مبارزه دانش‌آموزان و کارگران در کرج با رژیم پهلوی + سند
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ یكی از جلوه‌های باشكوه و حیرت‌انگیز جنبش اسلامی مردم ایران در سال57، اعتصابات سرتاسری كارمندان ادارات و مدارس و به طوركلی سازمان‌های دولتی و خصوصی در اعتراض به رژیم پهلوی بود. تعطیلی تمام ادارات و مدارس در سراسر كشور به همه سیاستمداران جهان عمق خیزش مردم ایران و تأثیر قاطع و بی‌چون و چرای رهبری امام خمینی در فرآیند انقلاب را به ثبوت رسانید. حتی سیاستمداران و كارگزاران رژیم پهلوی و شخص محمّدرضا پهلوی پس از مشاهده اعتصابات گسترده مردم دیگر دورنمای امیدواركننده‌ای برای سرنوشت خود نمی‌دیدند.
یکی از گسترده ترین اعتصابات سال 57 در کرج رخ داد. کرج به دلیل نزدیکی به پایتخت، شاهد تحولات انقلابی وسیعی بود و مردم این شهر با راهبری روحانیون و رهنمودهای حضرت امام همواره در صف مبارزه علیه رژیم پهلوی بودند. اقشار مختلف مردم کرج، همراه با مردم ایران در مسیر مبارزه روش‌های مختلفی از تظاهرات تا سامان دهی اعتصابات اتخاذ می‌کردند. این اعتصاب‌ها برای رژیم پهلوی گران تمام می‌شد و با عث می‌شد اقتصاد رژیم فلج شود. در بسیاری مواقع اعتصاب‌ها به تظاهرات وصل می‌شد و موج ایجاد می‌کرد.
همزمان با
شروع اعتصابات در سراسر کشور، دانش‌آموزان و معلمان كرج اولین
گروهی بودند، كه دست به اعتصاب در این شهر زدند و الگویی سیاسی برای دیگر كارمندان شدند.
نخستین خیزش‌های دانش‌آموزان دبیرستان‌های کرج جهت تعطیلی كلاس‌ها و دامن زدن به
اعتراضات در اسفند ماه 1356 شروع شد و در پاییز سال57 اعتصابات فراگیر شد و ساختار اداری و اقتصادی رژیم پهلوی را فلج ساخت.
دانش آموزان در مدارس کرج تصاویر محمدرضا پهلوی را پایین کشیدند و پس از آن کلاس‌ها را تعطیل کردند. ساواک در تاریخ 17 اسفند 56 درباره اعتصاب‌ها و مبارزات دانش آموزان مدرسه غزالی کرج گزارش داد: «مورخه 36/12/17 (1356) حسین وحیدی یکتا سرایدار مدرسه مذکور متوجه می شود که پنجره یکی از اطاق‌ها مدرسه فوق باز شده. در نتیجه ضمن بازدید از اطاق‌ها و راهروها مشاهده می‌نماید که کلیه تمثال‌های شاهنشاه آریا مهر، علیا حضرت ولایتعهد که به دیوارهای مدرسه نصب بوده کنده شده. در این هنگام شخصی که تمثال‌ها را در دست داشته و قصد داشته آنها را از مدرسه خارج کند در راهرو مدرسه دستگیر می کند و مشارالیه را تحویل مامورین کلانتری کرج می دهد.»
*اعتصاب دانش آموزان و معلمان کرج در سال 57
در سال 57 و در جریان
اعتصاب مدارس دانش‌آموزان به طور خودجوش از حضور در كلاس‌ها خودداری ورزیدند. البته یكی از عوامل مهم تأثیرگذار
بر رفتار سیاسی دانش‌آموزان معلمان و مسئولان مدارس بودند كه با مطرح ساختن
اوضاع سیاسی جامعه زمینه حضور فراگیرتر آنها را در صحنه اجتماع فراهم می‌ساختند.
یكی از معلمان دبیرستان فارابی، بزرگترین آموزشگاه كرج كه نقش بسیار مهمی در فعالیت‌های انقلابی سال57 این شهر داشته است در این مورد چنین می‌گوید: «...در ابتدا برخی از معلمان حاضر نبودند به انجام اعتصاب گردن نهند. بهانه و عذر آنها این بود خانواده‌هایشان دچار مشكل و بدبختی خواهند شد. حتی رئیس دبیرستان هم مرتب می‌گفت: این كار خطرناك است و عواقب نامعلوم و حتی خطرناكی به دنبال دارد. من به مخالفین اعتصاب گفتم: ببینید بچه‌ها زودتر از ما دست به اعتصاب زده‌اند و سركلاس حاضر نمی‌شوند. آنها مرتب دست به اعتراض و تظاهرات علیه رژیم می‌زنند. ما هم باید به بچه‌ها ملحق شویم و دبیرستان را رها كنیم.»
اواخر پاییز57
و با شروع سال تحصیلی در مهرماه همان سال، مدارس شاهد گفتگو و بحث میان
معلمان درمورد اوضاع سیاسی كشور و شیوه‌های مبارزه علیه رژیم بود. حتی اخبار
و اطلاعات مربوط به وضعیت تهران و قم و نیز مباحث مربوط به جنبش و
انقلاب در آنجا مطرح شد. نكته جالب آن است كه برخی معلمان انقلابی ضمن استفاده از
فضای مدرسه درجهت اقدامات تبلیغی از امكانات تكثیر مدرسه جهت انتشار اعلامیه‌های
ضدرژیم و پخش آنها درسطح شهر استفاده می‌كردند.
بیشتر مبارزان و انقلابیون كرج برنقش مهم دانش‌آموزان و معلمان این شهر در گسترش فضای انقلابی تأكید ورزیده‌اند. مسیح‌الله علایی در این باره می‌گوید:«...اگرچه همه مردم عزیز ما در انقلاب نقش داشتند ولی نقش قشر فرهنگی از بقیه برجسته‌تر و مهم‌تر بود. از زمانی كه آنها اعتصاب به راه انداختند و به تظاهرات گرمی بخشیدند بقیه مردم باعلاقه و حرارت بیشتری به نهضت اسلامی پیوستند.»
با توجه به اینكه در هر محله یك یا چند مدرسه وجود داشت، اعتصاب یك باره آنها تأثیر فوق‌العاده‌ای برمردم نهاد، زیرا بیشتر خانواده‌ها فرزند یا فرزندانشان به این وسیله به جریان اعتصاب می‌پیوستند. به شهادت اسناد و مدارك ساواك و شهربانی دانش‌آموزان كرج در جریان اعتراضات و راهپیمایی‌ها حضور همیشگی و گسترده‌ای داشتند.
كارگران كارخانه‌ها دومین گروه پرشماری بودند كه در اسفند سال 56 شهر كرج دست به اعتصاب زدند و در سال 57 این اعتصابات به اوج خود رسید.حضور آنها درجریان انقلاب اسلامی در كرج قابل توجه بود؛ كارگران برای پیوستن به اعتصاب انگیزه‌های قوی و لازم داشتند؛ زیرا رژیم پهلوی را عامل اصلی فقر و تنگدستی خود می‌دانستند و ازطرف دیگر امتیازات ویژه كارشناسان غربی شاغل در كارخانه‌ها، و حقوق ناچیز خود را حاصل سیاست‌های اقتصادی رژیم پهلوی می‌دانستند. ساكنان محله چهارصددستگاه كرج كه حضور قابل توجه ای در انقلاب داشتند، بیشتر شاغلین كارخانه‌های فاتح یزدی بودند؛ كه به دلیل نارضایتی از وضعیت خود، به جریان اعتصاب پیوستند و از فعالان وقایع منتهی به پیروزی انقلاب در كرج به حساب می‌آیند.
*منبع"انقلاب اسلامی در کرج" مرکز اسناد انقلاب اسلامی
