مبارزات آیت‌الله کاشانی با رژیم صهیونیستی

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی- امین خدابخشی؛ مواضع آیت‌الله کاشانی علیه رژیم صهیونیستی،‌ در فضای خفقان و سرکوب سیاسی رژیم پهلوی،‌ توانست موجی از اعتراضات علیه رژیم صهیونیستی و حامیان آن را رقم زده و تبدیل به کابوس مهار ناشدنی برای آن‌ها شود. یکی از مهم‌ترین موضع‌گیری‌های آیت‌الله کاشانی علیه رژیم صهیونیستی به سال 1326 برمی‌گردد. در این سال همزمان با ایام اربعین حسینی هزاران نفر در پامنار محل زندگی آیت الله کاشانی تجمع کردند. در یکی از این مراسم آیت‌الله کاشانی برای آن‌ها شروع به سخنرانی کرد و ضمن اشاره به حرکت ظلم ستیزانه امام حسین(ع) و ترسیم فضای زمانه خویش و ظلم‌هایی که بر جامعه مسلیمن می‌شود مردم را دعوت به مبارزه می‌کنند و در ادامه سخنان خود خطاب به مردم می‌گوید: برادران مسلمان ما در فلسطین گرفتار حوادث رقت‌آوری شده‌اند. خانه و لانه آن‌ها در معرض مصادره از طرف یهود واقع شده است جان و مال و عرض و ناموس آن‌ها زیر دست و پای یهود لجوج پایمال شده و می‌شود. مسلمانان دنیا بایستی با مسلمین فلسطین ابزار همدردی کنند و تا درجه امکان به کمک آن‌ها بشتابند آیت‌الله کاشانی در ادامه سخنان خود خطاب به مسلمانان می‌گوید: آیا رواست ذلیل‌ترین ملل عالم در مقابل مسلمین این فجایع را مرتکب شوند و مسلمین آرام بنشینند[1].

این موضع شفاف آیت‌الله کاشانی علیه رژیم صهیونیستی، اعتراضات و تظاهرات بعدی مردم را علیه رژیم صهیونیستی رقم زد. بار دیگر در 11 دی ماه 1326، آیت‌الله کاشانی با صدور اعلامیه‌ای در حمایت از مردم فلسطین خطاب به مسلمین جهان، این‌بار علنا سکوت جهانی ناشی از خفقان سیاسی را در هم شکست و تشکیل دولت غاصب اسرائیل را خطری جدی برای آینده مسلمین دانست.

در این اعلامه که از اطرف آیت‌الله کاشانی صادر شده است آمده: سازمان ملل که معلوم نیست وطن بودن فلسطین برای مهاجرین یهودی آلمانی و روسی و آمریكایی و غیره مطابق كدام منطق و قانون است كه رای به تقسیم آنها می‌دهند؟ ... تشكیل دولت صهیونیستی، در آتیه، كانون مفاسد بزرگ برای مسلمین خاورمیانه و بلكه تمام دنیا خواهد بود و زیان آن تنها متوجه اعراب فلسطین نمی گردد و علی ای حال بر تمام مسلمین عالم است از هر طریقی كه می شود از این ظلم فاحش جلوگیری نموده و رفع این مزاحمت را از مسلمین فلسطین بنمایند.

آیت‌الله کاشانی به این اعلامیه اکتفا نکردند و مردم را به تظاهرات علیه رژیم صهیونیستی دعوت کرد. متعاقب این اعلام دعوت در روز یكشنبه ۲۰ دی ماه ۱۳۲۶، بیش از 30 هزار نفر از مردم تهران، در مسجد امام خمینی فعلی برای حمایت از مردم فلسطین و تظاهرات علیه رژیم صهیونیستی اجتماع كردند.

ترس رژیم پهلوی از صراحت آیت‌الله کاشانی باعث می‌شود که رژیم با قدرت نظامی مانع سخنرانی آیت‌الله کاشانی شود؛ از این رو به دستور وی آیت‌الله فلسفی شروع به سخنرانی می‌کند و مردم را به حمایت از مردم فلسطین و مخالفت با رژیم صهیونیستی به تظاهرات فرا می‌خواند.

روزنامه کیهان 21 دیماه 1326 تحت عنوان «آسوشیتدپرس می‌گوید دیروز شهربانی مانع صحبت کردن آیت‌الله کاشانی شد» به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشت: دیروز سی هزار تن از مسلمین در بزرگترین مسجد تهران [مسجد امام] برای ابراز همدری نسبت به مسلمین پاکستان و اعراب فلسطین اجتماع نمودند.سید ابوالقاسم کاشانی از مسلمین تهران، دعوت کرده بود که برای استماع سخنرانی وی حضور یابند لکن بر طبق اخباری که از منابع موثق به دست آمده شهربانی از صحبت کردن وی جلوگیری نمود.

آیت‌الله کاشانی در ادامه مبارزات خود علیه رژیم صهیونیستی، روز 30 اردیبهشت 1327 دوباره مردم ایران را به تظاهرات علیه رژیم صهیونیستی دعوت می‌کند.

روزنامه «داد» در شماره1340ـ30اردیبهشت1327می‌نویسد: «روز جمعه در مسجد شاه میتینگ بزرگی داده خواهد شد. مقدمات تظاهرات بزرگی علیه]صهیونیست‌ها[ی فلسطین فراهم شده و قرار است در ساعت5/3بعدازظهر فردا دستجات مختلف با صفوف منظم وارد مسجد شاه شده در این تظاهرات شرکت کنند. از طرف آقای آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی اعلامیه‌ای منتشر شد که در طی آن از کلیه مسلمین برای شرکت در این تظاهرات دعوت کرده اند[2]

متعاقب این دعوت آیت‌الله کاشانی، اجتماع گسترده‌ای از مردم علیه رژیم صهیونیستی تشکیل شد. در این روز آیت‌الله کاشانی به افشاگری علیه رژیم صهیونیستی پرداخت و ضمن حمله به استعمار و دعوت مردم به اتحاد، به بیان مصیبت‌هایی که بر مردم فلسین رفته بود پرداخت، و در ادامه سخنرانی خود با محکوم کردن رژیم صهیونیستی گفت: تمام ممالک اسلامی دنیا وطن ماست و ما نیز با تمام قوا جانا و مالا نسبت به سهم خود باید از آنها حمایت کنیم و در حفظ منافع و مصالح عالیه مسلمین کوتاهی ننمائیم.

آیت الله کاشانی در ادامه سخنان خود از ملت ایران خواست،‌ از هیچ کمکی در راه آزادی فلسطین و مبارزه علیه رژیم صهیونیستی دریغ نکنند. پس از سخنرانی آیت‌الله کاشانی،‌ سیل هجوم مردم برای کمک به مردم فلسطین شدت گرفت. متعاقب آن در دوم خرداد، پنج هزار نفر از فدائیان اسلام برای شرکت در نبرد علیه رژیم صهیونیستی اعلام آمادگی کردند. اما رژیم پهلوی از خروج آنان جلوگیری کرد.

درپی مبارازت استعمار ستیزانه آیت‌الله کاشانی رژیم پهلوی او را به لبنان تبعید می‌کند. حضور اجباری آیت‌الله کاشانی در تبعیدگاه لبنان در همان سال‌های اولیه تشکیل رژیم صهیونیستی باعث شعله‌ورتر شدن مبارزات ضد صهیونیسیتی در لبنان و سایر کشورهای عربی شد. با توجه به حضور آیت‌الله کاشانی در لبنان روحانیت شیعه آن منطقه قدرت گرفت بطوریکه سال‌ها بعد لبنان کانون گرم برای مبارزه علیه رژیم صهیونیستی شد.

**مواضع‌ آیت‌الله کاشانی علیه رژیم صهیونیستی در دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت**

پس از بازگشت آیت‌الله کاشانی از تبعید،‌ مبارزات او به طور جدی‌تر علیه استعمار ادامه پیدا می‌کند. همزمان با قدرت گرفتن نهضت ملی مردم ایران، گروه‌های مختلف و علمای اسلامی از کشورهای مختلف عرب، طی نامه‌هایی به آیت‌الله کاشانی خواستار آن شدند که ایشان جهت قطع رابطه با رژیم صهیونیستی به رژیم فشار آورد.

روزنامه اطلاعات نیز در تاریخ 13 تیر 1330 از جوابیه آیت‌الله کاشانی به پرسش تلگرافی خبرنگار مخصوص روزنامه المصری در بغداد خبر داد که طی آن آیت‌الله کاشانی گفته بود: پس گرفتن شناسایی اسرائیل از طرف ایران که رسمیت قانونی هم نداشت، قطعی است. متعاقب آن در 15 تیر 1330 دکتر مصدق با توجه به اعتراضات مردمی و همچنین فشار آیت‌الله کاشانی و نمایندگان مجلس طی اعلامیه‌ای قطع رابطه با رژیم صهیونیستی را اعلام کرد [3].

بر همین اساس می توان گفت در زمان ریاست آیت‌الله کاشانی در مجلس شورای ملی؛ مبارزه با رژیم صهیونیستی به یکی از اصول بین‌المللی او تبدیل می‌شود. در همین راستا، وی در زمانی که ریاست مجلس دوره هفدهم را به عهده داشت، در ملاقات با هیأت نمایندگی مجس اوقاف اسلامی دمشق گفت: ما شناسایی خود را از دولت یهودی اسرائیل پس گرفتم. چون رژیم سابق ایران که یک دولت انگلیسی بود اسرائیل را به رسمیت شناخته بود. و اکنون همه کشورهای اسلامی و عربی باید برای درهم شکستن اسرائیل و بازگشت شهرهایی که اسرائیل غصب کرده به صاحبان واقعی آن، هماهنگ شوند.

همچنین آیت‌الله کاشانی پس از برگشت از مراسم حج سال 1331 در نامه‌ای که برای اتحاد کشورهای اسلامی نوشت، از آنان خواست برای شرکت در کنگره اسلامی، نمایندگان خود را به ایران بفرستند، در این نامه خطاب به کشورهای اسلامی آمده است: برادران، ایجاد دولت پوشالی اسرائیل یکی از هزاران تبهکاری‌هایی بود که اجنبی به منظور نابود ساختن مسلمانان مرتکب شد [4].

**اعتراض به شعار دفاع از حقوق بشر سازمان ملل توسط آیت‌الله کاشانی**

بنابر گزارش شهربانی طرفداران آیت‌الله کاشانی در واکنش به تصمیم شوراي امنيت سازمان ملل متحد در مورد آزادي عبور کشتي‌ها از کانال سوئز به مقصد اسرائيل اقدام به تظاهرات کردند.

گزارش شهربانی از تظاهرات هواداران آیت‌الله کاشانی علیه تصمیم سازمان ملل

پس از حمایت‌های مکرر سازمان ملل از رژیم صهیونیستی آیت‌الله کاشانی ضمن ارسال نامه‌ای به سازمان ملل شعارهای دروغین و رنگین آنان در دفاع از حقوق بشر را به چالش می‌کشاند و با توجه به حمایت آنان از رژیم صهیونیستی می‌گوید: یک عده مهاجر ، با کمک و اسلحه دول موفق شدند اعراب را از یک قسمت از سرزمین فلسطین که خانه آنها بود و قرنها در آنجا ماوی داشتند، بیرون رانند و اگر دول معظمه اطمینان به اغماض و چشمپوشی سازمان از این تجاوز و حقکشی نداشتند ، مرتکب چنین جنایتی نمی شدند . اینک میلیونها مردم مسلمان جهان چشم به راه تصمیمات سازمانند که از این تعدیات جلوگیری نمایند و اجازه ندهند اسلحه و پول بعضی از اعضای آن سازمان به نفع اقلیتی کوچک و به ضرر ساکنین یک قسمت از خاک شرق به کار برده شود[5].

**مبارزات آیت‌الله کاشانی علیه رژیم صهیونیستی بعد از کودتای 28 مرداد**

بعد از کودتای 28 مرداد، تلاش رژیم در برقراری رابطه با رژیم صهیونیستی باعث نگرانی کشورهای عربی شد و گروه‌های مختلفی از مردم این کشورها با ارسال نامه‌هایی به آیت‌الله کاشانی نگرانی خود را از این موضوع اعلام کردند. آیت‌الله کاشانی در پاسخ به این نامه‌ها اظهار داشت: مادامی که من زنده باشم به خواست خدا رابطه با رژیم صهیونیستی به عمل نخواهد آمد.

همچنین آیت‌الله کاشانی در اعلامیه‌ای که در تاریخ 1 شهریور 1333 که در رابطه با کنسرسیوم صادر کرد: بار دیگر بر استعمار می‌تازد و به ظلم‌هایی که بر جامعه مسلمین به خصوص فلسطین توسط رژیم صهیونیستی رفت اشاره می‌کند .

به علت موضع جنجالی و آتشین آیت‌الله کاشانی علیه دولت‌های استعمار در این اعلامیه رژیم پهلوی سعی در سانسور آن دارد و از چاپ آن جلوگیری می‌کند.

سرانجام در پی مبارزت ضد استعماری آیت‌الله کاشانی به خصوص سازش‌ناپذیری او در قضیه رژیم صهیونیستی و حامیانش، رژیم پهلوی وی را روانه زندان کرد. آیت‌الله کاشانی با وجود آنکه از سال 1335 به شدت تحت نظر رژیم پهلوی قرار می‌گیرد اما در فرصت‌های پیش آمده به موضع‌گیری‌های خود علیه استعمار و استثمار ادامه می‌دهد تا اینکه وی پس از گذارندن دوران سخت بیماری، در اسفند 1340 دار فانی را وداع گفت.

1 - جلال الدین مدنی. ایران اسلامی در برابر صهیونیسم. ص 121