روایت اسناد از مبارزات سید علی‌اکبر پرورش
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ سید علی‌اکبر پرورش از پیشگامان نهضت اسلامی است که در گزارش‌های ساواک به عنوان کسی که «فعالیت شدید مذهبی دارد» و ضمن «سخنرانی تحریک‌آمیز»، «علنا از [امام] خمینی طرفداری می‌نماید» معرفی می‌شود. وی همواره زیر ذره‌بین دستگاه‌های امنیتی رژیم پهلوی قرار داشت، به‌طوری ساواک ضمن گزارش‌های خود، به فعالیت‌های و روش‌های مبارزاتی او اشاره می‌کند. این نوشتار مروری بر مولفه‌های مبارزاتی مرحوم علی‌اکبر پرورش در دوره رژیم پهلوی است.
ایراد سخنرانی‌های انقلابی
گزارشگران ساواک، علی اکبر پرورش را «یکی از افراطیون مذهبی» می‌خواندند که «در سخنرانی‌های متعدد خود بارها مطالب خلاف مصالح مملکتی عنوان کرده است.» به تعبیر این گزارش‌ها پرورش «از طرفداران [امام] خمینی است که در کلیه سخنرانی‌های خود در واحدهای آموزشی شدیدا از وی یاد می‌کند». او همچنین در سخنرانی‌های خود در دروان پهلوی، اوضاع کشور را با زمان معاویه و یزید مقایسه می‌کرد و «شدیدا علیه رژیم مشروطه» مطالبی بیان می‌نمود.
در یکی دیگر از گزارش‌های ساواک با اشاره به سخنرانی‌های مرحوم پرورش آمده است: «در پوشش سخنرانی‌های مذهبی نسبت به منحرف کردن افکار جوانان اقدام و شدیداً مظنون به فعالیت‌های پنهانی است». ساواک سخنرانی‌های سیدعلی اکبر پرورش را تأثیرگذار قلمداد کرده و می‌نویسد: «تاکنون تعداد زیادی دانش‌آموز و دانشجو که در سخنرانی‌های وی شرکت کرده‌اند انحراف فکری حاصل و تحت تعقیب قرار گرفته‌اند.» در گزارش دیگری با اشاره به سخنرانی وی در30 تیر 57 تصریح شده است: «پس از خاتمه اظهارت یادشده، عده‌ای از جمعیت حاضر در حسینه بعد از خروج شعارهایی به نفع روح‌الله خمینی و علیه حکومت ایران داده‌اند».
تربیت نیروی مبارزه
تربیت نیرو برای مبارزه علیه رژیم پهلوی از دیگر مؤلفه‌های مبارزاتی علی‌اکبر پرورش به حساب می‌آید. گزارشگر ساواک در 25 فروردین 1357 با اشاره به فعالیت گروه‌های مذهبی و ذکر سوابقی از برخی افراد از جمله علی‌اکبر پرورش، می‌نویسد: «این عده با همکاری تعدادی دیگر از دبیرستان‌ها و هنرستان‌ها و افراد مذهبی افراطی خارج از آموزش و پرورش اخیرا دست به فعالیت» زده و «محصلین را برای فعالیت آماده می‌سازند.»
گزارشگر ساواک در 13 بهمن 56 نیز می‌نویسد، پرورش «از معلمین مذهبی افراطی» است که «علنا از [امام] خمینی طرفداری می‌نماید» و محصلین را سازماندهی می‌کند. در گزارش دیگری درباره پرورش آمده است: «وی فعالیت خود را از اصفهان به شهرهای دیگر مانند آبادان، شیراز و کرمانشاه گسترش داده و در این شهرستان‌ها نیز عواملی را تحت تبلیغ مضره قرار داده است.»
ترغیب مردم به ادامه مبارزه
بنا به گزارش‌های ساواک علی‌اکبر پرورش «علنا از [امام] خمینی طرفداری می‌نماید و شمشیر و انقلاب را دو جزء اصلی اسلام می‌داند و می‌گوید عضویت و عرفان اول و شمشیر و انقلاب دوم می‌باشد». ساواک در گزارش دیگری با تأکید بر «فعالیت‌های مضره ضد رژیم و تحریک مردم به آشوب و انقلاب مسلحانه علیه رژیم به صورت بسیار گسترده و زیرکانه» توسط سیدعلی اکبر پرورش می‌نویسد: «آنان را راهنمایی و توجیه نموده است و خواستار حکومت اسلامی شده است.»
گزارش دیگر از ساواک اضافه می‌کند: وی «در شب‌های شنبه و یک‌شنبه 16 و 17 اردیبهشت‌ماه [1357] در سالن دانشکده نفت آبادان در جمع حدود 850 نفر از دانشجویان و دبیران و جوانان شهر آبادان» سخنرانی ایراد کرد و «مردم را به مبارزه و قیام له نظام توحیدی دعوت می‌کرد».
گزارش 18 آذر 1357 ساواک با موضوع «مسجد مصلی و تصمیمات اخلالگران» نشان از آن دارد که سید علی‌اکبر پرورش «مردم را دعوت به قیام» کرد. و به اتفاق دو نفر دیگر اظهار داشتند: «تا سرنگونی رژیم و کسب موفقیت فقط یک قدم فاصله داریم و فردا در مسجد جامع اجتماع کرده و راهپیمایی خواهیم کرد.»
ساواک در گزارش دیگری با اشاره به سخنرانی سیدعلی اکبر پرورش در مسجد سید، نوشت: «مردم به هیچ وجه گول نخورید و الان موقع استراحت نیست و راهی را که ماها در پیش گرفته‌ایم باید تا نتیجه نهایی طی کنیم». همین گزارش اضافه می‌کند وی مردم را به قیام دعوت کرد و گفت: «باید قیام کرد و خستگی را علاوه بر این‌که به خود راه نداد به دیگران نیز نباید بازگو کرد که باعث تخریب روحیه مردم می‌شود.»
برقراری پیوند میان انقلابیون و روحانیون مبارز
تلاش برای پیوند قشر جوان انقلابی با روحانیت مبارز از دیگر فعالیت‌های سیدعلی‌اکبر پرورش در دوران نهضت اسلامی است که باعث حساسیت ساواک شد، به طوری که در گزارشی آمده بود: «مرتبا در منزل [آیت‌الله]خادمی رفت و آمد و کلیه دانش آموزان هنرستان‌ها و سایر دبیرستان‌هایی را که در آن تدریس می‌کنند را به خانه آیت‌الله خادمی کشانده و برای آنان سخنرانی‌های تحریک آمیز می کنند». گزارشگر ساواک هشدار می‌‌دهد: «با توجه به این‌که از عوامل [امام] خمینی است» چنانچه «سریعاً اقدام نشود، تحریکات آنان در بین دانش‌آموزان و جوانان در سطح شهر ضایعات جبران‌ناپذیری در بر خواهد داشت.»
ارتباط با انقلابیون
بنابر اسناد ساواک، سیدعلی اکبر پرورش برای گسترش نهضت اسلامی همواره با انقلابیون سایر شهرها در ارتباط بود. گزارش 2 دی 1348 حاکی از این است که وی «به شهرکرد عزیمت و در مدرسه امامیه آن شهرستان ضمن اشاره به این موضوع (تشکیل جلسه در اصفهان) مطالبی پیرامون اتحاد و اتفاق مسلمانان و بر پا نمودن انقلاب عنوان» نمود.
گزارش دیگر تأکید می‌کند که وی در تاریخ 12 فروردین 1349 «از طریق اصفهان به قریه سامان از توابع چهارمحال وارد و در مسجد جامع قریه مزبور برای اهالی تبیلغ مذهبی می‌نماید.» در گزارشی با موضوع «مهندس مصحف» به تاریخ 27 تیر 57 آمده است: «نامبرده بالا و شخصی به نام پرورش اهل اصفهان مرتب به وسیله رابط و تلفن با متعصبین مذهبی کازرون... در ارتباط می‌باشند.»
گزارش‌های متعدد دیگری از حضور وی در آبادان حکایت دارد، به عنوان نمونه بنابر گزارش 25 خرداد 56 وی «برای افتتاح کتابخانه حسینیه اصفهانی‌ها به آبادان دعوت شده و دوشب سخنرانی نموده است». در گزارش 13 اردیبهشت 57 هم آمده است: «قرار است اکبر پرورش که از دبیران متعصب مذهبی می‌باشد... برای سخنرانی در دانشکده نفت با هواپیما از اصفهان به تهران و از آن‌جا به آبادان مسافرت کند» چون «مشارالیه از دبیرن سازنده و محرک می‌باشد.»
بنابر اسناد «تشکیل جلسات مذهبی»، «تشویق محصلین به مطالعه کتب مذهبی و خلاصه کردن کتاب‌ها»، «تشکیل کنفرانس در هنرستان»، «حضور در تحصن»، «حضور در راهپیمایی‌های اخلال‌گرایانه» و... از دیگر محورهای مبارزاتی سیدعلی اکبر پرورش در دوران نهضت اسلامی بود.
