پس از شهادت امام حسین (ع) جنبشهای شیعی و مراسم عزاداری به منظور حفظ و بزرگداشت نام و یاد حضرت اباعبدالله الحسین و یارانش بهصورت یك سنت درآمد. از آنجا كه قیام امام حسین(ع) در مقابل یزید قیامی مظلومانه در مقابل حاكمی مستبد بود، محرم همواره الهامبخش مبارزهی مظلومانه در مقابل قدرتهای ستمكار زمانه تلقی شده است كه به شیعیان درس ایثار، شجاعت و شهادت میآموزد.در دورهی حكومتها و سلسلههای شیعه بالاخص در دوران آلبویه، صفویه و قاجاریه سنت عزاداری در ماه محرم در ایران رونق بسزایی یافت و هر روز به عظمت آن افزوده میشد تا جایی كه سركوبهای رضاشاه و فریبكاریها و تحریفات محمدرضاشاه پهلوی هم نتوانست این سنت را نابود كند.نهضت اسلامی در سال 1342 همزمان با ماه محرم وارد مرحلهی جدیدی شد و حضرت امام با بهرهگیری از فضای معنوی محرم، مردم مسلمان را برای رویارویی با اقدامات ضدمذهبی رژیم پهلوی به صحنهی مبارزات كشاند. 15 خرداد 1342 اوج رویارویی روحانیت شیعه با رژیم استبدادی شاهنشاهی ایران بود تا جایی كه امام خمینی آن روز را «مبدأ انقلاب اسلامی» اعلام كردند.پس از تبعید حضرت امام به خارج از كشور و با فضای پلیسی ـ امنیتی بهوجودآمده توسط رژیم پهلوی، ساواك قبل از فرارسیدن ایام ماه محرم با انتشار اسامی كسانی كه نمیتوانستند به منبر بروند، از فعالیت روحانیون مبارز جلوگیری میكرد، با این حال شاگردان امام همواره خود را موظف به روشنگری جامعه میدانستند. انقلاب اسلامی در سال 1356 كاملاً الهامی حسینی داشت و نام و یاد عاشورا و نهضت كربلا فراروی مبارزات حقطلبانه بود. شعار پیروزی خون بر شمشیر با الهام از نهضت حسینی سال 1357 را سال سرنوشت قرار داد.در سال 1357 رژیم پهلوی در سراشیبی سقوط قرار گرفت و آخرین ضربهها به پیكر آن توسط مردم و به رهبری حضرت امام خمینی(ره) در ماه محرم وارد آمد. تظاهرات تاسوعا و عاشورای 1357 در نوزدهم و بیستم آذر ماه و نیز تظاهرات اربعین آن سال، نویدبخش فجر انقلاب اسلامی و طلوع نظام سیاسی جدید در ایرانِ مبتنی بر اسلام بود.با مروری بر حوادث محرم مشخص میشود كه مردم با تأثیرپذیری از حماسهی كربلا به دنبال همان اهداف و انگیزهها بودند. هدف و انگیزهی مردم ایران از انقلاب اسلامی، نابودی ظلم، استبداد و استكبار و برپایی حكومت عدل الهی و اجرای احكام اسلامی به عنوان «معروف» و جلوگیری از حذف اسلام از صحنهی اجتماع و وابستگی به اجانب و بیگانگان بهعنوان «منكر» بود.