نسبت انجمن حجتیه با انقلاب اسلامی چه بود؟

پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انجمن حجتیه از جمله گروه‌هایی است که از اوایل دهه 30 فعالیت خود را شروع کرد و اعضای آن در جریان انقلاب اسلامی و بعد از پیروزی انقلاب هم تحرکاتی داشتند.

یکی از مخاطبان، در بخش «شما بپرسید» سوالی درباره این انجمن مطرح کرده و پرسیده است: تمام تلاش انجمن حجتیه تا چند سال پیش این بود که انقلابی بودن و همراه بودن شیخ محمود حلبی (موسس انجمن حجتیه) را با خط فکری حضرت امام و انقلاب ثابت نماید و از آن دفاع می‌کرد. آیا آقای حلبی، انقلابی (به معنای همراهی با انقلاب) بود یا خیر؟

دکتر اکبر اشرفی، محقق و مدرس دانشگاه در پاسخ به این سوال، ابتدا به پیشینه انجمن حجتیه اشاره کرد و گفت: این انجمن در سال 1332، در واکنش به فعالیت‌های بهائیان در دهه 30،  توسط حجت‌الاسلام شیخ محمود حلبی ظهور کرد و تلاش عمده آن در ابتدا معطوف به مقابله نظری با جدل‌های بهائیان بود.

این استاد دانشگاه درباره پیشینه و خط فکری موسس انجمن حجتیه یادآور شد: با اینکه آقای حلبی از روحانیون سیاسی‌ای بود که در جریان نهضت ملی نفت هم گاها سخنرانی‌هایی داشت، اما بعد از کودتای 28 مرداد 1332 تصمیم گرفت سیاست را رها کند.

اشرفی با بیان اینکه یکی از شروط عضویت در انجمن حجتیه، عدم مداخله سیاسی بود عنوان کرد: در تبصره دو اساسنامه‌ انجمن تاکید شده بود: انجمن به هیچ‌وجه در امور سیاسی مداخله نخواهد داشت و نیز مسئولیت هر نوع دخالتی را که در زمینه‌های سیاسی از طرف افراد منتسب به انجمن صورت گیرد، بر عهده نخواهد داشت.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: با همین دیدگاه در جریان انقلاب و در سال 1355، انجمن به سه گروه تقسیم شد و تحت سه عنوان عسگریون، مهدویون و انجمن حجتیه به فعالیت ادامه داد که دو دسته نخست به مبارزه مسلحانه با رژیم تمایل نشان دادند و از مشی عملی و فکری انجمن فاصله گرفتند اما خودِ انجمن حجتیه کما فی‌السابق با همان مشی و اندیشه به فعالیت خود ادامه داد.

رئیس مرکز فرهنگی دانشگاهی امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی اضافه کرد: امام خمینی، اوایل از انجمن حجتیه حمایت می‌کردند و حتی به آن انجمن اجازه داده بودند یک سوم سهم امام را برای ترویج و تبلیغ مذهبی به مصرف برساند، اما با اوج‌گیری انقلاب، وقتی امام بی‌تفاوتی موسس انجمن را نسبت به انقلاب اسلامی مشاهده کردند، اجازه مذکور را کان لم یکن تلقی کردند.

نویسنده کتاب «جناح‌های سیاسی در جمهوری اسلامی ایران در دهه 1360» در آخر درباره پایان کار انجمن حجتیه گفت: این انجمن بعد از سخنرانی امام خمینی در سال 62 که در بخشی از آن انجمن را خطاب قرار دادند، طی اعلامیه‌ای تمامی جلسات و برنامه‌های خود را به صورت رسمی تعطیل اعلام کرد و به این ترتیب به لحاظ رسمی فعالیت این گرایش به پایان رسید.