به روایت پرویز ثابتی
اولین بار در خرداد ۱۳۵۷ موقعی که پیشنهاد دستگیری ۱۵۰۰ نفر را داده بودیم در ملاقاتی که با فردوست داشتم، از ایشان شنیدم که: «اگر مردم این قدر ناسپاس باشند، ممکن است بگذارند و بروند»، گفتم: «کجا بروند؟ چطور چنین امری ممکن است؟» در پاسخ گفت: «ایشان چه اندازه می‌توانند این ناسپاسی‌ها را تحمل کنند؟ می‌گذارند از مملکت می‌روند، این یک واقعیت است.»
کد خبر: ۸۲۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۶
26 دی ماه 1357 شاه با چشمانی گریان از کشور فرار کرد. بخش فارسی رادیو کلن به نقل از مطبوعات آلمان به چشمان گریان شاه هنگام فرار اشاره می‌کند و می‌گوید: شاه هنگام ترک ایران اشک در چشمانش حلقه بسته بود؛ امری که البته بی مورد نیست، ولی هیچ کس نمی‌تواند قبول کند که مردم ایران به خاطر وی یک قطره اشک ریخته باشند. شاه انتظار داشت مانند سال 1332 بار دیگر به کمک حامیان غربی به سلطنت بازگردد. روزنامه تایمز مالی در این مورد می‌نویسد: بعید به نظر می‌رسد که شاه بتواند به ایران باز گردد. شاه در سال ۱۹۵۳ به کمک ارتش و قدرتهای خارجی توانست بار دیگر به قدرت برسد ولی امروز بحران ایران با آن زمان فرق دارد و جدی‌تر است. به گزارش روزنامه‌ها، با رفتن شاه ايران غرق در نور و گل و شاديی بود. مردم درشهرها مجسمه‌های شاه را پايين مي‌كشيدند و تصاوير امام خمينی را نصب می‌كردند.
کد خبر: ۸۲۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۶
در واشینگتن پرزیدنت کارتر، عزیمت شاه را از ایران به نشانه پایان سلطنت او دانست. وی از به تأخیر افتادن ورودش به آمریکا، ابراز شادی کرد و گفت: «عزیمت شاه از ایران به مصر و سپس به ،مراکش غیر قابل انتظار بود [....] به هر حال خارج شدن او از کشورش به منزله پایان سلطنت سی و هشت ساله او بود.
کد خبر: ۸۲۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۶
به بهانه پناهندگی محمدرضا پهلوی به مصر
بی‌خانمانی شاه پس از فرار از ایران دست‌مایه طنزپردازان واقع شد و کاریکاتورهای زیر بخشی از این ماجرا را به تصویر کشیده است.
کد خبر: ۷۶۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۰۴
انقلاب اسلامی در کرمانشاه
انتشار اخبار خروج محمدرضا شاه از کشور در روز 26 و 27 دیماه شادی و شعف وصف نشدنی‌ای در مردم كرمانشاه ایجاد کرده بود. مردم دسته‌دسته به خیابان‌های اصلی شهر وارد می‌شدند، به شادی می‌پرداختند و به همدیگر تهنیت می‌گفتند. عابران تصاویر واژگونی از شاه ترسیم كرده و در دست‌گرفته بودند. ماشین‌ها و چراغ‌های روشن آنها فضای شهر را پر کرده بود. برخی از مردم نیز بر برف‌پاکن‌های ماشین‌هایشان دستمال‌های کردی بسته بودند یا آن را رقص‌کنان به حرکت درمی‌آوردند.
کد خبر: ۷۴۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۶
26 دی 57 در خاطرات هایزر
ژنرال هایزر در آخرین سطور از خاطرات 26 دی ماه خود روایت قابل تأملی را نقل می‌کند: «...نمیدانستم چگونه اوضاع را کنترل کنم. آیا میبایست تلاش کنم تا از طریق شوک‌درمانی افکار آنها را از سفر شاه منصرف کنم یا اینکه تسلیم میشدم و با آنها همدردی میکردم؟ تصمیم گرفتم به آنها اجازه دهم احساساتشان را تخلیه کنند
کد خبر: ۷۴۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۵
انتشار به بهانه سالروز فرار شاه از کشور
۲۶ دیماه ۱۳۵۷ محمدرضاپهلوی ناگزیر و بلكه از سر استیصال و درماندگی تهران را به مقصد آسوان مصر ترک کرد؛ سفری بی‌بازگشت که خبر آن به سرعت در ایران و جهان پیچید و زیر عنوان «شاه رفت» تیتر درشت روزنامه‌های عصر تهران شد. از روزی كه شاه تهران را ترک كرد، تا روزی كه در 5 مرداد 1359 در قاهره مرد، 18 ماه و 10 روز طول كشید. در این مدتِ نه‌چندان طولانی که او دیگر به یک موجودی بی‌مصرف و بلكه مزاحم برای حامیان دیرپای خارجی‌اش (آمریكا و انگلیس)تبدیل شده بود؛ مجبور شد 7 بار (به‌طور متوسط هر 80 روز یک بار) در كشورها و سرزمین‌های مختلف جا عوض كرده، در به‌دری تحقیرآمیز و دردناک بسیاری را تجربه كند. تا سرانجام از دنیا برود و این پایان عمر دیکتاتوری بود که سالیانی طولانی مستبدانه بر مردم سرزمینش حکم رانده بود.
کد خبر: ۷۴۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۵
روز 23 دیماه 1357، شورای سلطنت به ریاست سیدجلال‌الدین تهرانی تشکیل شد. این شورا یکی از آخرین تلاش ها برای احیای نظام سلطنتی بود. دو روز بعد امام خمینی در پیامی خطاب به مردم ایران، این شورا را غیر قانونی اعلام کردند. این شورای از همان ابتدای کار با موضع‌گیری امام خمینی به تزلزل افتاد. به‌همین جهت بعد از رفتن شاه شورای سلطنت به اصرار ارتشبد قره‌باغی دوبار تشکیل جلسه داد. جلسه‌ی اوّل بعد از خروج شاه تشکیل شد و بر سر برقراری آرامش به بحث نشستند؛ امّا این جلسه بدون نتیجه به پایان رسید. جلسه‌ی دوم در اوّل بهمن تشکیل شد تا پس از استعفای رئیس شورای سلطنت تکلیف فرامین ارتشی روشن شود که قرار شد وارسته از طرف رئیس شورا فرامین را امضاء کند. بعد از آن شورای سلطنت هرگز تشکیل نگردید و هیچ نقشی هم ایفا نکرد.
کد خبر: ۷۴۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۲
"یک عکس، یک روایت"
محسن رفیق دوست با اشاره به روز ورود امام خمینی به میهن می‌گوید: در جلوی دانشگاه تهران، تراکم جمعیت به حدی بود که اصلاً ماشین روی دست مردم بود و در اثر فشار مردم به چپ و راست می‌رفت...
کد خبر: ۶۵۸۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۱
28 دی ماه 1357
همزمان با پیروزی انقلاب در 22 بهمن 57 ، بالاخره منصوبان امام موفق به ورود به سفارت ایران در واشنگتن و به دست گرفتن امور شدند. احمد عزیزی آن لحظات را اینگونه روایت می‌کند: «در آستانه ورودی بلند سفارت، در برابر انبوه دوربین‌های خبرنگاران رسانه‌ها شوری به یاد ماندنی جاری بود. پلیس امریکا تنها نظاره‌گری خاموش بود. قاب‌های تصاویر شاه در برابر دوربین‌ها و میکروفن‌ها و در میان غریو شادی ایرانیان درهم شکسته می‌شد و بر پله‌های سنگی ورودی می‌ریخت...».
کد خبر: ۶۵۳۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۲۹
پارسونز نیز این روز را چنین توصیف می‌کند: «... مردمی که در خیابان‌ها حرکت می‌کردند همه در شور و هیجان بودند و هنگام عبور، از برابر ما دست تکان می‌دادند و بعضی‌ها روزنامه‌هایی را که عنوان درشت «شاه رفت» بر روی آن نقش بسته بود به ما می‌دادند... تظاهرات‌کنندگان روی اتومبیل زره‌پوش نظامی رفته و شعار می‌دادند و لوله‌های تفنگ سربازان با شاخه‌های گل مسدود شده بود. من چنین صحنه‌ای را هرگز به چشم خود ندیده بودم».
کد خبر: ۶۵۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۲۴
ضربه‌ِی آخر
هر روز بسیاری از سربازان بنا به پیام امام از پادگان‌ها فرار می‌کردند و با استقبال مردم به جریان انقلاب می پیوستند و بسیاری از سران ارتش هم از ترس جان خود ایران را ترک می‌کردند. ترس آمریکا و بختیار از وضعیت ارتش بی‌مورد نبود چرا که در نهایت پیوستن ارتش به انقلاب ضربه نهایی را به رژیم پهلوی وارد کرد.
کد خبر: ۵۵۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۹
داستانی از ترس و اضطراب شاه در آخرین ساعات حضور در ایران
شاه در روز 26 دی 57 در میان بیم و نگرانی از ترور یا حتی دستگیری و با اضطراب فراوان، در حالی که در چهره‌اش آثار خستگی فراوان، که حاصل بی‌خوابی طولانی و بیماری مزمن و غیره بود، از کشور فرار کرد. ترس وی باعث شد که حتی مراسم تشریفات نظامی هم به دستور وی لغو شود. شاه از بیم حمله جنگنده‌های کشور به هواپیمایش اجازه نداد که هواپیمایش توسط هواپیماهای جنگنده اسکورت شود.
کد خبر: ۵۵۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۲
حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حسینیان
بعد از تصمیم بر خروج محمدرضا پهلوی از کشور، شاه توقع داشت آمريكا «به اين مسافرت جنبه نيمه‌رسمي بدهد و از طريق فرودگاه نظامي آندرور در نزديكي واشنگتن وارد آمريكا شود و پس از مراسم استقبال از طرف مقامات رسمي آمريكا به كاليفرنيا مسافرت كند»، امّا آمريكاييان چنين تقاضايي را نپذيرفتند. آمريكاييان اصل پذيرفتن محمدرضا پهلوی را بر اين تحليل قبول كردند كه فكر مي‌كردند «پناه دادن شاه مورد خشم و غضب» امام خميني واقع نخواهد شد؛ «بلكه برعكس تصور مي‌كردند چون موجبات تسريع خروج شاه را از ايران فراهم آورده‌اند امتيازي هم به دست خواهند آورد.» سرانجام روز 26 دیماه 1357، شاه با خفت و خواري براي هميشه ايران را ترک گفت؛ در حالي كه تاريخ زندگي مملو از جنايات او، قتل‌عام‌ها،شكنجه‌ها، زندان‌ها و خودفروختگي به بيگانگان را در خود ثبت كرد.
کد خبر: ۴۴۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۲۶
برشی از خاطرات علی‌محمد بشارتی
بشارتی در خاطرات خود آورده است: شاه در روز 1357/10/26 در میان بیم و نگرانی از ترور یا حتی دستگیری و با اضطراب فراوان، در حالی که در چهره‌اش آثار خستگی فراوان، که حاصل بی‌خوابی طولانی و بیماری مزمن و غیره بود، از کشور فرار کرد. ترس وی باعث شد که حتی مراسم تشریفات نظامی هم به دستور وی لغو شود. شاه از بیم حمله جنگنده‌های کشور به هواپیمایش اجازه نداد که هواپیمایش توسط هواپیماهای جنگنده اسکورت شود.
کد خبر: ۴۳۹۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۲۶
روایت سفرا و فرستادگان کشورهای خارجی از روز فرار شاه؛
خاطرات سفرا و فرستادگان امریکا و انگلیس از فرار محمدرضا پهلوی بسیار جالب است، آنها ضمن توصیف واکنش مردم به این خبر، تصویری از حقارت شاه را نیز ثبت کرده‌اند.
کد خبر: ۴۳۹۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۲۵
اینستاگرام مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر کرد
اینستاگرام مرکز اسناد انقلاب اسلامی تصاویری از شادی مردم بعد از فرار محمدرضا پهلوی از کشور را منتشر کرد.
کد خبر: ۲۰۳۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۲۶
