بازتاب حوادث خونین سبزوار در آذر ماه 1357
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ رویارویی مردم انقلابی سبزوار با رژیم پهلوی در آذر ماه 1357 که مصادف با ایام محرم بود؛ به خاک و خون کشیده شد. چهارشنبه خونین سبزوار برگ دیگری از تظاهرات مردم آن دیار را به ثبت و ضبط رساند. یادداشت حاضر بازتاب این حوادث را بررسی می‌کند.(برای مطالعه بیشتر به اینجا مراجعه کنید)
بنابر اسناد برجای‌مانده از ساواک، درنتیجه‌ی تیراندازی مأموران به مردم چهار نفر کشته و هفده نفر مجروح شدند. در ادامه‌ی این اسناد چنین ذکر شده که براثر پرتاب سنگ و چوب توسط اخلالگران، پنج نفر از مأموران شهربانی نیز مصدوم شدند. در برخی از منابع شمار کشته‌شدگان حادثه پنج نفر و شمار مجروحان سی نفر اعلام شد كه دو نفر از آنان از نیروهای شهربانی بودند. این منابع همچنین در ادامه چنین ذکر کردند که پس از کشتار صورت‌گرفته، شهربانی عبورومرور را در خیابان بیهق ممنوع اعلام کرده است و در غیاب مردم همه اثاثیه مسجد جامع را غارت کرده‌‌اند.
روزنامه کیهان پس از گذشت هشت روز از حادثه، با انتشار فهرستی، اسامی شهدای دوازدهم محرم سبزوار را به این شرح اعلام کرد: رجبعلی ابراهیمی(کتاب‌فروش)، رمضانعلی طلوع‌نیا(دلال برنج)، محمد اعیانی ثانی، تقی مشکانی(دانش‌‌آموز دوره سوم راهنمایی)، محمود رازقندی (دیپلمه) و غلامحسین فشتنقی. بنابر گزارش این روزنامه مجروحان عبارت بودند از: مهدی دلقندی، رجبعلی کرابی، تقی طزرقی، قاسم خسروجردی، محمدعلی کرابی، احمد چالشی، حسین فسنقری، حاج‌محمد کرابی، غلام‌‌کرابی، رمضان منصوری، ابراهیم منصوری و علی فرامرزی.
مجله‌ی صف و روزنامه نبرد ملت در سالگرد حادثه شمار کشته‌شدگان سبزوار را در این روز پانزده نفر و شمار زخمی‌ها را چهل نفر اعلام کردند.
اعتراض نمایندگان سبزوار در مجلس شورای ملی به حوادث محرم
در پی حوادث خونین محرم سبزوار، به‌ویژه حوادث هجدهم و بیست‌ودوم آذر، كه به كشته و زخمی‌شدن جمعی از مردم منجر شد، آقایان حسن متولی و كاظم اسكویی، نمایندگان شهرستان سبزوار، در مجلس شورای ملی با ارسال نامه‌‌ای اعتراض‌آمیز در مورخ 23 آذر 1357 به دكتر جواد سعید، ریاست وقت مجلس، مراتب اعتراض خود را از وقوع این حوادث در سبزوار اعلام كردند. نامبردگان با بیان اینكه در هجدهم آذر، مصادف با شب تاسوعای حسینی، بر اثر تیراندازی پلیس دو نفر كشته و پنج نفر مجروح شدهاند و همچنین در بیست‌ودوم آذر، هم‌زمان با دوازدهم محرم، با كشاندن عده‌‌ای چماق‌به‌دست از روستا به شهر (كه به شكستن شیشه مغازه‌‌ها و درگیری با مردم منجر شده است) پنج نفر كشته و سیزده تن زخمی شدهاند؛ از ریاست مجلس خواسته بودند كه وزیر دادگستری و وزیر كشور در بازداشت و مجازات عاملان این حوادث و ممانعت از وقوع درباره این اتفاق‌ها اقدامات لازم را انجام دهند. در نامه نمایندگان مجلس درباره وضعیت حاكم بر سبزوار نیز چنین آمده است: «مردم مجروحین را به بیمارستان می‌برند و كشته‌‌ها اكنون در مسجد سبزوارند[مسجد جامع] و مردم بر آن‌ها نوحه می‌‌خوانند و خانواده‌‌های زیادی در غم آن‌ها داغدارند.... اكنون مردم سبزوار، زن و مرد در تشویش و اضطرابند كه چنین حوادثی تكرار خواهد شد و جان عده دیگری از دست خواهد رفت...». نمایندگان مردم سبزوار در تاریخ 30 آذر 1357، دوباره نامه‌‌ای به ریاست مجلس نوشتند و ضمن ابراز تأثر خود از وقایع محرم سبزوار از نامبرده خواستند تا مراتب اعتراض آنان به دولت ابلاغ شود و وزیر كشور برای پاسخگویی به سه سؤال آنان در مجلس حاضر شود. سؤالات به شرح زیر بود:
1.سبب و انگیزه این اعمال خلاف قانون چه بوده و چه اقدامی برای تعقیب مسببین و مرتكبین آن به‌عمل آمده است؟
2. برای جبران كشتارها و آسیب‌های جانی و مالی واردشده به افراد و سازمان‌ها و جلوگیری از تكرار حوادث مزبور چه اقدام و تمهیداتی در نظر گرفته شده است؟
3.اسامی، شغل و سن كسانی كه در حوادث اخیر سبزوار به قتل رسیده یا مجروح شدهاند به صراحت ذكر شود.
نامه‌های مزبور را جواد سعید، ریاست مجلس شورای ملی، به احمد ناظمی، وزیر مشاور در امور پارلمانی، تحویل داد و نامبرده نامه‌‌ها را برای پاسخگویی برای ارتشبد عباس قره‌باغی، وزیر كشور وقت، ارسال كرد. نتیجه این نامه‌‌ها به‌دلیل فقدان اسناد، نامشخص است.
بازتاب حوادث محرم سبزوار
حوادث غم‌انگیز محرم 1399 در سبزوار و اقدامات رژیم در به خاک‌وخون کشیدن مردم بی‌گناه، آیت‌الله سید عبدالله شیرازی، از علمای مشهد را برآن داشت تا با ارسال تلگرافی به حاج سید فخرالدین افقهی، مراتب تأثر و تأسف خود را از حوادث سبزوار اعلام کند. نامبرده در این تلگراف که رونوشت آن برای حاج سید مرتضی اصفهانی، از علمای قائن، هم مخابره شد، با محکوم کردن این «حوادث ناهنجار و اعمال وحشیانه و ضد اسلامی» این‌‌گونه حوادث را باعث وحدت هر چه بیشتر روحانیان و مردم و استقامت و پایداری بیشتر عامه مسلمان دانست که برای ریشه‌کن‌کردن ظلم و ستم به مبارزه اصیل اسلامی ادامه دهند. آیت‌الله شیرازی در پایان تلگراف از افقهی خواستند تا «سلام و تحیت حقیر را به عموم آقایان علما، اعلام و مردم متدین سبزوار با مخصوص داغدیدگان ابلاغ بفرمائید.»
در جواب ایشان، حاج سید فخرالدین افقهی هم با ارسال تلگرافی در 30 آذر 1357 از ابراز همدردی نامبرده با خانواده شهدای سبزوار تشکر کردند. افقهی با بیان اینکه «با بودن حکومت طاغوتی و دست‌نشاندگان استعمار همه جای ایران سبزوار و مشهد است، همه ملت به همدیگر هر روز باید تسلیت گویند...»، از درگاه خداوند توفیق وحدت ملی برای ادامه مبارزه و ریشه‌کن كردن رژیم پهلوی را خواستار شد.
عمق حوادث محرم سبزوار باعث شد تا نام این شهر به همراه دیگر شهرها در اعلامیه‌ا‌‌ی كه روحانیان صادر كردند ذکر شود. در اعلامیه آیت‌الله طالقانی با عنوان «پیام حضرت آیت‌الله طالقانی به ملت ایران» که در سی‌‌ام آذر در تهران و برخی از مناطق کشور منتشر شد، با اشاره به حوادث خونین محرم، سفاکی‌ها و جنایات رژیم در شهرستان‌ها به‌شدت محکوم شده بود. ایشان بـا تأکید بر اینکه مردم ایران بـا استقامت از رهبر خود حمایت مـی‌‌کنند، حوادث شهرهایی همچون اصفهان، نجف‌آباد، ساری، بهشهر، سمیرم، مشهد، اراک، سبزوار و... را وحشت‌انگیز توصیف کرده است.
وقوع این‌‌گونه حوادث در کشور، حاج سید عبدالاعلی سبزواری، از علمای سبزواری مقیم نجف را هم به واکنش واداشت. ایشان با ارسال پیامی به ملت ایران درخصوص حفظ اتحاد تا رسیدن به پیروزی نهایی، با تمسک جستن به آیه «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ...» همه ملت ایران، روحانیان، اصناف، طبقات تجار و کارمندان را به حفظ وحدت و اتحاد ملی فرا خواند. ایشان حمایت و همراهی با حکومت را تا زمانی که مخالف با قوانین شرع الهی نباشد لازم دانستند و در غیر این صورت آن را بی‌‌ارزش خواندند و با تأکید بر اینکه خداوند ظلم و جور را از بین خواهد برد و وعده وی حق است، ابراز تأثر و تأسف شدید خود را از حوادث ناگوار رژیم پهلوی اعلام كردند.
