با حضرت امام آشنا نیستند. امروز سه دهه از پایان حیات امام خمینی می‌گذرد و نسل جوان امروز اکثرا حیات ایشان را درک نکرده‌اند. بحث مظلومیت حضرت امام که حضرت آقا در یکی از خطبه‌های نمازجمعه به آن اشاره فرمودند الان بیشتر برای ما عیان شده است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: قبل از اینکه به بحث سیره مبارزاتی حضرت امام ورود کنم، دو تعبیر از حضرت آقا را در همین زمینه عرض می‌کنم. ایشان برای امام تعابیر «نماد انقلاب» و «قله بلند» را بکار بردند. امام خمینی نه تنها نماد انقلاب بودند بلکه نماد ایران دوستی نیز بودند. تعبیر قله بلند تعبیر بسیار عمیق و ژرفی است که راه را برای ما روشن می کند.

دکتر رهبر با تاکید بر لزوم شناخت استراتژی مبارزاتی امام خمینی بیان داشت: برای شناخت استراتژی مبارزاتی حضرت امام ابتدا باید با نسبت مبانی و روش آشنایی داشته باشیم. اگر ما بتوانیم مبانی و منابع معرفتی از نگاه حضرت امام را پیدا کنیم به نظر می‌رسد روش خیلی راحت تر قابل درک خواهد بود. اگر ما بتوانیم مبانی امام را دربیابیم دیگر بکار بردن واژه انقلاب دوم برای تسخیر لانه جاسوسی از جانب امام برای ما تعجب آور نیست. نگاه امام به فتح خرمشهر نیز برایمان قابل درک می‌شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: من وقتی در بحث مبانی سه گانه انسان شناسی، هستی شناسی و معرفت شناسی حضرت امام وارد شدم، بحث ابزارها و استراتژی های حضرت امام را خوب تر فهمیدم. حضرت امام در بحث اداره جامعه و در بحث حکومت مندی و مبارزه به یک اصل اولیه‌ای پایبند بودند که آن امر هدایت گری و پیروی از رسالت بود. « قولوا لا اله الله تفلحوا» برای امام هم هدف بود، هم مسیر و هم مبدأ و هم معاد. قولوا که ما از آن حرف می‌زنیم یک بحث زبانی نیست و یک بحث توأم با اندیشه و عمل است. از یک طرف خالی شدن ظرف وجودی از غیر خداست و از یک طرف پرشدن ظرف وجودی از مقام خدا و آنچه که رنگ خدایی دارد.

وی یادآور شد: در مقام هستی شناسی امام بحث مهمی را تحت عنوان «لا اسم له و لا رسم له» مطرح می‌کنند. این عبارت بدین معناست که هرآنچه در هستی وجود دارد سایه‌ای از اقتدار خداوندی می‌باشد. امام در اینجا بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم را در ظاهر و در روش خود لحاظ می‌کنند. این رحمانیت در سیره و روش امام مشخص است و در فضای استراتژی کاملا خود را نشان می‌دهد.

دکتر رهبر خاطرنشان کرد: بحث ارشادی حضرت امام بر روش مبارزاتی ایشان تأثیر گذاشته است. حضرت امام به آیه 44-43 سوره طه استناد می‌کنند. نظام معرفت شناسی امام را درفضای این آیه کاملا می‌بینیم. بر اساس این آیه شیوه مبارزاتی امام در خانه نشستن نبود.

وی افزود: مهم‌ترین نکته در نگاه و روش مبارزاتی حضرت امام بحث امر به معروف و نهی از منکر می‌باشد. امام در اینجا بازهم به حسن خلق و نگاه نرم به مردم تأکید می‌کند. امام در مقابل مردم نگاهی نرم داشت و لیکن در مقابل طاغوت نگاه‌شان اینگونه نبود. بنا بر آنچه که از نظام معرفتی امام دریافتیم، به این نتیجه می‌رسیم که اولین استراتژی امام در مبارزات توکل است.