بی گمان وقوع و پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، محصول تلاش و
مجاهدت مردم، گروه ها و رهبری بلامنازع امام خمینی بود، اما آنچه در این
میان، بیش از همه جلب توجه می نماید، نقش آفرینی گروه ها و نیروهای مذهبی
بویژه پذیرش دین به عنوان مبنای فعالیت و مبارزه است. بسیاری از افراد و
تشكل ها، اساسا بر پایه الهام پذیری از انگاره های دینی رو به مبارزه
نهادند و با رژیم گذشته وارد چالش شدند. این طیف فكری و سیاسی، با ارائه
رویكردی جدید نسبت به دین و مرتبط ساختن آن با جامعه و سیاست، وضع رژیم و
سیاست های آن را نقد كردند و بر پایه همان آموزه ها، جامعه ایده آل مطلوب
خود را ترسیم نمودند كه چیزی جز برقراری حكومت اسلامی و یا حاكمیت الهی در
سطح جامعه نبود. این مهم، هم خصلت عمده انقلاب اسلامی ایران را توضیح می
دهد و هم وجه تمایز آن نسبت به سایر انقلاب خهاذی جهان است. به نظر می رسد
این وجهه از انقلاب اسلامی هنوز هم نیازمند مطالعه و پژوهش بیشتری است؛ چه
این كاوش های علمی و فكری به فهم نگرش افراد و گروه های مذهبی نسبت به دین،
جامعه و سیاست و برداشت آن ها نسبت به اوضاع سیاسی و اجتماعی كمك خواهد
كرد و بویژه بیان خواهد نمود كه چگونه این عقاید فرد را به تكاپو و فعالیت
سیاسی می كشاند. همچنین به بیان این كه چگونه نیروهای مذهبی منابع مادی و
معنوی خود را در برابر رژیم، بسیج، سازماندهی و احیانا بازسازی می كردند،
مدد خواهد كرد. یكی از راه های نیل به این هدف، بهره گیری از خاطره های
افرادی است كه خود به طور مستقیم در این جریان ها حضور داشتند و درگیر
مبارزه با رژیم بودند. مركز اسناد انقلاب اسلامی بنا به رسالت خود، دیری
است كه این نكته را مورد توجه قرار داده و هم اكنون به ضبط و چاپ خاطرات
دكتر احمد توكلی اقدام كرده است، باشد كه این اثر بتواند به روشن كردن
فرازهایی از فعالیت نیروهای مذهبی و همچنین تبیین شرایط اجتماعی و سیاسی
ایران در دوران گذشته كمك نماید. دكتر احمد توكلی از فعالین و مبارزین
سیاسی- مذهبی است كه در نهضت اسلامی علیه رژیم پهلوی در دانشگاه شیراز
همراه دیگر دانشجویان سیاسی مسلمان، فعالیت هایی چون اعتصاب در دانشگاه، بر
هم زدن سخنرانی مسوولین دانشگاه، پخش اعلامیه علیه جشن های 2500 ساله
شاهنشاهی و ... انجام می داد؛ لذا، بارها بازداشت، شكنجه و زندانی شد.
توكلی در مجموع چهار بار توسط ساواك بازداشت شد، بازداشت های سوم و چهارم
زمان زیادی طول كشید. بار سوم هشت ماه و بار چهارم حدود دو سال زندانی شد.
در دوران زندان با هویت واقعی سازمان مجاهدین خلق آشنا شد، لذا در فعالیت
های سازمانی آن ها در زندان مشاركت نمی كرد و از آنها جدا شد. توكلی هنگام
پیروزی انقلاب به بهشهر، محل تولد خود رفت و مسوول كمیته انقلاب و دادیار
دادستان انقلاب شد. او در دوره اول مجلس شورای اسلامی از طرف مردم بهشهر به
عنوان نماینده رای آورد و در اوج اختلاف بنی صدر با مذهبی ها، جزو مخالفان
بنی صدر بود. وی در سال 1360 وارد كابینه میرحسین موسوی شد و به عنوان
وزیر كار خدمت كرد... دكتر احمد توكلی در حال حاضر نماینده مردم تهران در
مجلس شورای اسلامی دوره هفتم و رییس مركز پژوهش های مجلس شورای اسلامی می
باشد. خاطرات سیاسی احمد توكلی؛ مجاهدین خلق و بنی صدر
