مرکز اسناد انقلاب اسلامی

برچسب ها - پهلوی اول
ویژه‌نامه " انتخابات مجلس"
سنت انتخاب نمایندگان فرمایشی نه تنها در سراسر عهد رضاشاه بلکه در دوره سیزدهم مجلس شورای ملی که مصادف با کنار رفتن رضاشاه بود، ادامه یافت. با آزاد شدن فضای سیاسی و درهم شکستن سایه دیکتاتوری رضاشاه، بسیاری از جریان‌ها، مطبوعات و افراد مناطق مختلف در شکایت از نحوه برگزاری انتخابات به تکاپو پرداخته و خواستار ابطال انتخابات و تجدید آن شدند. اما دولت و مجلس با توجه به شرایط ویژه آن زمان، از پذیرش این درخواست امتناع کردند.
کد خبر: ۸۷۶۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۳۰

ویژه‌نامه " انتخابات مجلس"
در زمان سلطنت رضاشاه، هشت دوره انتخابات مجلس شورای ملی(دوره‌های ششم تا سیزدهم) برگزار شد که هفت دوره آن در زمان سلطنت وی افتتاح گردید و دوره سیزدهم در اوایل سلطنت محمدرضا پهلوی، فعالیت خود را آغاز کرد. رضاشاه قصد داشت با مداخله دربار و نظامیان، مجلسی مطیع و دنباله رو دولت پدید آورد تا بتواند برنامه‌های خود را بدون تنش و درگیری به انجام رساند. از دوره ششم به بعد و خصوصا در دوره هفتم، همه چیز شکل انتصابی به خود گرفت. در این میان، نقش تیمورتاش حائز اهمیت بود به طوری که سرنوشت دوره ششم تا نهم کاملا در دست وی بود و از دوره هفتم به بعد حتی یکی از شخصیت‌های مخالف رضاشاه به مجلس راه پیدا نکرد.
کد خبر: ۸۷۶۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۹

مجالس عزاداری حسینی به واسطه‌ی ماهیتِ خویش، آموزه‌‌های عدالت‌طلبی، مبارزه با ظلم، آزادگی، عزت، شرافت، دین‌مداری و حفظ شعائر دینی، امر به معروف و نهی از منکر، اصلاح‌طلبی و رفع فساد را همیشه در برابر دیدگان شیعیان و آزادگان قرار می‌داده است. این مجالس به سبب همین ظرفیت، برای کسانی که در جبهه‌ی مقابل این آموزه‌ها قرار گرفته‌اند، خطرآفرین بوده است. لذا از جمله عوامل محدودیت و ممنوعیت مراسم و مجالس عزاداری و سوگواری حسینی را در این دوره، همین مسأله باید دانست. آیت‌الله محمدعلی شاه‌آبادی، میرزا صادق تبریزی، آیت‌الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی و آیت‌الله بلادی بوشهری از جمله عالمانی بودند که در حفظ شعائر حسینی پیشتاز بودند.
کد خبر: ۸۴۹۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۳

به بهانه ایام سوگواری حسینی
رضاشاه روضه‌خوانی را هم منع کرد و طوری بود که وقتی می‌خواستیم در روضه‌خوانی‌ها شرکت کنیم به قُرآت و قَصبات و دِهاتِ دوردست می‌رفتیم. من خودم بارها مثلاً خواستم بروم عزاداری شرکت کنم، می‌رفتیم ده. پاسبانِ متدیّنی بود که این روی حساب، همان ایمان و عقیده خودش گاهی می‌آمد به ما جوان‌ها کمک می‌کرد و مواظب بود که آجانِ[پاسبان] نامحرمی نیاید و ما هم یک سینه‌ای می‌زدیم ولی با ترس و خوف خیلی عزاداری امام حسین(ع) برای ما مشکل شده بود.
کد خبر: ۸۴۸۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۳۱

روز عاشورا (15 اردیبهشت) مردم به تدریج در امام‌زاده جمع شدند و به عزادارى پرداختند. در این بین عده‌اى كفن‌پوش و عده‌اى هم بدون كفن در حالى كه قمه مى‌زدند به طرف خیابان مسگرها رفتند. مأموران انتظامى در صدد جلوگیرى برآمده و مردم نیز مقاومت نمودند و زمینه‌ى برخورد فراهم شد.
کد خبر: ۷۹۲۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۲

رضاخان در دوره پادشاهی‌اش بر کشور، زمین‌های بسیاری را در سراسر ایران، به ویژه اراضی پر رونق مازندران را تصاحب کرد به طوری که در اواخر سلطنت حدود ۷۰۰۰ روستا به نام او ثبت شده بود. وی در زمان برکنار شدن از سلطنت در سال ۱۳۲۰، متمول‌ترین و ثروتمندترین زمین‌دار ایران بوده و حدود ۲۰۰ میلیون دلار در حساب‌های بانکی‌اش ذخیره پولی داشته است. با وجود اسناد و مدارک و اعتراف کارگزارانش نسبت به غصب این اموال، پسرش محمدرضا نیز حاضر به تسلیم بیت‌المال نشد و راه پدر را ادامه داد.
کد خبر: ۶۶۵۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۳

کلاس تاریخ
مدرس گفت: «اگر تو مرده بودی اموالی که از مردم غارت کردی و به خارجی‌ها دادی، همه از بین می‌رفت. دعا کردم زنده برگزدی تا بلکه بتوانیم مال ملت را پس بگیریم.»
کد خبر: ۶۶۴۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۳

کلاس تاریخ
آموزش اجباری ابتدایی از 6 تا 12 سالگی برای دختران و پسران بوده است و در شهرها مدت کلاس‌های ابتدایی 6 سال و در روستاها 4 سال بود. این آموزش به‌صورت مجانی ارایه می‌شد اما آموزش متوسط که مدت آن‌هم 6 سال برای پسران و 5 سال برای دختران بوده و غیراجباری و غیرمجانی بود و نظامی که در مدارس متوسط حاکم بود، مطابق آموزش در مدارس اروپایی به‌خصوص فرانسه تنظیم شده بود.
کد خبر: ۶۵۳۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۳۰

انقلاب اسلامی در شیراز
در شب 23 دی نیز حجت‌الاسلام مجدالدین محلاتی در مسجد ولی‌عصر واقع در خیابان داریوش شیراز مبادرت به سخنرانی كرد. بنابر گزارش ساواك شیراز، وی ضمن تأیید و حمایت از آیت‌الله خمینی برای سلامتی ایشان دعا نمود، لذا در هنگام خروج حاضران، عده‌ای شروع به سر دادن شعار «مرگ بر شاه» و «زنده‌باد خمینی» نموده كه در نتیجه با مداخله‌ پلیس تظاهرات‌كنندگان متفرق شدند. اما 19 نفر از شعاردهندگان به دست نیروهای شهربانی دستگیر شدند.
کد خبر: ۶۵۰۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۱۷

یادی از دلاوری‌های میرزای جنگل
در 11 آذر 1300 میرزا کوچک خان جنگلی، مبارز دلیری که به خاطر خیانت برخی یاران تحت تعقیب بود، راه قله‌های جنگل را در پیش گرفت؛ اما سرما و برف این سرباز رشید را زمین‌گیر کرد و جان به جان‌آفرین تسلیم نمود. روستایی‌ها جنازه‌ یخ‌زده‌ میرزا را به خانقاه آوردند، ولی سالار شجاع سر میرزا را قطع کرد و برای رضاخان به سوغات برد و این‌گونه نهضت میرزا خاموش شد؛ ولی نام و یاد او همواره الهام‌بخش انسان‌هایی شد که برای آزادی از استبداد و رهایی از بیگانگان آرام نداشتند.
کد خبر: ۶۳۹۹   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۱

در بخشی از اعلامیه میرزا کوچک‌خان آمده: «عموم ایرانیان می‌دانند که از بدو قیام و تشکیل جمعیت جنگل الی کنون، نخستین نظریه که قبل از هر چیز مطمح نظر و با خطی جلی و برجسته در سرلوحه مرام آنان منقش بوده، همانا رفاهیت حال عموم هموطنان، تهیه موجبات سعادت و استقلال ایران و بالاخره رهایی یافتن از چنگال متعدیان بوده است...»
کد خبر: ۶۳۹۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۱

آیت‌الله سید حسین موسوی‌کرمانی می‌گوید: «... از قهوه‌چى درباره‌ رضاشاه و هم‌راهانش پرسيدم. گفت: «دو تا چايى، پشت سر هم ريختم و رضاشاه خورد و کمى هم اين جا نشست. دو تومان هم پول چايى داد. بعد بلند شد و با چوب خيزرانى که در دست داشت، شروع کرد به زدن گونى‌ها! فکر کردم ديوانه است...».
کد خبر: ۶۲۱۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۲۶

آیت‌الله صابر همدانی می‌گوید: «نماز ميت را هم هيچ کدام از مراجع تقبل نکردند، مرحوم آيت‌الله حجت که در آن موقع کسالت هم داشت در رد اين تقاضا فرموده بود من نماز خودم را درست نمى‌توانم بخوانم چه رسد به نماز کسى مثل شاه!».
کد خبر: ۶۰۱۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۰۴

کلاس تاریخ
امام خمینی علاقه عجیبی به شهید مدرس داشتند. آیت‌الله خزعلی می‌گوید: امام دلداده مرحوم مدرس بود و بلایی را که دودمان پهلوی بر این روحانی وارد کرده بودند همیشه در ذهن داشت. یکبار درباره مدرس به من گفتند: «او ذخیره‌ای بود از خداوند متعال که زودتر از همه به مفاسد خانواده پهلوی پی برده بود.»
کد خبر: ۵۹۹۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۲

رضاخان در طول سلطنت خود با زیرپا گذاشتن آزادی‌های تصریح شده در قانون اساسی، بساط پلیس سیاسی را در سراسر کشور گسترش داد. شهربانی، که طبق قانون ضابط دادگستری بود، به نیرومندترین ابزار در دست رضاخان برای ترور، اختناق و انواع جنایت‌ها تبدیل شد. او در ادامه با از بین بردن مخالفان خود و سرکوب نیرهای سیاسی و ترویج فرهنگ اطاعت بی‌چون و چرا، سعی کرد پایه‌های رژیم خود را مستحکم کند. رضاخان با حمله به ارزش‌های دینی و سنتی جامعه علنا گلوله‌های آتش را به روی مردم گشود تا چهره دیکتاتور خود را به ثبت برساند. نمونه این برخورد وی در سرکوب خونین قیام گوهرشاد به خوبی قابل مشاهده است.
کد خبر: ۵۹۸۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۳

به روایت آیت‌الله قرشی
در بناب زن‌ها چارقدهای بلندی را بر سرشان می‌انداختند كه نیمی از بدنشان را می‌پوشاند. البته تدین مردم هم شدید بود؛ بنابراین حكومت خیلی سخت نمی‌گرفت. با این حال حكم رضاخان طوری بود كه پاسبان‌ها نمی‌توانستند به آن بی‌اعتنا بمانند. گاهی اگر زنی را در كوچه و خیابان تنها می‌دیدند، سعی می‌كردند چارقد از سرش بكشند و حتی در مواردی زنان عفیفه را كه مقاومت كرده و چارقد و روسری خود را نینداخته بودند، مورد ضرب و شتم قرار می‌دادند.
کد خبر: ۵۹۷۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۳

تازه های کتاب