تاریخ انقلاب اسلامی در گیلان در پیوند با حرکت عظیم و انقلابی مردم ایران قابل بررسی و ارزیابی است. گیلان از جمله مناطقی است که مردم آن با توجه به پیشینهی تاریخی و مبارزاتی خویش در انقلاب مشروطه و نهضت جنگل، در شروع، ادامه و پیروزی انقلاب اسلامی نقش برجستهای داشتند؛ بهطوریکه بررسی و پژوهش دربارهی آن در روشن شدن بخش عمدهای از تاریخ انقلاب اسلامی ایران اهمیت زیادی دارد. مقاومت مردم گیلان در برابر سیاست مذهبزدایی رضاشاه و برنامههایی همچون کشف حجاب و اتحاد شکل لباس بیش از اقدامات دیگر بود. از جمله کسانی که در این زمان در گیلان با سیاستهای رضاشاهی به مقابله پرداختند، میتوان به آیتالله حاج شیخ یوسف نجفی جیلانی و آیتالله شیخ محمدباقر رسولی اشاره کرد. با آغاز نهضت امام خمینی(ره) علما و روحانیون گیلان تمام تلاش خود را برای برقراری ارتباط و هماهنگی با رهبری نهضت به کار بستند. روحانیون شهرهای مختلف گیلان که در قم حضور داشتند از ظرفیت ماههایی چون محرم و صفر و رمضان برای تبلیغ و افشاگری علیه حکومت استفاده میکردند، بهطوریکه اولین شهید نهضت اسلامی حجتالاسلام سید یونس رودباری منسوب به این خطه است. از دیگر علما و پیشگامان نهضت اسلامی که با جریانهای سیاسی و فرهنگی حکومت پهلوی به مقابله برخاستند میتوان آیات بحرالعلوم، احسانبخش، ضیابری، ربانی املشی، محمدی گیلانی و ... را نام برد.