بررسي مباني کلامي و فقهي شيعه نشان ميدهد که مفهوم «حقالناس» از جمله مباحث بسيار مهم در اصول اعتقادي شيعه ميباشد، اما به دلايلي همچون شکلنگرفتن حکومت اسلامي با محوريت فقه شيعي، مباحث حقالناس به حوزهي حکومتي وارد نشده است. اين موضوع در سالهاي بعد از انقلاب اسلامي به طور گستردهاي مطرح شده و نظريهپردازان انقلاب اسلامي در باب ارتباط جمهوريت و اسلاميت و جايگاه حق مردم سخن گفتهاند. سپس با مطرحشدن مردمسالاري ديني در دههي 1370 اين موضوع به شکل جديتري نمودار شد. در پژوهشِ پيش رو نويسنده ابتدا به توضيح مباني مردمسالاري ميپردازد و در ادامه رابطهي حق و تکليف شهروندان در جامعه و نسبت آنها با حکومت را تشريح و اين سؤال را مطرح نموده که آيا حقوق انسانها تکاليفي را نيز براي آنها به بار ميآورد؟ در توضيح اين مسئله نويسنده به انواع رابطهي حق و تکليف اشاره نموده و رويکرد اسلامي ـ شيعي رايج در اين باب را تبيين ميكند.